W poniedziałek, 21 kwietnia 2025, dowództwo NAVAIR (Naval Air Systems Command) amerykańskiej Marynarki Wojennej (US Navy), w imieniu Departamentu Obrony USA, zawarło umowę o wartości 180 mln USD (672,54 mln zł) z Lockheed Martin Aeronautics Co. (część Lockheed Martin) na konwersję trzech egzemplarzy samolotów wielozadaniowych F-35 Lightning II do roli doświadczalnej.
Wczesny egzemplarz F-35A w wersji doświadczalnej / Zdjęcie: Lockheed Martin
Aneks do wcześniejszej umowy rozszerza ją o zakup materiałów, części i komponentów wspierających konwersję trzech seryjnych samolotów F-35 w doświadczalne, przeznaczone do badań lotniczych. Jak czytamy, trzy samoloty doświadczalne są niezbędne, aby zapobiec zwiększeniu luki w zdolnościach testowych oraz umożliwić przyszłe, kompleksowe testy zdolności wariantu Block 4 dla Sił Powietrznych (US Air Force, USAF), Korpusu Piechoty Morskiej (US Marine Corps, USMC), Marynarki Wojennej (US Navy), partnerów programu F-35 JSF (Joint Strike Fighter) oraz klientów w ramach programu wojskowej sprzedaży zagranicznej FMS (Foreign Military Sales).
Prace będą realizowane w Fort Worth w Teksasie (30%), El Segundo w Kalifornii (25%), Warton w Wielkiej Brytanii (20%), Orlando na Florydzie (10%), Nashua w New Hampshire (5%), Grenaa w Danii (5%) oraz Baltimore w Maryland (5%) i mają zostać zakończone w grudniu 2028. Początkowe finansowanie pochodzi z budżetu obronnego NDAA na rok fiskalny 2025 ze środków USAF na badania, rozwój, testy i ocenę w wysokości 3 587 440 USD (13,404 mln zł), ze środków US Navy środki na badania, rozwój, testy i ocenę w wysokości 3 587 440 USD (13,404 mln zł) oraz środków partnerów programu F-35 JSF w wysokości 8 772 866 USD (32,778 mln zł) – zostały przyznane w momencie zawarcia umowy i nie wygasną z końcem bieżącego roku fiskalnego (30 września 2025).
F-35 w najnowszej wersji Block 4 z oprogramowaniem TR3 są dostarczane od lipca 2024 – pierwsze dwa dla USAF oraz października – dla USMC. Standard ten reprezentują także pierwsze dostarczane egzemplarze dla Polski czy Belgii. Uwzględnienie w umowie lokalizacji w Danii oznacza również oczekiwane rozpoczęcie dostaw tej wersji.
Samoloty rodziny F-35 zostały zamówione przez 20 państw. Na początku marca br. globalna flota przekroczyła nalot 1 miliona godzin w powietrzu z ponad 1150 dostarczonych egzemplarzy, które operują z 36 lądowych baz lotniczych na całym świecie i 12 okrętów lotniczych, w tym w dziesięciu krajach członków programu F-35. Samoloty wykonały ponad 616 300 lotów operacyjnych, liczba wyszkolonych pilotów przekroczyła 2870, a członków obsługi technicznej 17 950. Pierwszymi państwami, które sfinalizowały swoje zamówienia na F-35 są Australia (72 egz.) i Norwegia (52 egz.).
Na koniec warto dodać, że jedynym znanym państwem poza USA, które zamówiło F-35 w wersji doświadczalnej lub eksperymentalnej jest Izrael. Wcześniej też Lockheed Martin otrzymała zamówienie na opracowanie nowego wariantu, dostosowanego dla nieujawnionego klienta w ramach programu FMS. Brak informacji o szczegółach.