W czwartek, 2 stycznia 2025, Ministerstwo Obrony Litwy poinformowało o podpisaniu umowy o wartości 14 mln EUR (59,79 mln zł) ze szwedzką spółką Saab Dynamics (część Saab Defence and Security) na dostawę kolejnej partii 84-mm bezodrzutowych granatników przeciwpancernych Carl-Gustaf M4 (CGM4) wraz z częściami zamiennymi.
Zdjęcie: Saab Defence and Security
Umowę sygnowała, w imieniu resortu, Agencja materiałów obronnych Gynybos resursų agentura/Defence Material Agency. Dostawy zostaną zrealizowane w latach 2025-2026.
Zamówienie jest częścią umowy ramowej z 11 stycznia 2022, na mocy której Litwa dołączyła do wspólnych zakupów tego uzbrojenia wraz ze Szwecją, Estonią i Łotwą. Zawarto wówczas także pierwszą umowę wykonawczą na granatniki wraz z amunicją za 150 mln EUR/640,66 mln zł (Więcej CGM4 z amunicją dla Estonii, Łotwa i Estonia kupują CGM4).
Warto nadmienić, że Litwa stała się użytkownikiem granatników rodziny Carl-Gustaf już w połowie lat 1990., wprowadzając na uzbrojenie najpierw wariant M2, a później M3. Część z nich została przekazana walczącej Ukrainie w pakietach pomocy wojskowej, stąd też zamówienia na najnowszy model.
Do najnowszych użytkowników CGM4 dołączyła w ubiegłym roku Polska, zamawiając w spółce Saab 6000 granatników wraz z nowymi urządzeniami kierowania ogniem FCD 558 (Fire Control Device) oraz amunicją: przeciwpancerną, odłamkowo-burzącą, przeciwpancerno-odłamkową, burzącą, wielofunkcyjną, dymną, oświetlającą, szkolną, treningową i ćwiczebną. Siły Zbrojne RP razem z granatnikami otrzymają również pakiety logistyczny i szkoleniowy oraz dokumentację techniczną. Wartość umowy to 12,9 mld SEK netto (4,958 mld zł/6,5 mld zł brutto), a dostawy zaplanowano na lata 2024-2027. 7 czerwca ub. r. producent informował o rozpoczęciu realizacji zamówienia, a 11 listopada rozpoczęło się w Szwecji szkolenie pierwszych użytkowników z Wojsk Obrony Terytorialnej.
Carl-Gustaf M4 został ujawniony we wrześniu 2014 na terenie poligonu Bofors Test Center w Karskronie, w 23 lata po premierze poprzedniej generacji systemu. Badania kwalifikacyjne przeprowadzono w 2015. M4 przy masie 6,7 kg jest lżejszy od poprzednika o 3,4 kg, dzięki tytanowo-kompozytowej konstrukcji lufy i płaszcza, a także przekonstruowaniu niektórych elementów stalowych. Nowy granatnik jest również krótszy (950 mm długości w porównaniu do 1015 mm M3). Jest wyposażony w szynę Picatinny, która umożliwia montaż dodatkowych przyrządów obserwacyjno-celowniczych.
CGM4 przystosowano do używania wszystkich 11 typów amunicji 84 mm x 246R używanej we wcześniejszej generacji, w tym FFV751 z nabojem kumulacyjnym w układzie tandemowym, FFV551 z nabojem kumulacyjnym wspomaganym silnikiem rakietowym, FFV502 z nabojem przeciwpancerno-kumulacyjnym, FFV441B z nabojem burzącym, FFV469 z nabojem dymnym, FFV545 z nabojem oświetlającym, FFV552 z nabojem ćwiczebnym o tych samych charakterystykach co FFV551 i FFV752 z nabojem ćwiczebnym o tych samych charakterystykach co FFV751. Granatnik Carl-Gustaf M4 charakteryzuje się skutecznym zasięgiem od 300 do 2100 metrów w zależności od wykorzystanej amunicji.
Obecnie trwają prace nad wdrożeniem amunicji programowalnej, która zwiększy zasięg rażenia dwukrotnie do 1500-2000 m. W wersji M4 wprowadzono także dwustopniowy system zabezpieczenia, dzięki któremu możliwe jest przenoszenie broni z amunicją wprowadzoną do lufy.
Granatniki rodziny Carl-Gustaf trafiły do sił zbrojnych ponad czterdziestu państw, a w najnowszej wersji M4 do piętnastu, w tym m.in. Australii, Danii, Norwegii, Słowacji, Słowenii, Szwecji, Węgier czy USA. Większość użytkowników zastępuje starsze granatniki Carl-Gustaf M2/M3, które są także m.in. na uzbrojeniu Sił Zbrojnych RP, a konkretnie Wojsk Specjalnych.
Another boost for 🇱🇹 defence!
Lithuania signs a €14M deal with 🇸🇪 @Saab for Carl Gustaf: lighter, more efficient & battlefield-proven – arriving this & next year. #WeAreNATO pic.twitter.com/EhlLIYHGHH
— Lithuanian MOD 🇱🇹 (@Lithuanian_MoD) January 3, 2025