Defence & Space

Pierwsze australijskie Abramsy już w Ukrainie

Departament Obrony Australii poinformował, że pierwsza partia z 49 czołgów M1A1SA Abrams jakie rząd australijski obiecał dostarczyć do Ukrainy – dotarła do odbiorcy.

2025-07-19 | Rafał Muczyński | 3 minuty

Pierwszy zmodernizowany czołg C2 Ariete przekazany włoskiej armii

Konsorcjum Società CIO przekazało Wojskom Lądowym Włoch pierwszy z 90 zmodernizowanych czołgów C2 Ariete w ramach programu AMV.

2025-07-19 | Rafał Muczyński | 4 minuty

Szkoleniowa dziura. Problem, którego nie widać

Stan szkolenia specjalistycznego w Siłach Zbrojnych cały czas pozostaje wyzwaniem. Wciąż w wielu aspektach brakuje odpowiedniego sprzętu i wyposażenia.

2025-07-18 | Sławek Zagórski | 6 minut

Blackout w Hiszpanii – rozmowa o energetyce z ekspertami Forum Energii

Niedawny blackout w Hiszpanii przywrócił na nagłówki mediów i usta obywateli temat bezpieczeństwa energetycznego Polski. W obecnej sytuacji geopolitycznej jest to szczególnie żywa kwestia, a brak…

2025-07-16 | Tadeusz Jakliński | 28 minut

Orion: „Mnożnik siły”, który doprowadził IDF do niezrównanej przewagi na lądzie

Orion, opracowany przez firmę Asio Technologies we współpracy z wydziałem technologicznym Sił Obronnych Izraela (IDF) i w pełni wdrożony operacyjnie przez IDF, na nowo zdefiniował współczesne pole…

2025-07-10 | Redakcja | 5 minut

Współpraca Wojsk Obrony Cyberprzestrzeni z Google Cloud

Wicepremier i minister obrony narodowej Władysław Kosiniak-Kamysz spotkał się z Marcusem D. Jadotte, wiceprezesem ds. Relacji z Rządem i Polityki Publicznej w Google Cloud.

2025-06-27 | Rafał Muczyński | 2 minuty

Narodowy Dzień Pamięci o Polakach – Ofiarach Ludobójstwa dokonanego przez OUN i UPA na ziemiach wschodnich II RP

W piątek, 11 lipca 2025, w Muzeum Wojska Polskiego na Cytadeli Warszawskiej, z udziałem wicepremiera i ministra obrony narodowej Władysława Kosiniaka-Kamysza, sekretarza stanu w MON Pawła…

2025-07-11 | Redakcja | 5 minut

Miecze w Karpackiej Troi

Miecz to szczególny element uzbrojenia, towarzyszący nam od epoki brązu. Karpacka Troja, skansen archeologiczny zlokalizowany w Trzcinicy koło Jasła, zaprasza na szczególne wydarzenie. W ramach…

2025-07-02 | Tomasz Świątkowski | 1 minut

ICEYE prezentuje Flood Rapid Impact – narzędzie wykorzystujące AI do szybkiego reagowania na powodzie

Polsko-fińska spółka ICEYE, specjalista w zakresie satelitarnych rozwiązań wspomagających zarządzanie skutkami katastrof naturalnych, ogłosiła wprowadzenie produktu Flood Rapid Impact (FRI).

2025-07-15 | Redakcja | 6 minut

Airbus otrzymał kontrakt Hisdesat na budowę hiszpańskich satelitów PAZ-2

Spółka Airbus Defence and Space została wybrana na głównego wykonawcę w zakresie opracowania i produkcji dwóch nowych satelitów radarowych PAZ-2 dla spółki Hisdesat…

2025-07-09 | Redakcja | 3 minuty

Pierwsze australijskie Abramsy już w Ukrainie

Departament Obrony Australii poinformował, że pierwsza partia z 49 czołgów M1A1SA Abrams jakie rząd australijski obiecał dostarczyć do Ukrainy – dotarła do odbiorcy.

2025-07-19 | Rafał Muczyński | 3 minuty

Spotkanie wiceszefa MON z nowym Ambasadorem Republiki Korei: Kontynuacja i przyszłość współpracy obronnej

Wiceminister obrony narodowej Paweł Bejda spotkał się w Warszawie z nowo mianowanym Ambasadorem Republiki Korei w Polsce, JE Jun Jolu Tae.

