W środę, 19 lutego 2025, amerykańska spółka GE Aerospace (część General Electric Co.) poinformowała, że zakończyła fazę szczegółowego przeglądu projektu (Detailed Design Review, DDR) silnika trójprzepływowego XA102 oferowanego w programie NGAP (Next-Generation Adaptive Propulsion).
Grafika: GE Aerospace
XA102 to pierwszy silnik w historii GE Aerospace, który został opracowany przy użyciu inżynierii systemów opartych na modelach ISOM (ang. Model-Based Systems Engineering, MBSE), co stanowi transformacyjną zmianę w sposobie projektowania i testowania zaawansowanych systemów napędowych. Przegląd projektu został przedstawiony Siłom Powietrznym USA (US Air Force, USAF), prezentując kompleksowy cyfrowy model silnika i potwierdzając jego gotowość do następnej fazy rozwoju.
GE Aerospace czyni duże postępy w inżynierii opartej na modelach, która odegrała kluczową rolę w sukcesie projektu silnika XA102 — powiedział dr Steve Doogie Russell, wiceprezes i dyrektor generalny Edison Works w GE Aerospace. W miarę przechodzenia do fazy zamówień i budowy będziemy nadal wdrażać to innowacyjne podejście, ściśle współpracując z naszymi partnerami z łańcucha dostaw, aby rozwijać silnik w kierunku pełnoskalowej demonstracji.
Po zakończeniu DDR, 27 stycznia br. GE Edison Works z Cincinnati w Ohio (część General Electric Co.) zawarła umowę o wartości do 3,5 mld USD z Air Force Lifecycle Management Center (AFLCMC) Dowództwa Logistycznego USAF na usługi związane z dojrzewaniem technologii i redukcją ryzyka w celu wykonania fazy budowy i testów prototypu silnika z terminem do 11 lipca 2032. W chwili podpisania umowy nie uruchomiono żadnych środków finansowych.
Przypomnijmy, że w ramach poprzednich programów o kryptonimach ADVENT (Adaptive Versatile Engine Technology) od 2007 oraz AETP (Adaptive Engine Transition Program) od 2016, pomiędzy 22 grudnia 2020 a 13 maja 2021 GE Aerospace przeprowadziła testy naziemne prototypu trójprzepływowego silnika turbowentylatorowego XA100-GE-100 o zmiennym stosunku obiegu zimnego do gorącego, który stanowił punkt wyjścia do opracowania projektu XA102.
XA100-GE-100 na stanowisku testowym w ośrodku testowym w ośrodku GE w Evendale w stanie Ohio / Zdjęcie: General Electric Co.
Jak wówczas informowano, XA100-GE-100 łączył w sobie trzy cechy:
- Adaptacyjny cykl pracy silnika, który zapewnia zarówno tryb dużego ciągu dla maksymalnej mocy, jak i tryb wysokiej wydajności, zapewniający optymalną oszczędność paliwa;
- Architekturę trzeciego przepływu powietrza, która zapewnia radykalną zmianę w zakresie kontroli temperatury turbiny, umożliwiając zwiększoną wydajność ciągu;
- Szerokie zastosowanie zaawansowanych technologii komponentów, w tym kompozytów z osnową ceramiczną (CMC, Ceramic Matrix Composites), kompozytów z matrycą polimerową (PMC, Polymer Matrix Composites) oraz wytwarzania przyrostowego za pomocą drukarki addytywnej (3D).
Powyższe innowacje pozwalają na zwiększenie ciągu silnika o 10% do 200 kN (z dopalaniem), redukcję zużycia paliwa o 25% i zapewniają lepsze zdolności rozpraszania gazów wylotowych, co redukuje ślad termiczny samolotu, zwiększając jego bezpieczeństwo.
Z tym że wówczas nowy silnik miał potencjalnie napędzać także samoloty wielozadaniowe Lockheed Martin F-35A/C w miejsce silników Pratt & Whtney F135. Ostatecznie zrezygnowano z wymiany silników, a w przypadku F-35A w to miejsce realizowane są programy modernizacyjne rdzenia silników F135 (Engine Core Upgrade, ECU) oraz systemu zasilania i chłodzenia EPACS (Enhanced Power and Cooling System).
Teraz zakłada się, że nowy silnik ma napędzać samolot wielozadaniowy 6. generacji NGAD (Next Generation Air Dominance). Konkurentem dla GE Aerospace jest wspomniana Pratt & Whitney, która 12 lutego 2024 informowała, że zakończyła krytyczną ocenę swojej oferty z silnikiem turbowentylatorowym nowej generacji XA103. Co więcej, równolegle 27 stycznia br. otrzymała ona również zapewnienie o 3,5 mld USD na kontynuację prac.
https://twitter.com/GE_Aerospace/status/1892312474629668871