W piątek, 14 listopada 2025 o godz. 12.00 czasu lokalnego (godz. 11.00 czasu polskiego) w Mościskach w Ukrainie w obwodzie lwowskim odbyła się ceremonia pogrzebowa żołnierzy Wojska Polskiego, poległych w obronie Ojczyzny przed niemieckim najeźdźcą w rejonie Lwowa we wrześniu 1939. W uroczystościach udział wzięli przedstawiciele władz państwowych i żołnierze Wojska Polskiego, w tym Ministerstwa Obrony Narodowej i Instytutu Pamięci Narodowej.
Zdjęcia: Ministerstwo Obrony Narodowej
Uroczystości rozpoczęły się Mszą świętą w kościele pw. Narodzenia św. Jana Chrzciciela (ul. Iwana Franki 1), a ceremonia pogrzebowa odbyła się na cmentarzu rzymskokatolickim w Mościskach (ul. Halicka). Wicepremiera i ministra obrony narodowej Władysława Kosiniaka-Kamysza reprezentował na uroczystości wiceminister Stanisław Wziątek, natomiast Instutut Pamięci Narodowej wystawił delegację na czele z zastępcą prezesa IPN dr. hab. Karolem Polejowskim.
Uroczystości na cmentarzu w Mościskach stanowią świadectwo, że każdy żołnierz, który oddał życie za swoją Ojczyznę, pozostaje obywatelem Rzeczypospolitej. Polska nigdy nie zapomina o swoich żołnierzach – o tych znanych z imienia i o tych, których tożsamość wciąż czeka na odkrycie. Naszym obowiązkiem i naszą misją jest przywrócenie imienia każdemu z Nich, zapewnienie Im godnego pochówku i oddanie należnej czci. Z głębokim wzruszeniem i najwyższym szacunkiem żegnam dziś żołnierzy Wojska Polskiego – bohaterskich obrońców Ojczyzny. Spoczywajcie w Pokoju – Polska o Was pamięta! – tymi słowami wicepremier, minister obrony narodowej Władysław Kosiniak-Kamysz pożegnał żołnierzy Wojska Polskiego, poległych w obronie Ojczyzny przed niemieckim najeźdźcą w rejonie Lwowa we wrześniu 1939.
Szczątki polskich żołnierzy ekshumowanych w sierpniu br. we Lwowie-Zboiskach spoczęły na polskiej kwaterze wojennej w Mościskach, gdzie już dwukrotnie odbywały się pochówki polskich żołnierzy poległych w 1939 roku. W 2015 roku pochowano tam 111 żołnierzy, w 2016 roku – 27.
Dziś w Mościskach żegnamy ekshumowane szczątki żołnierzy Wojska Polskiego, dowodzonych przez legendarnego płk. Stanisława Maczka, którego oddziały od północy broniły Lwowa przed przeważającymi siłami niemieckimi i przez wiele dni skutecznie blokowały nieprzyjacielowi drogę do miasta. Ci, którzy zginęli pod Lwowem, złożyli najwyższą ofiarę na ołtarzu Ojczyzny. Ich towarzysze broni kontynuowali potem walkę o wolną Polskę w szeregach 1 Dywizji Pancernej Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie, przynosząc wolność mieszkańcom Francji, Belgii i Holandii, a swój szlak bojowy zwieńczyli zdobyciem Wilhelmshaven. Przez dekady nie było możliwe godne upamiętnienie poległych obrońców Rzeczypospolitej. Pamięć o Nich przetrwała jednak w sercach Polaków – nie tylko w rodzinach, ale także wśród mieszkających na dawnych Kresach Polaków oraz działaczy Polskiego Towarzystwa Opieki nad Grobami Wojskowymi we Lwowie. To członkowie polskich organizacji z ziemi lwowskiej i mościskiej dbali o nasze miejsca pamięci narodowej. To dzięki Ich zdecydowanej postawie przetrwała pamięć o polskich bohaterach spod Lwowa. Dziś pragnę wyrazić Im za to głęboką wdzięczność – napisał w liście wicepremier Władysław Kosiniak-Kamysz.