2025-07-18 | Redakcja | 3 minuty

Pierwszy zmodernizowany czołg C2 Ariete przekazany włoskiej armii

Konsorcjum Società CIO przekazało Wojskom Lądowym Włoch pierwszy z 90 zmodernizowanych czołgów C2 Ariete w ramach programu AMV.

2025-07-19 | Rafał Muczyński | 4 minuty

Mosty towarzyszące DSB od KNDS UK dla Danii

Duńska agencja zakupów obronnych FMI podpisała umowę z brytyjską spółką KNDS UK na dostawę dwóch mostów towarzyszących na podwoziu samochodowym DSB (Dry Support…

2025-07-19 | Rafał Muczyński | 3 minuty

FIXAR z elektrycznymi dronami na DSEI 2025 w Londynie

Założona w 2018 łotewska spółka FIXAR zaprezentuje swoje bezzałogowce o napędzie elektrycznym podczas londyńskich targów przemysłu obronnego i bezpieczeństwa DSEI 2025, zaplanowanych na 9-12…

2025-07-19 | Rafał Muczyński | 4 minuty

Dwóch dostawców nowych partii policyjnych łodzi patrolowych

Komenda Główna Policji udzieliła zamówienia spółkom Sportis oraz Parker Poland na dostawy kolejnych partii policyjnych łodzi patrolowych typu RIB (Rigid Inflatable Boat).

2025-07-17 | Rafał Muczyński | 4 minuty

Pierwsze australijskie Abramsy już w Ukrainie

Departament Obrony Australii poinformował, że pierwsza partia z 49 czołgów M1A1SA Abrams jakie rząd australijski obiecał dostarczyć do Ukrainy – dotarła do odbiorcy.

2025-07-19 | Rafał Muczyński | 3 minuty

Pierwszy zmodernizowany czołg C2 Ariete przekazany włoskiej armii

Konsorcjum Società CIO przekazało Wojskom Lądowym Włoch pierwszy z 90 zmodernizowanych czołgów C2 Ariete w ramach programu AMV.

2025-07-19 | Rafał Muczyński | 4 minuty

Pierwsze australijskie Abramsy już w Ukrainie

Departament Obrony Australii poinformował, że pierwsza partia z 49 czołgów M1A1SA Abrams jakie rząd australijski obiecał dostarczyć do Ukrainy – dotarła do odbiorcy.

2025-07-19 | Rafał Muczyński | 3 minuty

Pierwszy zmodernizowany czołg C2 Ariete przekazany włoskiej armii

Konsorcjum Società CIO przekazało Wojskom Lądowym Włoch pierwszy z 90 zmodernizowanych czołgów C2 Ariete w ramach programu AMV.

2025-07-19 | Rafał Muczyński | 4 minuty

FIXAR z elektrycznymi dronami na DSEI 2025 w Londynie

Założona w 2018 łotewska spółka FIXAR zaprezentuje swoje bezzałogowce o napędzie elektrycznym podczas londyńskich targów przemysłu obronnego i bezpieczeństwa DSEI 2025, zaplanowanych na 9-12…

2025-07-19 | Rafał Muczyński | 4 minuty

Aeroklub Kielecki zaprasza na pokazy lotnicze z okazji 80-lecia

Miło Nam poinformować, że Magazyn Militarny MILMAG objął Patronat Medialny nad pokazami lotniczymi z okazji 80. rocznicy powstania Aeroklubu Kieleckiego.

2025-07-18 | Redakcja | 2 minuty
Shooting

Sklep internetowy Maverick Food Package już aktywny

Maverick Food Package, marka terenowych racji żywnościowych niewymagających otwartego ognia do przygotowania, aktywuje swój własny sklep internetowy. Na chwilę obecną dostępne są już…

2025-07-18 | Michał Ihnatów | 1 minut

Helikon-Tex Numbat Small – chest pack i nerka w jednym

Helikon-Tex wprowadza do oferty kolejną nowość z Enforce Tac 2025 – torbę piersiową (chest pack) Numbat Small. Nowa, mniejsza wersja zachowuje większość…

2025-07-18 | Michał Ihnatów | 2 minuty

Maverick Food Package – racje żywnościowe w wydaniu outdoorowym

Wraz z rosnącą popularnością outdoorowych wyzwań coraz więcej osób zadaje sobie pytanie o odpowiednie przygotowanie do nich. Kwestia żywienia w terenie pozostaje jednym z elementów,…

