Defence & Space

USA: Amunicja artyleryjska 105 mm z Kanady

Departament Obrony USA podpisał umowę z kanadyjską spółką Canadian Commercial Corp. LLC na dostawy 105-mm amunicji artyleryjskiej do polowych haubic holowanych M119.

2025-06-05 | Rafał Muczyński | 2 minuty

OTO Melara Super Rapid L/62 na ORP Ślązak do naprawy

Komenda Portu Wojennego Gdynia rozpoczęła przetarg na realizację naprawy 76-mm morskiej armaty automatycznej OTO Melara Super Rapid L/62, będącej na uzbrojeniu korwety…

2025-06-05 | Rafał Muczyński | 3 minuty

Na Mi-2 pilotów Apache nie wyszkolimy…

Modernizacja Sił Zbrojnych ładnie wygląda na prezentacjach i konferencjach. Gdy się przyjrzeć bliżej, to okazuje się w wielu aspektach robiona jest chaotycznie i bez szerszego spojrzenia na cały…

2025-05-30 | Sławek Zagórski | 7 minut

Karkonosze: Tankowce skokiem jakościowym dla Sił Powietrznych?

Siły Powietrzne od lat domagają się zakupu latających cystern. Program zakupu wielozadaniowego samolotu transportowo-tankującego przez lata był odsuwany i przekładany. Ich zakup znacznie…

2025-05-23 | Sławek Zagórski | 6 minut

Szef MON na kongresie Impact’25

Wicepremier i minister obrony narodowej Władysław Kosiniak-Kamysz uczestniczył w kongresie Impact’25 i wziął udział w fireside chat – Nowe zagrożenia, nowe odpowiedzi: Polska strategia…

2025-05-14 | Redakcja | 6 minut

Rohde & Schwarz prezentuje najnowsze innowacje w walce radioelektronicznej na targach AOC Europe

Niemiecka spółka Rohde & Schwarz zaprezentowała nową generację systemów zwiadu/walki radioelektronicznej (SIGINT/WRE), rozwiązań do łączenia czujników i analizy sygnałów, zaprojektowanych tak, aby…

2025-05-12 | Redakcja | 2 minuty

ZM Tarnów na obchodach w Dąbrowie Tarnowskiej

Wicepremier i minister obrony narodowej Władysław Kosiniak-Kamysz wziął udział w Dąbrowie Tarnowskiej w obchodach 140. rocznicy urodzin generała Mariana Kukiela. Na wydarzeniu nie zabrakło też…

2025-06-02 | Redakcja | 4 minuty

Chrobry, Kraków i Drużyna Krak – video odcinek specjalny

Kraków, to od wieków jedno z najważniejszych miast w Polsce. Ale nie zawsze znajdował się w kręgu wpływów polskich władców. O tym jak to się zmieniało i co – poza…

2025-05-20 | Tomasz Świątkowski | 4 minuty

Czeska URC Systems dostarczy system zakłócania nawigacji satelitarnej Heliotrop

Agencja Uzbrojenia wybrała ofertę czeskiej spółki URC Systems na dostawę zestawów do zakłócania systemów nawigacji satelitarnej o kryptonimie Heliotrop.

2025-06-05 | Rafał Muczyński | 3 minuty

ICEYE i IHI zbudują japońską konstelację satelitów SAR

Polsko-fińska spółka ICEYE oraz japońska IHI Corporation rozpoczynają współpracę w zakresie budowy konstelacji maksymalnie 24 satelitów radarowych z syntetyczną aperturą SAR na potrzeby wojska,…

2025-05-22 | Redakcja | 3 minuty

Ukraina zniszczyła rosyjski system rakiet balistycznych Iskander-M

Sztab Generalny Sił Zbrojnych Ukrainy poinformował o zniszczeniu jednej i uszkodzeniu dwóch kolejnych transporterów-wyrzutni pocisków balistycznych krótkiego zasięgu 9K720 Iskander-M w obwodzie briańskim.

2025-06-05 | Rafał Muczyński | 4 minuty

SBU o szczegółach operacji Pajęczyna: Zniszczono bombowiec strategiczny Tu-160?

Służba Bezpieczeństwa Ukrainy opublikowała nagranie wideo z kompilacją wszystkich trafień dronów FPV typu Osa, którymi 1 czerwca zaatakowano rosyjskie bazy lotnictwa strategicznego,…

2025-06-04 | Rafał Muczyński | 4 minuty

Sześć państw zamówi wspólnie bojowe wozy piechoty CV90

Ministrowie obrony Szwecji, Norwegii, Finlandii, Królestwa Niderlandów, Litwy i Estonii podpisali oświadczenie woli w sprawie wspólnych zakupów i wsparcia eksploatacji gąsienicowych, bojowych wozów…

2025-06-05 | Rafał Muczyński | 4 minuty

Niemcy kupią pociski JSM do F-35A z Norwegii

Niemiecki Bundestag zatwierdził zakup w Norwegii partii pocisków przeciwokrętowych JSM, produkcji spółki Kongsberg Defence and Aerospace.

