11 kwietnia br. Rumuńska Najwyższa Rada Bezpieczeństwa Narodowego (Consiliul Suprem de Apărare a Ţării, CSAT) podjęła decyzję o zakupie amerykańskich samolotów wielozadaniowych Lockheed Martin F-35A Lightning II. Jest to formalne zwieńczenie ogłoszenia prezydenta tego państwa Klausa Iohannisa z 2 lutego 2022, że Bukareszt chce pozyskać te samoloty po 2030 roku.
Zdjęcie: USAF
Posiedzenie CSAT pod przewodnictwem prezydenta Klausa Iohannisa odbyło się dzisiaj, w jego siedzibie, czyli Pałacu Cotroceni w Bukareszcie. W skład CSAT wchodzą: wiceprzewodniczący Rady, czyli premier Nicolae Ciucă, a także minister obrony narodowej Angel Tîlvăr, minister spraw wewnętrznych Lucian Bode, minister spraw zagranicznych Bogdan Aurescu, minister sprawiedliwości Cătălin Predoiu, minister gospodarki Florin Spătaru minister finansów publicznych Adrian Câciu, dyrektor rumuńskiej służby wywiadowczej SRI (Serviciul Român de Informații) Eduard Raul Hellvig, dyrektor Służby Wywiadu Zagranicznego SIE (Serviciul de Informații Externe) Gabriel Vlase, szef Sztabu Generalnego gen. Daniel Petrescu, doradca prezydenta ds. bezpieczeństwa narodowego Ion Oprisor i sekretarz CSAT Mihai Şomordolea.
Porządek obrad koncentrował się, głównie, na sprawach sytuacji bezpieczeństwa w regionie Morza Czarnego i implikacji dla Rumunii w kontekście agresji Rosji na Ukrainę, zewnętrznych interwencji w proces demokratyczny w Republice Mołdawii, a także w kontekście perspektyw dalszego wsparcia NATO, Unii Europejskiej i społeczności międzynarodowej dla Ukrainy.
W kontekście samolotów F-35 czytamy:
Proces modernizacji Sił Powietrznych będzie kontynuowany poprzez pozyskanie samolotów F-35 najnowszej generacji. Samoloty te, wyposażone w szeroką gamę zaawansowanych czujników, mają możliwość wymiany zaszyfrowanych informacji w czasie rzeczywistym zarówno z platformami powietrznymi, jak i naziemnymi systemami obronnymi, faktycznego zarządzania obrazem operacyjnym pola walki, a także wysoce inteligentną amunicją precyzyjną, pozwalają na osiągnięcie i utrzymanie przewagi powietrznej, która jest obowiązkowym warunkiem zapewnienia suwerenności w narodowej przestrzeni powietrznej i, w razie potrzeby, jej obrony. W związku tym członkowie Rady zaaprobowali koncepcję osiągnięcia zdolności operacyjnej obrony powietrznej samolotami wielozadaniowymi 5. generacji.
Przypomnijmy, że 7 kwietnia br. szef Głównego Zarządu Uzbrojenia Ministerstwa Obrony Narodowej Rumunii gen. dyw. Teodor Incicas informował na łamach oficjalnego dziennika resortu obrony, Observatorul Militar, że po 2030 roku planowany jest zakup F-35A Lightning II (przynajmniej jednej eskadry, czyli od 12 do 24 egzemplarzy).
Do tego czasu, wojska lotnicze (Forțele Aeriene Române) mają dysponować 49 samolotami wielozadaniowymi F-16AM/BM, w tym 17 w wersji Block 15 MLU (14 eks-portugalskimi i 3 eks-amerykańskimi) i 32 eks-norweskimi w wersji Block 20 MLU, pozyskanymi odpowiednio, w 2013, 2020 i 2022. Pierwsze 17 już jest zgrupowanych zgrupowanych w Escadrila 53 Aviație Vânătoare (53. eskadrze myśliwskiej) w 86. bazie lotniczej Locotenent Aviator Gheorghe Mociorniţă, a dostawy pozostałych 32 rozpoczną się w 2024 (Rumuńskie F-16 po raz pierwszy na misji NATO Baltic Air Policing).
Sformowanie dwóch nowych eskadr na bazie eks-norweskich F-16 pozwoli Rumunii na rozpoczęcie wycofywania w 2023 wszystkich obecnie 13 egzemplarzy przestarzałych już samolotów myśliwskich MiG-21 LanceR (jeden rozbił się 20 kwietnia ub. r. – pilot przeżył).
Do tej pory F-35 operują z 37 baz i okrętów na całym świecie, a dziewięć państw używa F-35 na swoim terytorium. Obecnie w służbie jest ponad 890 F-35, obsługiwanych przez 1890 pilotów, a 13 570 osób zostało wyszkolonych na techników obsługi naziemnej.
W ostatnim czasie na zakup F-35 zdecydowały się również Polska (32 egz. F-35A), Belgia (34 egz. F-35A), Szwajcaria (36 egz. F-35A), Singapur (12 egz. F-35B), Finlandia (64 egz. F-35A), Kanada (88 egz. F-35A) i Niemcy (35 egz. F-35A). Wśród kolejnych państw zainteresowanych wymienia się Czechy (24. egz. F-35A), Hiszpanię (pierwotnie rozważano 45-50 F-35A i 12-15 F-35B) i Grecję (ok. 18-24 egz. F-35A). Swoje zamówienia zwiększają także dotychczasowi użytkownicy eksportowi: Japonia (kolejne 63 egz. F-35A i 42 egz. F-35B) i Korea Południowa (20 egz. F-35A i planowane jest 20 egz. F-35B).