2025-07-17 | Redakcja | 2 minuty

Urządzenia wylotowe Strike Industries – moc pod kontrolą

Zająłem się tym tematem nieprzypadkowo. Jakiś czas temu na łamach MILMAG ukazał się obszerny poradnik  „Wszystko o gwizdkach – Urządzenia wylotowe w broni…

2025-07-17 | Tomasz Karasiński | 33 minuty

Nowe karabinki Smith & Wesson M&P 15 AXE

Smith & Wesson wprowadza do katalogu cywilnej broni karabinki AR-15 rodziny M&P 15 AXE. Młodsi bracia popularnych modeli linii Sport to bardziej…

2025-07-17 | Michał Ihnatów | 6 minut

Ćwierć wieku na służbie: Rosyjski pistolet maszynowy SR2 Wieriesk

Pistolet maszynowy SR2 Wieriesk, przyjęty przez Federalną Służbę Bezpieczeństwa Federacji Rosyjskiej 25 lat temu, cieszy się nadal dużym popytem.

2025-07-17 | Dariusz Borkowski | 2 minuty

Paris Air Show 2025: Premiera Baykar TB3

55. Edycja Międzynarodowego Salonu Lotniczego i Kosmicznego, który odbywa się w stolicy Francji, stała się okazją dla firmy Baykar Technolgies do zaprezentowania pokładowego bojowego…

2025-06-19 | Radosław Niesobski | 3 minuty

Strzelectwo od podstaw, cz. 4 – Wniosek o pozwolenie i plan B

W poprzedniej części cyklu „Strzelectwo od podstaw” skupiłem się na gromadzeniu dokumentów potrzebnych do złożenia wniosku o pozwolenie na broń, więc teraz pora na kolejny etap – wizytę…

2025-06-09 | Tomasz Karasiński | 23 minuty

Helikon-Tex Numbat Small – chest pack i nerka w jednym

Helikon-Tex wprowadza do oferty kolejną nowość z Enforce Tac 2025 – torbę piersiową (chest pack) Numbat Small. Nowa, mniejsza wersja zachowuje większość…

2025-07-18 | Michał Ihnatów | 2 minuty

TEST: Maskpol Rock 3.0 – modułowa kamizelka taktyczna

Jakieś dwa lata temu miałem przyjemność poddać testom kamizelkę typu plate carrier Maskpol Rock One. Nie należała ona do najmniejszych i najlżejszych w swojej…

2025-07-17 | Michał Gaweł | 9 minut

Urządzenia wylotowe Strike Industries – moc pod kontrolą

Zająłem się tym tematem nieprzypadkowo. Jakiś czas temu na łamach MILMAG ukazał się obszerny poradnik  „Wszystko o gwizdkach – Urządzenia wylotowe w broni…

2025-07-17 | Tomasz Karasiński | 33 minuty

Bestiariusz Wędrowca: kleszcze

Kleszcze i choroby odkleszczowe, jak pogoda, mogą stanowić świetny temat do rozmów przy popołudniowej herbatce lub ognisku z kiełbaskami na szczycie góry. Mówimy: „O!…

2025-07-17 | Michał Ihnatów | 1 minut

Czasowy zakaz noszenia broni w Warszawie w dniu 25 maja

Ministerstwo Spraw Wewnętrznych i Administracji opublikowało rozporządzenie w sprawie wprowadzenia czasowego zakazu noszenia broni lub przemieszczania jej w stanie rozładowanym na obszarze miasta stołecznego…

2025-05-23 | Michał Ihnatów | 4 minuty

SprawdzaMY za zaświadczeniem do nabycia broni w mObywatel

Zespół SprawdzaMY, założony przez Rafała Brzoskę, zgłosił kolejny pomysł w najnowszym pakiecie usprawnień – wprowadzenie zaświadczenia upoważniajacego do nabycia broni do aplikacji mObywatel.

2025-05-09 | Michał Ihnatów | 3 minuty

TEST: Maskpol Rock 3.0 – modułowa kamizelka taktyczna

Jakieś dwa lata temu miałem przyjemność poddać testom kamizelkę typu plate carrier Maskpol Rock One. Nie należała ona do najmniejszych i najlżejszych w swojej…

2025-07-17 | Michał Gaweł | 9 minut

Maverick Food Package – racje żywnościowe w wydaniu outdoorowym

Wraz z rosnącą popularnością outdoorowych wyzwań coraz więcej osób zadaje sobie pytanie o odpowiednie przygotowanie do nich. Kwestia żywienia w terenie pozostaje jednym z elementów,…