2025-06-05 | Rafał Muczyński | 5 minut

IDET & PYROS 2025: Amfibia gąsienicowa KALAN jako następca PTS

Podczas Międzynarodowych Targów Techniki i Usług Pożarowych PYROS (towarzyszących targom IDET 2025 w Brnie), czeska spółka New Space Technologies zaprezentowała amfibię gąsienicową KALAN.

2025-05-30 | Rafał Muczyński | 3 minuty

Policja Peru odebrała kolejne śmigłowce UH-60A+ Black Hawk

Ministerstwo Spraw Wewnętrznych Peru poinformowało, że Policja Narodowa odebrała kolejne trzy śmigłowce wielozadaniowe UH-60A+ Black Hawk, które dołączyły do już trzech posiadanych,…

2025-05-23 | Rafał Muczyński | 4 minuty

USA: Amunicja artyleryjska 105 mm z Kanady

Departament Obrony USA podpisał umowę z kanadyjską spółką Canadian Commercial Corp. LLC na dostawy 105-mm amunicji artyleryjskiej do polowych haubic holowanych M119.

2025-06-05 | Rafał Muczyński | 2 minuty

OTO Melara Super Rapid L/62 na ORP Ślązak do naprawy

Komenda Portu Wojennego Gdynia rozpoczęła przetarg na realizację naprawy 76-mm morskiej armaty automatycznej OTO Melara Super Rapid L/62, będącej na uzbrojeniu korwety…

2025-06-05 | Rafał Muczyński | 3 minuty

USA: Amunicja artyleryjska 105 mm z Kanady

Departament Obrony USA podpisał umowę z kanadyjską spółką Canadian Commercial Corp. LLC na dostawy 105-mm amunicji artyleryjskiej do polowych haubic holowanych M119.

2025-06-05 | Rafał Muczyński | 2 minuty

OTO Melara Super Rapid L/62 na ORP Ślązak do naprawy

Komenda Portu Wojennego Gdynia rozpoczęła przetarg na realizację naprawy 76-mm morskiej armaty automatycznej OTO Melara Super Rapid L/62, będącej na uzbrojeniu korwety…

2025-06-05 | Rafał Muczyński | 3 minuty

Rosja: Międzynarodowy Salon Lotniczo-Kosmiczny MAKS znowu odwołany

Dyrektor generalny rosyjskiej państwowej korporacji Rostiech Siergiej Czemiezow poinformował, że 16. Międzynarodowy Salon Lotniczo-Kosmiczny MAKS-2025 w podmoskiewskim Żukowskim na lotnisku Ramienskoje został odwołany.

2025-06-04 | Rafał Muczyński | 2 minuty

GROTowisko-25 startuje już w przyszłym tygodniu

W weekend 14-15 czerwca 2025 r. odbędzie się kolejna edycja GROTowiska. Ponownie na terenie kompleksu wojskowego w Zegrzu odbędzie się konferencja poświęcona karabinkowi…

2025-06-04 | Redakcja | 3 minuty
Shooting

Czerwcowa dostawa w RP Arms – nowości dużego kalibru

W połowie czerwca do RP Arms dotrze kolejna dostawa broni. Oprócz marek Ruger oraz Marlin, w dostawie znajdą się również liczne modele pistoletów Desert…

2025-06-05 | Michał Ihnatów | 14 minut

Karabiny Anschütz limitowanej edycji dostępne w Incorsa

Incorsa, oficjalny dystrybutor Anschütz, wprowadza do oferty dwa karabiny powtarzalne linii APR (Anschütz Precision Rifle) limitowanej edycji – 1782 APR  (.308…

2025-06-05 | Michał Ihnatów | 4 minuty

Naftochem – polskie preparaty do broni wchodzą na rynek

Spółka Naftochem świętuje jubileusz 60 lat działalności na rynku wprowadzeniem do dystrybucji linii preparatów do broni: Akorinall NX, Antykall N oraz Cleanall. Preparaty powstały…

2025-06-05 | Michał Ihnatów | 4 minuty

Mactronic M-Fire Guardian – nowa latarka dla profesjonalistów

Mactronic wprowadza do oferty nową latarkę kątową M-Fire Guardian. Jak podaje producent, jest to pierwsza latarka kątowa z światłem czerwonym z certyfikatem ATEX, oznaczającym…

2025-06-04 | Michał Ihnatów | 7 minut

Czerwcowa dostawa w RP Arms – nowości dużego kalibru

W połowie czerwca do RP Arms dotrze kolejna dostawa broni. Oprócz marek Ruger oraz Marlin, w dostawie znajdą się również liczne modele pistoletów Desert…

