We wtorek, 22 kwietnia 2025, zgodnie z doniesieniami portugalskich mediów branżowych, szef sztabu wojsk lotniczych Portugalii (Chefe do Estado-Maior da Força Aérea, CEMFA) gen. pil. João Cartaxo Alves podtrzymuje rekomendację, że w programie modernizacyjnym Air Force 5.3 najlepszym wyborem na następcę samolotów wielozadaniowych Lockheed Martin F-16AM/BM jest F-35A Lightning II.
Zdjęcie: USAF
Według gen. pil. João Cartaxo Alvesa nie ma innego wyjścia obecnie, wbrew deklaracji jaką złożył minister obrony Portugalii dr João Nuno Lacerda Teixeira de Melo w wywiadzie dla dziennika Público z 13 marca br., że Lizbona rezygnuje z planów zakupu F-35A z powodów politycznych (jako alternatywy wskazywał europejskie konstrukcje: Dassault Rafale F4, Saab JAS 39E Gripen lub Eurofighter Typhoon Tranche 4).
Co ciekawe, 26 marca br. w podobnym tonie jak teraz CEMFA wypowiadał się gen. João Nogueira, szef dyrekcji utrzymania systemów uzbrojenia w wojskach lotniczych (Força Aérea Portuguesa, FAP), podkreślając, że F-35A jest nadal brany pod uwagę jako następca F-16. Jesteśmy w decydującym momencie w odniesieniu do przyszłości platformy. Każdy miesiąc lub rok, który stracimy, opóźni wprowadzenie samolotu, który zastąpi F-16, dlatego znajdujemy się w krytycznym momencie, aby podjąć decyzję – mówił gen. Nogueira.
Wypowiedzi wysokiej rangą oficerów świadczą o tym, że wojsko nalega na polityków w sprawie amerykańskich samolotów 5. generacji. Oczywiście jednak ostatnie słowo będzie należeć do szefa resortu obrony.
Przypomnijmy, że CEMFA zarekomendował Ministerstwu Obrony plan zakupu F-35A jako następców dla 20 samolotów F-16AM/BM, 29 listopada 2023, w ramach szerszego dokumentu planistycznego Air Force 5.3 dotyczącego transformacji wojsk lotniczych, obejmującej także pozyskanie bezzałogowych statków latających oraz lekkich samolotów szturmowych (w drugim przypadku zamówiono 12 brazylijskich Embraer A-29N Super Tucano).
Jako szacowaną datę wprowadzenia nowego samolotu bojowego do służby wskazano 2030, kiedy okres eksploatacji obecnej floty dobiegnie końca. Oznacza to, że obecnie nie ma czasu na przedłużanie procesu wyboru następcy F-16. Zwłaszcza, że uchwalona 17 czerwca 2019 ustawa o planowaniu wojskowym określa, że pierwsze środki na zakup nowych samolotów powinny być alokowane najpóźniej od 2027, przy czym prezydent Portugalii Marcelo Rebelo de Sousa alarmował rząd o konieczności wcześniejszego zaplanowania finansowania.
Força Aérea Portuguesa są użytkownikiem F-16 od 1994. Początkowo zakupiono 20 fabrycznie nowych F-16A/B Block 15OCU w ramach programu Peace Atlantis I, a w 1999 także 28 używanych F-16A/B Block 15 w ramach Peace Atlantis II. Te pierwsze zostały zmodernizowane w programie MLU do standardu F-16AM/BM Block 15, a część z drugiej grupy w liczbie 14 egzemplarzy, także po modernizacji, odsprzedane Rumunii, etapami od 2013.
W październiku 2020 Força Aérea Portuguesa ogłosiły opracowanie, we współpracy z Danią, rozwiązania technologicznego umożliwiające zintegrowanie systemu transmisji danych swoich wysuniętymi nawigatorów naprowadzania lotnictwa JTAC (Joint Terminal Attack Controller) z samolotami F-35.
The Chief of Staff of the 🇵🇹 @fap_pt stated today that, at this moment, 🇵🇹 has no alternative but to acquire the @LockheedMartin F-35A Lightning II fighter jet to replace the @LockheedMartin F-16AM/BM Fighting Falcon aircraft of the Operational Group 51. pic.twitter.com/clEavEsfQ6
— Defence 360° (@Defence360) April 22, 2025