2025-07-17 | Redakcja | 2 minuty

Caimany z Gdańska

Minęły dwa tygodnie od pamiętnego poniedziałku 23 czerwca bieżącego roku, opadły emocje oraz daleka podróż z południa Polski na północ i powrót. Czas na spokojną analizę…

2025-07-10 | Dariusz Borkowski | 11 minut

Diament precyzji. 100 lat celności! – Jubileuszowe zawody strzeleckie Fabryki Broni Łucznik-Radom

6 lipca 2025 na strzelnicy KSK Grot Radom w Skaryszewie odbyły się wyjątkowe zawody strzeleckie zorganizowane z okazji jubileuszu 100-lecia Fabryki Broni Łucznik-Radom.

2025-07-07 | Redakcja | 2 minuty
Adventure

Sklep internetowy Maverick Food Package już aktywny

Maverick Food Package, marka terenowych racji żywnościowych niewymagających otwartego ognia do przygotowania, aktywuje swój własny sklep internetowy. Na chwilę obecną dostępne są już…

2025-07-18 | Michał Ihnatów | 1 minut

Helikon-Tex Numbat Small – chest pack i nerka w jednym

Helikon-Tex wprowadza do oferty kolejną nowość z Enforce Tac 2025 – torbę piersiową (chest pack) Numbat Small. Nowa, mniejsza wersja zachowuje większość…

2025-07-18 | Michał Ihnatów | 2 minuty

Rąbać, łupać, strugać, wbijać, czyli siekiera w terenie. „Toporny” poradnik dla bezpieczeństwa i spokoju ducha

„Tylko niech im pan nie daje siekier do ręki!” To zdanie słyszę często, kiedy rozpoczynam zajęcia terenowe, nieważne czy z młodzieżą, czy z dorosłymi. Narzędzia do rąbania wzbudzają lęk, co uważam…

2024-10-21 | Tomasz Świątkowski | 1 minut

Elementarz preppersa: zapasy żywności

Prepping to „hobby” tak wielowątkowe, że chyba nie ma na tym świecie arcymistrza, który opanowałby wszystkie powiązane z nim umiejętności. Jednak niektóre z zagadnień preppingu są absolutnie kluczowe. Jedną ze składowych…

2024-09-21 | Tadeusz Jakliński | 1 minut

Sklep internetowy Maverick Food Package już aktywny

Maverick Food Package, marka terenowych racji żywnościowych niewymagających otwartego ognia do przygotowania, aktywuje swój własny sklep internetowy. Na chwilę obecną dostępne są już…

2025-07-18 | Michał Ihnatów | 1 minut

Helikon-Tex Numbat Small – chest pack i nerka w jednym

Helikon-Tex wprowadza do oferty kolejną nowość z Enforce Tac 2025 – torbę piersiową (chest pack) Numbat Small. Nowa, mniejsza wersja zachowuje większość…

2025-07-18 | Michał Ihnatów | 2 minuty

Promocje nawet do -50% w sklepie Helikon-Tex

Helikon-Tex ogłosił, że od dzisiaj do 21 lipca każdy klient może zgarnąć sprawdzony sprzęt z rabatem sięgającym -50%.

2025-07-08 | Redakcja | 2 minuty

Helikon-Tex przedstawia: zestawy dla strzelców szyte na miarę

Wraz z nabierającym rozpędu sezonem strzeleckim Helikon-Tex postanowił pomóc strzelcom w wyborze niezbędnego sprzętu i akcesoriów w zależności od rodzaju sportu, który uprawiają.

2025-07-01 | Mariusz Piwowar | 5 minut

Jak dojechać szybowcem pod K2? Spotkanie ze Sławkiem Makarukiem.

W najbliższy piątek 7 lutego o godzinie 18:00 w Muzeum Lotnictwa Polskiego w Krakowie odbędzie się wyjątkowe wydarzenie, którego gościem specjalnym będzie Sławek Makaruk – podróżnik,…

2025-02-05 | Redakcja | 1 minut

Swarovski BP24: plecak do podglądania natury

„– Stary, mam plecak Swarovskiego! – Z diamentów? – Nie no, naprawdę Swarovskiego. Taki na optykę! – Ale jak to? Tego od pierścionków i kolczyków?”. Tak w większości…

2024-07-03 | Konrad Busza | 1 minut

Helikon-Tex Traveler Enlarged – terenowy tron?