2025-06-05 | Michał Ihnatów | 14 minut

Karabiny Anschütz limitowanej edycji dostępne w Incorsa

Incorsa, oficjalny dystrybutor Anschütz, wprowadza do oferty dwa karabiny powtarzalne linii APR (Anschütz Precision Rifle) limitowanej edycji – 1782 APR  (.308…

2025-06-05 | Michał Ihnatów | 4 minuty

Strzelectwo od podstaw cz. 3 – Od egzaminu po WPA

Egzamin na patent strzelecki mamy już za sobą? Świetnie, ale droga do pozwolenia na broń jest długa. Biorąc pod uwagę czas, wysiłek i poniesione koszty, nie jesteśmy jeszcze…

2025-04-30 | Tomasz Karasiński | 21 minut

Wszystko o gwizdkach — Urządzenia wylotowe w broni palnej

A co by było, gdyby gazy wylotowe mogły jeszcze wykonać dla nas jakąś robotę? Niosą przecież sporą energię, która marnuje się, a nawet działa na niekorzyść…

2025-04-21 | Tomasz Karasiński | 32 minuty

UF PRO P40 Mark I Range Pants – spodnie do dynamiki

UF PRO zapowiada spodnie P40 Mark I Range Pants, zaprojektowane specjalnie do strzelectwa dynamicznego. Wykonane z lekkiej tkaniny poliamidowej, cechują się szerokim wykorzystaniem…

2025-05-29 | Michał Ihnatów | 4 minuty

Recenzja Ruike LD51-B – Scyzoryk prawie idealny

W branży kieszonkowych narzędzi największy udział należy się nożom składanym czołowych marek, wykonanych z kosmicznie drogiej stali. Klasyczne scyzoryki, narzędzia wielofunkcyjne, znak…

2025-05-26 | Michał Ihnatów | 1 minut

Minister Sportu i Turystyki uchyla uchwałę PZSS

Minister Sportu i Turystyki Sławomir Nitras uchylił uchwałę Zarządu Polskiego Związku Strzelectwa Sportowego 27/2025 z dnia 26 marca 2025 roku w sprawie wprowadzenia…

2025-05-23 | Michał Ihnatów | 3 minuty

Strzelectwo od podstaw cz. 3 – Od egzaminu po WPA

Egzamin na patent strzelecki mamy już za sobą? Świetnie, ale droga do pozwolenia na broń jest długa. Biorąc pod uwagę czas, wysiłek i poniesione koszty, nie jesteśmy jeszcze…

2025-04-30 | Tomasz Karasiński | 21 minut

Czasowy zakaz noszenia broni w Warszawie w dniu 25 maja

Ministerstwo Spraw Wewnętrznych i Administracji opublikowało rozporządzenie w sprawie wprowadzenia czasowego zakazu noszenia broni lub przemieszczania jej w stanie rozładowanym na obszarze miasta stołecznego…

2025-05-23 | Michał Ihnatów | 4 minuty

SprawdzaMY za zaświadczeniem do nabycia broni w mObywatel

Zespół SprawdzaMY, założony przez Rafała Brzoskę, zgłosił kolejny pomysł w najnowszym pakiecie usprawnień – wprowadzenie zaświadczenia upoważniajacego do nabycia broni do aplikacji mObywatel.

2025-05-09 | Michał Ihnatów | 3 minuty

Kamizelka ratownika, która chroni – BC Arms Archangel

Kamizelka ratownika Archangel to efekt współpracy firm Currahee oraz BC Arms. Powstała w odpowiedzi na zapotrzebowanie rynku w zakresie ochrony osobistej zespołów ratownictwa medycznego. Na papierze…

2025-05-16 | Mariusz Rams | 7 minut

System Direct Action Spitfire Plate Carrier cz.1 – Sprawdźmy noszak

W dniu dzisiejszym na rynku dostępnych jest wiele rozwiązań w kategorii oporządzenia. Podstawowym, i raczej niezbędnym  elementem naszego wyposażenia są noszaki osłon balistycznych, których kilka…

2025-05-08 | Michał Gaweł | 15 minut

Relacja z Kaliber Shooting Festival 2025

W dniach 17-18 maja na strzelnicy Bellona w Maryninie odbyła się impreza Kaliber Shooting Festival 2025. Dla amatorów broni palnej i osób mocno wkręconych…

2025-06-03 | Tomasz Karasiński | 15 minut

Delta Long Range Weekend 2025 za nami

10 i 11 maja br. na poligonie Wojskowego Instytutu Technicznego Uzbrojenia w podwarszawskiej Zielonce odbyła się kolejna edycja Delta Long Range Weekend. To impreza, która zyskała…

2025-05-15 | Grzegorz Sobczak | 5 minut
Adventure

Recenzja Ruike LD51-B – Scyzoryk prawie idealny

W branży kieszonkowych narzędzi największy udział należy się nożom składanym czołowych marek, wykonanych z kosmicznie drogiej stali. Klasyczne scyzoryki, narzędzia wielofunkcyjne, znak…

