Od niedzieli 1 grudnia 2024, zgodnie z informacją Ministerstwa Obrony Chorwacji, zadania Air Policing przejęło lotnictwo bojowe Włoch i Węgier, po tym jak wycofano z eksploatacji wszystkie z 12 przestarzałych samolotów myśliwskich MiG-21. Tym samym w Europie już nie ma w użyciu słynnych Ołówków.
Zdjęcie: Ministerstwo Obrony Chorwacji
Jest to wynik dwustronnych porozumień technicznych z oboma państwami na szczeblu sił zbrojnych. Współpraca z sąsiednimi Włochami i Węgrami wynika z faktu, że dostarczane przez Francję samoloty wielozadaniowe Dassault Rafale B/C (F3-R) nie osiągnęły jeszcze wstępnej gotowości operacyjnej (Initial Operational Capability, IOC). Jednakże, w razie sytuacji kryzysowej będą mogły zostać użyte do działań bojowych. Jak dotąd odebrano 7 z 12 zamówionych samolotów pochodzących z francuskich nadwyżek (pierwsze 6 dostarczono 25 kwietnia br, a kolejny pojedynczy samolot przebazowano 21 listopada br.). Pozostałe mają zostać dostarczone z terminem do końca kwietnia 2025.
Powyższe oznacza, że patrolowe w ramach misji Air Policing będą wykonywać włoskie samoloty wielozadaniowe Eurofighter F-2000 Typhoon oraz węgierskie Saab JAS 39C/D Gripen, operując ze swoich baz macierzystych.
Przestrzeń powietrzna Republiki Chorwacji stanowi integralną część sojuszniczego wspólnego systemu nadzoru i ochrony przestrzeni powietrznej. Wraz z podpisanym dokumentem (Transfer Of Authority – TOA) na poziomie sił zbrojnych w 2009 roku Republika Chorwacji, a także inne siły obrony przeciwlotniczej i przeciwrakietowej NATO, zatwierdziły misje Air Policing jako zadanie monitorowania i ochrony przestrzeni powietrznej w czasie pokoju, które obejmuje obserwację i naprowadzanie lotnictwa, dowodzenie i kontrolę w powietrzu oraz odpowiednie środki obrony powietrznej (samoloty przechwytujące).
W ramach chorwackich wojsk lotniczych i obrony przeciwlotniczej HRZ (Hrvatsko ratno zrakoplovstvo i protuzracna obrana) w służbie formalnie było 8 jednomiejscowych MiG-21bis i 4 dwumiejscowe MiG-21UMD, a;e z których tylko kilka miało być zdolnych do lotów. Stacjonowały w 91. i 92. Bazie Lotniczej, odpowiednio, w Zagrzebiu i Pule. Rząd w Zagrzebiu poszukiwał ich następców od dłuższego czasu i początkowo miały je zastąpić używane izraelskie F-16C/D Barak, ale USA zablokowały ich sprzedaż.
Jeśli chodzi o służbę w Chorwacji, to pierwsze trzy MiG-21bis przejęto po dezercjach chorwackich pilotów z jugosłowiańskich wojsk lotniczych w 1992. Uzupełniono je o 23 kolejne MiG-21bis, jednego MiG-21US i trzy MiG-21UM pozyskane z byłych radzieckich jednostek szkoleniowych w Kirgistanie w latach 1993–1994. Trzy z nich utracono podczas działań wojennych. W 2003 roku osiem MiG-21bis zostało zmodernizowanych do standardu MiG-21bis-D przez rumuńską spółkę Aerostar, podczas gdy cztery MiG-21UM, pozyskane z Kirgistanu za pośrednictwem Aerostar, zostały zmodernizowane do standardu MiG-21UMD. W 2013 roku trzy chorwackie MiG-21bis-D i cztery MiG-21UMD wysłano do Odeskich Zakładów Lotniczych w Ukrainie w celu przeprowadzenia remontów, a pięć kolejnych samolotów zamówiono z Ukrainy i zmodernizowano do standardu MiG-21bis-D.
W Europie samoloty rodziny MiG-21 użytkowało 12 państw (w tym ZSRS, Polska, NRD, Finlandia, Czechosłowacja, Czechy, Słowacja, Węgry, Rumunia, Serbia, Bułgaria i Chorwacja). W ostatnich latach wycofały je Serbia (21 maja 2021) oraz Rumunia (15 maja 2023).
Na świecie pozostają one jeszcze w służbie w Angoli, Azerbejdżanie, Kubie, Gwinei, Indiach (do wycofania na początku 2025), Libii, Mali, Mozambiku, Korei Północnej, Sudanie, Syrii, Ugandzie i Jemenie.