Ktoś może twierdzić, że survival, bushcraft i w ogóle lasobuszowanie „liczy się” tylko wtedy, kiedy znosimy niewygody, hartujemy się, planowo marzniemy i w ogóle. W porządku, szanuję…

2025-07-13 | Tomasz Świątkowski | 1 minut

„Gracz” z cyklu „Vesper” Magdaleny Kozak w sprzedaży

Wydawnictwo WarBook poinformowało o premierze powieści Gracz – najnowszego, niepublikowanego do tej pory, piątego tomu kultowego cyklu Vesper Magdaleny Kozak.

2025-06-18 | Redakcja | 3 minuty

Miecze w Karpackiej Troi

Miecz to szczególny element uzbrojenia, towarzyszący nam od epoki brązu. Karpacka Troja, skansen archeologiczny zlokalizowany w Trzcinicy koło Jasła, zaprasza na szczególne wydarzenie. W ramach…

2025-07-02 | Tomasz Świątkowski | 1 minut

Jak dojechać szybowcem pod K2? Spotkanie ze Sławkiem Makarukiem.

W najbliższy piątek 7 lutego o godzinie 18:00 w Muzeum Lotnictwa Polskiego w Krakowie odbędzie się wyjątkowe wydarzenie, którego gościem specjalnym będzie Sławek Makaruk – podróżnik,…

2025-02-05 | Redakcja | 1 minut
Kalendarium

Zbliża się III Międzynarodowy Kongres Antyterrorystyczny

W dniach 21-22 maja 2025 na Uniwersytecie WSB Merito we Wrocławiu odbędzie się trzecia edycja Międzynarodowego Kongresu Antyterrorystycznego. To prestiżowe wydarzenie, gromadzi uznanych ekspertów krajowych i zagranicznych.

2025-05-09 | Redakcja | 2 minuty

III Międzynarodowy Kongres Antyterrorystyczny już w maju

W dniach 21-22 maja 2025 na Uniwersytecie WSB Merito we Wrocławiu odbędzie się trzecia edycja Międzynarodowego Kongresu Antyterrorystycznego. Rejestracja uczestników i prelegentów jest już otwarta!

2025-04-18 | Redakcja | 4 minuty

Szkolenie Team99 Academy poziom LVL3, czyli balistyka zewnętrzna w teorii i praktyce

W dniach 22 i 23 listopada br. Team99 Academy zorganizowała trzeci etap nauki strzelania dalekodystansowego. Tym razem zajęcia praktyczne odbyły się na strzelnicy w Skarżysku-Kamiennej.

2024-12-01 | Grzegorz Sobczak | 7 minut

Szkolenie Long Range Shooting Team99 Academy LVL2, czyli kto nie liczy, ten nie trafia

W sobotę 28 września Team99 Academy zorganizowała kolejny etap szkolenia w zakresie strzelectwa dalekodystansowego – tym razem na poziomie LVL2. Zajęcia odbywały się…

2024-09-30 | Grzegorz Sobczak | 6 minut

Zbliża się III Międzynarodowy Kongres Antyterrorystyczny

W dniach 21-22 maja 2025 na Uniwersytecie WSB Merito we Wrocławiu odbędzie się trzecia edycja Międzynarodowego Kongresu Antyterrorystycznego. To prestiżowe wydarzenie, gromadzi uznanych ekspertów krajowych i zagranicznych.

2025-05-09 | Redakcja | 2 minuty

III Międzynarodowy Kongres Antyterrorystyczny już w maju

W dniach 21-22 maja 2025 na Uniwersytecie WSB Merito we Wrocławiu odbędzie się trzecia edycja Międzynarodowego Kongresu Antyterrorystycznego. Rejestracja uczestników i prelegentów jest już otwarta!

2025-04-18 | Redakcja | 4 minuty

Nowe zawody taktyczne na mapie Polski, czyli relacja z Defcon One 2024

Kurz po zawodach Defcon One zdecydowanie już opadł, siniaki poznikały, a emocje nadal nas trzymają. Te intensywne dwa dni przyniosły niezapomniane wspomnienia oraz wyzwania,…

2024-11-20 | Klaudia Lazar | 8 minut

MCS Bochnia zaprasza na zawody „Solny Garnizon”

Zapraszamy wszystkich chętnych na zawody strzeleckie, organizowane 13 października przez Solny Garnizon, na strzelnicy Małopolskiego Centrum Strzelectwa w Bochni.