2025-05-26 | Michał Ihnatów | 1 minut

Kosmiczne jedzenie Astro menu od LYOFOOD w sprzedaży

LYOFOOD, polski producent żywności liofilizowanej, wprowadza do dystrybucji nowe Astro menu, w skład którego wchodzą polskie dania oraz desery stworzone na potrzeby projektu Bonus Food…

2025-05-23 | Michał Ihnatów | 1 minut

Rąbać, łupać, strugać, wbijać, czyli siekiera w terenie. „Toporny” poradnik dla bezpieczeństwa i spokoju ducha

„Tylko niech im pan nie daje siekier do ręki!” To zdanie słyszę często, kiedy rozpoczynam zajęcia terenowe, nieważne czy z młodzieżą, czy z dorosłymi. Narzędzia do rąbania wzbudzają lęk,…

2024-10-21 | Tomasz Świątkowski | 1 minut

Elementarz preppersa: zapasy żywności

Prepping to „hobby” tak wielowątkowe, że chyba nie ma na tym świecie arcymistrza, który opanowałby wszystkie powiązane z nim umiejętności. Jednak niektóre z zagadnień preppingu są absolutnie kluczowe.…

2024-09-21 | Tadeusz Jakliński | 1 minut

Lynx Custom Knives – masywny taktyk z polskiej stajni

Czasem trafia w ręce coś, co od razu zdradza, że nie powstało na taśmie produkcyjnej. Nie przez przypadek, nie bo się sprzeda, tylko dlatego, że ktoś po drugiej stronie blachy i szlifierki…

2025-05-13 | Mateusz Sułek | 1 minut

Torba Helikon-Tex Field Tote już dostępna!

Nowości z Enforce Tac 2025 stopniowo pojawią się w ofercie Helikon-Tex. Field Tote to torba z linii Urban, która łączy cywilny styl z militarnym zacięciem.

2025-05-08 | Michał Ihnatów | 1 minut

Koszula hawajska od Helikon-Tex już w sklepach

Do dystrybucji trafia kolejna nowość Helikon-Tex z Enforce Tac 2025. Koszule hawajskie łączą klasyczny, tropikalny styl z militarnymi akcentami wplecionymi we wzór.

2025-05-15 | Michał Ihnatów | 1 minut

Helikon-Tex Tracer — anorak zamiast bluzy mundurowej?

Kurtka Tracer to kolejny anorak (czy też kangurka) od Helikon-Tex. Od pozostałych różni się tym, że należy do linii Patrol i zaprojektowany został do użytku wojskowego — dlatego też…

2025-04-11 | Michał Ihnatów | 1 minut

Jak dojechać szybowcem pod K2? Spotkanie ze Sławkiem Makarukiem.

W najbliższy piątek 7 lutego o godzinie 18:00 w Muzeum Lotnictwa Polskiego w Krakowie odbędzie się wyjątkowe wydarzenie, którego gościem specjalnym będzie Sławek Makaruk – podróżnik,…

2025-02-05 | Redakcja | 1 minut

Swarovski BP24: plecak do podglądania natury

„– Stary, mam plecak Swarovskiego! – Z diamentów? – Nie no, naprawdę Swarovskiego. Taki na optykę! – Ale jak to? Tego od pierścionków i kolczyków?”. Tak w większości…

2024-07-03 | Konrad Busza | 1 minut

„Zabić Ukrainę. Alfabet rosyjskiej agresji” – wojna oczami reportera

Marcin Ogdowski to jeden z najbardziej cenionych polskich korespondentów wojennych, znany z bezkompromisowych, rzetelnych i często brutalnie szczerych relacji z frontów wojennych. Jego najnowsza książka,…

2025-02-18 | Mateusz Sułek | 1 minut

Między historią a fikcją – czy warto przeczytać „Wojnę Wschodnią. Kroniki”?

Co by było, gdyby zimna wojna przerodziła się w otwarty konflikt zbrojny?
Piotr Langenfeld w swojej książce „Wojna Wschodnia. Kroniki” zabiera nas do alternatywnej wersji historii…

2025-02-14 | Mateusz Sułek | 1 minut

Jak dojechać szybowcem pod K2? Spotkanie ze Sławkiem Makarukiem.

W najbliższy piątek 7 lutego o godzinie 18:00 w Muzeum Lotnictwa Polskiego w Krakowie odbędzie się wyjątkowe wydarzenie, którego gościem specjalnym będzie Sławek Makaruk – podróżnik,…

2025-02-05 | Redakcja | 1 minut

Krakowski Festiwal Górski 2024 – najważniejsze informacje

Krakowski Festiwal Górski odbędzie się w dniach 7-8 grudnia 2024 roku w Centrum Kongresowym ICE Kraków. Jak co roku w programie wiele atrakcji,…

2024-11-07 | Redakcja | 1 minut
Kalendarium

Zbliża się III Międzynarodowy Kongres Antyterrorystyczny

W dniach 21-22 maja 2025 na Uniwersytecie WSB Merito we Wrocławiu odbędzie się trzecia edycja Międzynarodowego Kongresu Antyterrorystycznego. To prestiżowe wydarzenie, gromadzi uznanych ekspertów krajowych i zagranicznych.