W dniach 4-30 sierpnia 2025 zespół Biura Poszukiwań i Identyfikacji IPN, przy wsparciu biegłego z zakresu medycyny sądowej z Uniwersytetu Medycznego we Wrocławiu przeprowadził prace poszukiwawczo-ekshumacyjne we Lwowie-Zboiskach. Celem działań było odnalezienie szczątków żołnierzy Wojska Polskiego, poległych we wrześniu 1939 w obronie Lwowa. Miejsce pochówku zostało wytypowane przez IPN i odnalezione w listopadzie 2019.
W wyniku badań IPN ujawniono dwa zbiorowe groby, w których znajdowały się szczątki co najmniej 31 osób oraz liczne szczątki luźne należące prawdopodobnie do kolejnych kilkudziesięciu ofiar. Przy szczątkach znaleziono liczne elementy oprzyrządowania i umundurowania wojskowego (m.in. guziki wojskowe, pasy, klamry, maski przeciwgazowe), a także przedmioty osobiste (medaliki, krzyżyki, różańce, polskie monety). Szczególnie cennym znaleziskiem jest 11 nieśmiertelników z danymi pozwalającymi na ustalenie tożsamości żołnierzy. Umożliwi to podjęcie badań genealogicznych i pobranie materiału porównawczego do badań genetycznych od krewnych poległych żołnierzy.
W pracach uczestniczył ukraiński partner Instytutu Pamięci Narodowej – towarzystwo „Ukraińska Pamięć” oraz przedstawiciele Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego RP – w charakterze obserwatorów. Badania przeprowadzono przy wsparciu Konsulatu Generalnego RP we Lwowie, we współpracy z administracją lwowską i Ministerstwem Kultury i Polityki Informacyjnej Ukrainy.
Informacje prasowe
14 listopada 2025 r., w Mościskach na Ukrainie odbyła się ceremonia pogrzebowa żołnierzy #WojskoPolskie 🇵🇱, którzy walcząc z niemieckim najeźdźcą w rejonie Lwowa we wrześniu 1939 r. polegli w obronie Ojczyzny. W uroczystościach udział wzięli przedstawiciele władz państwowych i… pic.twitter.com/OD8CwPaKw6
— Ministerstwo Obrony Narodowej 🇵🇱 (@MON_GOV_PL) November 14, 2025
"Uroczystości na cmentarzu w Mościskach stanowią świadectwo, że każdy żołnierz, który oddał życie za swoją Ojczyznę, pozostaje obywatelem Rzeczypospolitej. Polska nigdy nie zapomina o swoich żołnierzach – o tych znanych z imienia i o tych, których tożsamość wciąż czeka na… https://t.co/q4pqJ0bma7
— Ministerstwo Obrony Narodowej 🇵🇱 (@MON_GOV_PL) November 14, 2025
[🇵🇱] W 2025 r. dzięki wspólnym działaniom🇵🇱dyplomacji @MSZ_RP, @ipngovpl oraz polskich i ukraińskich ekspertów, odnaleziono szczątki co najmniej 31 żołnierzy Wojska Polskiego. Przez dziesięciolecia spoczywali w milczeniu, a dziś przywracamy pamięć o nich. pic.twitter.com/9VNqBAkU37
— PLinUkraine (@PLinUkraine) November 14, 2025
[🇵🇱] Trwają uroczystości pogrzebowe żołnierzy Wojska Polskiego z udziałem asysty honorowej. W ceremonii uczestniczą przedstawiciele władz 🇵🇱, w tym @prezydentpl, @MSZ_RP, @MON_GOV_PL, @kultura_gov_pl oraz @ipngovpl, a także partnerzy 🇺🇦: @MFA_Ukraine i @MinCult_ua, @Uinp_gov_ua pic.twitter.com/jAEUjl7ASL
— PLinUkraine (@PLinUkraine) November 14, 2025