2025-05-09 | Redakcja | 2 minuty

III Międzynarodowy Kongres Antyterrorystyczny już w maju

W dniach 21-22 maja 2025 na Uniwersytecie WSB Merito we Wrocławiu odbędzie się trzecia edycja Międzynarodowego Kongresu Antyterrorystycznego. Rejestracja uczestników i prelegentów jest już otwarta!

2025-04-18 | Redakcja | 4 minuty

Szkolenie Team99 Academy poziom LVL3, czyli balistyka zewnętrzna w teorii i praktyce

W dniach 22 i 23 listopada br. Team99 Academy zorganizowała trzeci etap nauki strzelania dalekodystansowego. Tym razem zajęcia praktyczne odbyły się na strzelnicy w Skarżysku-Kamiennej.

2024-12-01 | Grzegorz Sobczak | 7 minut

Szkolenie Long Range Shooting Team99 Academy LVL2, czyli kto nie liczy, ten nie trafia

W sobotę 28 września Team99 Academy zorganizowała kolejny etap szkolenia w zakresie strzelectwa dalekodystansowego – tym razem na poziomie LVL2. Zajęcia odbywały się…

2024-09-30 | Grzegorz Sobczak | 6 minut

Zbliża się III Międzynarodowy Kongres Antyterrorystyczny

W dniach 21-22 maja 2025 na Uniwersytecie WSB Merito we Wrocławiu odbędzie się trzecia edycja Międzynarodowego Kongresu Antyterrorystycznego. To prestiżowe wydarzenie, gromadzi uznanych ekspertów krajowych i zagranicznych.

2025-05-09 | Redakcja | 2 minuty

III Międzynarodowy Kongres Antyterrorystyczny już w maju

W dniach 21-22 maja 2025 na Uniwersytecie WSB Merito we Wrocławiu odbędzie się trzecia edycja Międzynarodowego Kongresu Antyterrorystycznego. Rejestracja uczestników i prelegentów jest już otwarta!

2025-04-18 | Redakcja | 4 minuty

Nowe zawody taktyczne na mapie Polski, czyli relacja z Defcon One 2024

Kurz po zawodach Defcon One zdecydowanie już opadł, siniaki poznikały, a emocje nadal nas trzymają. Te intensywne dwa dni przyniosły niezapomniane wspomnienia…

2024-11-20 | Klaudia Lazar | 8 minut

MCS Bochnia zaprasza na zawody „Solny Garnizon”

Zapraszamy wszystkich chętnych na zawody strzeleckie, organizowane 13 października przez Solny Garnizon, na strzelnicy Małopolskiego Centrum Strzelectwa w Bochni.

2024-09-24 | Redakcja | 2 minuty

Zintegrowany system szkolenia załóg śmigłowców wojskowych od Leonardo

Piloci śmigłowców i ich załogi oraz technicy obsługi naziemnej szkoleni z użyciem nowoczesnego systemu szkoleniowego opartego na symulatorach i śmigłowcach szkolno-bojowych.

Nowe, zaawansowane technologicznie śmigłowce są już w służbie polskiego wojska, są to między innymi AW101 i pierwsze z zamówionych AW149. W ramach umowy z lipca 2022 roku zawartej pomiędzy resortem obrony a WSK PZL-Świdnik, wojsko pozyska łącznie 32 śmigłowce wielozadaniowe AW149 dla Wojsk Lądowych. Z kolei cztery zamówione i dostarczone już śmigłowce AW101, bardzo potrzebne do zadań na Bałtyku, mogą nie wypełnić całej luki potrzeb Marynarki Wojennej, można by więc spodziewać się zwiększenia ich liczy w służbie, aby zoptymalizować pełnię zdolności lotnictwa Marynarki Wojennej. Ponadto flota śmigłowców uderzeniowych licząca 96 sztuk, została już zakontraktowana w programie modernizacyjnym Wojsk Lądowych. Liczba wiropłatów będzie się zwiększać w ramach bieżących i miejmy nadzieję przyszłych programów. Te nowe i najbardziej nowoczesne śmigłowce skokowo zwiększają zdolności wojska, oznacza to, że taki sam przeskok jakościowy jest potrzebny w zakresie szkolenia pilotów, załóg i obsługi naziemnej. Potrzebny jest system szkoleniowy oparty na symulatorach i trenażerach, które odzwierciedlałby rzeczywisty śmigłowiec, otoczenie operacyjne i pozwoliłby studentom i żołnierzom wejść w wirtualny świat, aby skomplikowane operacje najpierw ćwiczyć na symulatorach, a potem przesiąść się na śmigłowiec szkolno-bojowy, by później szkolić się na dany typ już w swoich jednostkach wojskowych. Symulatory i trenażery wykorzystywane są jednak na każdym etapie szkolenia (Śmigłowce szkolne dla Sił Zbrojnych. Oferta PZL-Świdnik).

Zdjęcia: WSK PZL-Świdnik

Wraz ze wzrostem poziomu technologicznego śmigłowców, ich digitalizacji, zaawansowanej awioniki, systemów pokładowych i licznych podsystemów awionicznych, samoobrony oraz walki elektronicznej, uzbrojenia i nowoczesnych sensorów, zmieniają się wymagania stawiane pilotom, załogom oraz obsłudze naziemnej. Nowoczesne śmigłowce dzięki całkowitej cyfryzacji oczywiście coraz mniej obciążają pilotów podstawową pracą związaną z samym pilotowaniem, ale wymagają interoperacyjności i skupienia uwagi na skomplikowanych zadaniach, a więc tym samym wymuszają zupełnie nowe podejście do szkolenia. Dlatego symulatory i trenażery wykorzystujące sztuczną inteligencję i wirtualną rzeczywistość są niezwykle ważnym elementem kompleksowego systemu szkoleniowego. Śmigłowce wykorzystują olbrzymie ilości danych, zwłaszcza operując w środowisku sieciocentrycznym. Trenażery i symulatory, sale szkoleniowe wyposażone w odpowiedni sprzęt usprawniają proces szkolenia, zapewniając optymalizację kosztową. Wirtualna i rozszerzona rzeczywistość, sztuczna inteligencja wykorzystywana w najnowocześniejszych symulatorach w połączeniu z bodźcami jakie odbiera pilot i załoga, które są im znane z realnego śmigłowca dają bardzo duże możliwości szkoleniowe, i jest to w końcu najbardziej efektywne.

To wszystko wymaga nowego podejścia do przygotowania pilotów i techników oraz zaawansowanych szkoleń i logistyki. Dla Polskiego Wojska, bezpośrednim dostawcą kompleksowego systemu szkoleniowego, byłyby zakłady PZL-Świdnik – zarówno dla personelu naziemnego, jak i latającego – wykorzystując sumę doświadczeń Leonardo Helicopters z zabezpieczenia operatorów flot śmigłowcowych na całym świecie w procesie szkolenia z wykorzystaniem symulatorów i trenażerów. Kompleksowy system szkoleniowy zawierałby symulatory, trenażery i śmigłowce szkolno-bojowe, a także pełne wsparcie logistyczne i serwisowe PZL-Świdnik (PZL-Świdnik oferuje kompleksowe rozwiązania szkoleniowe załóg śmigłowców i personelu naziemnego).

Oficjalne informacje udostępnione przez Agencję Uzbrojenia określają ogólne ramy programu szkoleniowego, w tym zakresie mają być pozyskane: 24 śmigłowce w konfiguracji do prowadzenia szkolenia z użyciem lotniczych środków bojowych, system szkoleniowy obejmujący symulatory i trenażery, pakiet logistyczny wsparcia szkolenia, usługi wsparcia materiałowego, pakiet szkoleniowy oraz przystosowanie lub budowa infrastruktury ściśle powiązanej z systemem szkolenia (Chętni w konsultacjach rynkowych w sprawie zakupu 24 śmigłowców szkolnych).

Śmigłowce, jak pokazują doświadczenia krajów NATO, w tym armii amerykańskiej mają być po prostu efektywne – tak kosztowo, jak pod względem wyników szkolenia. Na przykład Marynarka Wojenna Stanów Zjednoczonych obecnie korzysta ze śmigłowców z rodziny Leonardo, są to jednosilnikowe AW119, które w USA mają oznaczenie TH-73A Thrasher i są oparte na tej samej platformie co proponowany w Polsce AW109 TrekkerM, z tym, że ten jest w wersji dwusilnikowej. Oprócz TH-73A w USA szkolenia są realizowane na innych jeszcze platformach, ale rozważa się ich zastąpienie, argumentując to zbyt wysokimi kosztami pozyskania i utrzymania niektórych typów śmigłowców szkolno-bojowych. AW119, czy proponowany w Polsce AW109 są idealnymi rozwiązaniami. Oferta PZL-Świdnik dla polskiego wojska uwzględnia parytet koszt-efekt. AW109 Trekker jest też idealnym śmigłowcem szkolnym dla przyszłych pilotów śmigłowców bojowych AH-64E Apache, których Polska ma pozyskać w liczbie 96 sztuk.

Proponowany przez PZL-Świdnik kompleksowy system szkolenia ma składać się z trzech filarów: symulatorów, śmigłowców i, jako trzeci – pełnej obsługi serwisowej (z ang. tzw. PBL – Performance-Based Logistics), która jest możliwa do zrealizowania w oparciu o dane na temat wykorzystania śmigłowców. Ten model obsługi serwisowej spełnia najbardziej wymagające oczekiwania co do gotowości operacyjnej floty. Tak właśnie realizowana obsługa przez producenta wnosi wszystkie korzyści wynikające ze współpracy wojska z przemysłem. Podstawą takiego systemu jest dzielenie się informacją nt. wykorzystania floty przez użytkownika i dzięki temu producent jest w stanie zaplanować obsługę serwisową, w tym dostępność odpowiednich części „na półce”, aby utrzymać śmigłowce w pełnej gotowości, uwzględniając bieżące potrzeby Lotniczej Akademii Wojskowej.

Temu właśnie służy model PBL, który dotychczas nie jest stosowany w Polsce, a przynoszący korzyści z punktu widzenia zarządzania flotą w wielu krajach NATO. Ponadto, co jest równie ważne, śmigłowce wg. propozycji PZL-Świdnik mogą być dostarczone z Polski – ze świdnickich zakładów mogą wylecieć gotowe AW109 TrekkerM – podobnie tak, jak wojsko zabezpieczyło sobie dostawy AW149. Byłby więc to lokalny wyrób o proweniencji światowej – produkowany dla innych odbiorców także w Leonardo we Włoszech i dostarczany na cały świat.

Wyjątkowe możliwości symulatorów i trenażerów, jako integralnego elementu kompleksowego systemu szkoleniowego

W ramach pragmatycznego podejścia, szkolenie jest kalibrowane pod kątem wymagań co do zadań operacyjnych wojska i przeprowadzane w reprezentatywnym środowisku, które odwzorowuje większość typowych warunków operacyjnych, takich jak szeroko rozumiane rozpoznanie – z ang. ISR – Intelligence, Surveillance and Reconnaissance z wykorzystaniem nowoczesnych sensorów, zadania poszukiwania i ratownictwa, w tym w warunkach bojowych oraz ewakuacji medycznej, w tym z pola walki (SAR/CSAR MEDEVAC/CASEVAC), bojowe działania przeciwpancerne, operacje w zakresie przenoszenia ciężkich ładunków w wymagających scenariuszach, szkolenie wieloplatformowe – wspólne szkolenie wielu załóg, loty formacyjne i współpraca z innymi jednostkami wojskowymi.

Jednym z przykładów zaawansowanego symulatora jest zupełnie nowe urządzenie symulacyjne ETD e-Motion (Enhanced Training Device). Wykorzystuje ono możliwości Full Flight Simulator, łączy je z opłacalnością stacjonarnych urządzeń Flight Training Device (FTD) Leonardo, zapewniając jednocześnie niezrównaną wierność symulacji, wibracje, wskazówki ruchu w realistycznej, zdefiniowanej scenerii, aby przenieść doświadczenie szkoleniowe na wyższy poziom. Symulator zawiera wysokiej jakości replikę kokpitu specyficznego dla platformy i charakteryzuje się realistyczną dynamiką śmigłowca.

Ponadto, odpowiednie zestawy kontenerowe symulatorów umożliwiają obsługę urządzenia bez konieczności budowania specjalistycznego zaplecza i mogą być szybko rozmieszczone w dowolnej lokalizacji.

Z kolei jednym z przykładów mobilnych symulatorów i najnowszych rozwiązań technicznych i technologicznych, które zmieniają sposób szkolenia pilotów i personelu obsługi naziemnej jest symulator wirtualnej rzeczywistości VxR. Między innymi ten symulator umożliwił wprowadzenie dwóch dużych technologii, jedną z nich jest wirtualna rzeczywistość (VR), a drugim sztuczna inteligencja (AI) wspierających eksploatację. Poprzez zastosowanie algorytmów AI w analizie dostępnych danych z eksploatacji floty śmigłowców, Leonardo poprzez PZL-Świdnik może zaoferować znacznie lepsze usługi mniejszym kosztem.

Technologia VxR została zaprojektowana i zbudowana w oparciu o oryginalne dane śmigłowca (jak wszystkie symulatory i trenażery Leonardo, co jest unikatem na rynku śmigłowcowym), aby zapewnić najwyższy poziom odwzorowania, wykorzystując przy tym zaawansowane możliwości projektowania oraz realizując rzeczywiste próby w locie. Zapewnia to kompatybilność i zgodność z wymaganiami organów nadzoru: Agencji Unii Europejskiej ds. Bezpieczeństwa Lotniczego (EASA – European Union Aviation Safety Agency) oraz Federalnej Administracji Lotnictwa (FAA – Federal Aviation Administration).

VxR zapewnia wyjątkową efektywność i oszczędność dzięki mniejszej jego objętości i wymagań co do infrastruktury, dzięki temu można z niego korzystać w każdym miejscu, tam gdzie jest potrzeby. Cechy VxR wpływają na zmniejszenie kosztów nabycia i szkolenia oraz zwiększają bezpieczeństwo eksploatacji śmigłowców. Symulator VxR doskonale nadaje się do samodzielnego utrwalania zdobytej wiedzy przez studentów, którzy mogą samodzielnie na nim ćwiczyć, a ponieważ koszt ich nabycia jest znacznie niższy niż innych urządzeń symulacyjnych, możliwy wydaje się ich zakup w większej liczbie.

Symulatory VxR są już wdrażane we Włoszech i USA do szkolenia pilotów w Akademiach Szkoleniowych Leonardo w tych krajach.

Także szkolenia personelu naziemnego zapewniają pełne zaznajomienie się ze śmigłowcem, aby po tym okresie możliwe było wprowadzenie elementów praktycznych do szkoleń wykorzystujących interaktywny, wirtualny symulator szkolenia w zakresie obsługi serwisowej (Interactive Virtual Maintenance Trainer Simulator – IVMTS). Ten trenażer obejmuje główne części śmigłowca np. silnik, przekładnię główną itp. do wykorzystania podczas szkolenia w zakresie systemów mechanicznych, a także zawiera zestaw wirtualnych stacji serwisowych (VMT), które są przeznaczone do prowadzenia szkoleń w zakresie pozostałych systemów śmigłowca np. awioniki itp.

Serwis i logistyka śmigłowców

Śmigłowiec, dla zapewnienia jak najlepszej naziemnej obsługi serwisowej, wpięty jest w system monitorowania jego stanu technicznego – HUMS (Health and Usage Monitoring Systems), który pozwala wykorzystać techniki gromadzenia danych i analizy w celu zapewnienia planowej dostępności operacyjnej śmigłowca, jego niezawodność i bezpieczeństwo. Dzięki rozszerzonej rzeczywistości, technicy otrzymują narzędzia do planowania lotów i przeglądów oraz pakiety logistyczne mając bezpośredni dostęp do danych producenta. Skyflight Mobile i Heliwise są kluczowymi zaawansowanymi usługami, które zapewniają operatorom najnowocześniejsze rozwiązania do planowania lotów i analizy danych o stanie i eksploatacji śmigłowców (czyli wspomniany system HUMS).

AW109 TrekkerM

Lekkie śmigłowce szkolne w czasie kryzysu mogą wykonywać wiele misji dodatkowych (poza szkoleniem), ale z drugiej strony nie mogą z założenia pełnić roli stricte bojowej, ponieważ do tych zadań armie pozyskują śmigłowce odpowiedniego tonażu, o parametrach, które są najlepiej dostosowane do rodzaju zadań np.: szturmowe, transportowe, wielozadaniowe. Śmigłowce szkolno-bojowe przede wszystkim są przeznaczone do zaawansowanego szkolenia z użyciem uzbrojenia. Niemniej jednak lekkie śmigłowce jak AW109 TrekkerM – wariant wojskowy – może z powodzeniem służyć do zadań dowodzenia i kierowania tj. od tzw. C2 (Command & Control), C4ISR (Command, Control, Communications, Computers, Intelligence, Surveillance and Reconnaissance), po działania poszukiwawczo-ratownicze (SAR – Search and Rescue), ewakuacji medycznej (MEDEVAC – Medical Evacuation) i ewakuacji medycznej z pola walki (CASEVAC – Casualty Evacuation), wsparcia logistycznego i bojowego z użyciem uzbrojenia. Wydaje się, że to nie odbiega od obiektywnych potrzeb, które są w orbicie zainteresowań Sił Zbrojnych RP. Śmigłowiec AW109 wyposażony w nowoczesną awionikę, sensory i uzbrojenie oraz systemy łączności, w tym kryptograficzne oraz będąc powiązanym w ramach środowiska sieciocentrycznego może być ważnym zasobem Wojska Polskiego, przy zachowaniu niskich kosztów pozyskania i eksploatacji, także dzięki obecności PZL-Świdnik blisko wojska.

Proponowane przez zakład w Świdniku lekkie śmigłowce wielozadaniowe AW109 zapewnią możliwość wsparcia ogniowego z powietrza oraz eskortowania specjalistycznych śmigłowców w przelocie do rejonu wykonania zadania dzięki systemom zarządzania misją i uzbrojeniu, w tym rakiety niekierowane oraz montowane w drzwiach karabiny maszynowe obsługiwane przez załogę. Zewnętrzne zasobniki z ciężkimi karabinami maszynowymi, działkami oraz pociskami rakietowymi zapewnią skalowalne zdolności zwalczania zagrożeń, zwiększające skuteczność działania w warunkach bojowych o niskim natężeniu lub w przypadku zagrożeń asymetrycznych np. na granicy państwa.

PZL-Świdnik już dziś produkuje kompletne struktury płatowca AW109 dla wszystkich programów Leonardo, będąc jednocześnie gotowym do zapewnienia pełnego montażu końcowego tych śmigłowców także w Świdniku na rzecz polskiego wojska.

Współpraca reklamowa

Źródło: WSK PZL-Świdnik
Źródło: WSK PZL-Świdnik
X