2024-09-24 | Redakcja | 2 minuty

Nieśmiercionośny FN 303 w akcji

13 stycznia na Strzelnicy FSO w Warszawie odbyła się zorganizowana przez firmę Griffin Group Defence prezentacja dość nietypowego sprzętu. Mowa o systemie FN 303 produkowanym przez FN Herstal. Jest to wprowadzona na rynek w 2003 roku nieśmiercionośna broń przeznaczona pierwotnie do tłumienia zamieszek, a obecnie znajdująca coraz więcej zastosowań. Jak informuje producent, FN 303 może być wykorzystywany do kontroli tłumu, oznaczania celów na odległość, utrzymywania porządku w zakładach karnych, a także podczas interwencji w niebezpiecznym środowisku – tam, gdzie użycie klasycznej broni palnej mogłoby być niebezpieczne dla użytkownika.

Tematyka prezentacji

Siły obronne i bezpieczeństwa w obliczu agresywnych lub wrogich ludzi, którzy nie mają przy sobie broni palnej, muszą być w stanie zareagować proporcjonalną reakcją. Użycie śmiercionośnej siły jest ostatecznością. Systemy mniej śmiercionośne są rozwiązaniem pośrednim pomiędzy pałką a bronią palną. System FN 303 został zaprojektowany wokół pocisku uderzeniowego w połączeniu z dedykowaną wyrzutnią ręczną. Jest używany przez wiele sił wojskowych oraz bezpieczeństwa na całym świecie do tymczasowej neutralizacji podejrzanych z maksymalną skutecznością i minimalnym ryzykiem poważnych obrażeń lub szkód ubocznych

Tak pisze w swoich materiałach FN Herstal. Nic dziwnego, że na prezentacji obecni byli przede wszystkim przedstawiciele Policji i Straży Granicznej. Wydaje się, że to właśnie tam potrzebna jest broń, która skutecznie odstrasza agresorów, powodując jednak obrażenia w postaci siniaków, a nie ran postrzałowych.

Między pałką a bronią palną

Jak powiedział prowadzący prezentację przedstawiciel belgijskiej firmy, Valentino Donati, celem projektu FN 303 było znalezienie broni, która byłaby jednocześnie bezpieczna, efektywna i celna. Jego zdaniem żadne z wcześniejszych rozwiązań nie spełniało wszystkich tych kryteriów. Paralizator jest nieskuteczny, jeśli napastnik jest grubo ubrany, stoi zbyt daleko albo kiedy jest ich kilku. Wystrzeliwane ze strzelby gładkolufowej gumowe kule lub pociski typu beanbag (worki ze śrutem) mogą powodować zbyt duże obrażenia, a dodatkowo – ponieważ nabój wygląda tak samo jak każda inna amunicja 12 GA – istnieje ryzyko załadowania jej śmiercionośnego wariantu. Na strzelnicy, gdy możemy dokładnie przyjrzeć się oznaczeniom, raczej tego błędu nie popełnimy, ale w sytuacji stresowej może się to zdarzyć. Służby z niektórych krajów (na przykład francuska policja podczas protestów żółtych kamizelek w 2018 roku) testowały także granatniki 40 mm z amunicją nieśmiercionośną, ale taka broń okazała się niecelna, a na krótkich dystansach powodowała śmiertelne obrażenia.

Czym jest i jak działa FN 303

System belgijskiej produkcji jest tak nietypowy, że samo przyporządkowanie go do jakiejś konkretnej kategorii broni jest problematyczne. Cóż to właściwie jest? Karabin pneumatyczny? Miotacz pocisków obezwładniających? W myśl przepisów na pewno nie jest to też wiatrówka, ponieważ energia kinetyczna wystrzeliwanych przez FN 303 pocisków przekracza 17 J. Najprościej byłoby powiedzieć, że jest to pneumatyczny miotacz, w którym amunicją są specjalne, pękające przy trafieniu w cel pociski dostępne w różnych wariantach, a rolę materiału miotającego przejmuje sprężone powietrze wypełniające butlę.

FN 303 jest oparty na projekcie Monterey Bay Corporation oznaczonym jako XM303, w który zaangażowani zostali projektanci dwóch firm specjalizujących się w produkcji… markerów do paintballa. Prototyp nazwano UBTPS (Under Barrel Tactical Paintball System). Taki osprzęt można było zamocować u spodu karabinka M16. W efekcie otrzymywaliśmy system broni nieśmiercionośnej połączony z systemem broni śmiercionośnej, zapewniający szeroki zakres możliwości reagowania. Później opracowano również samodzielny wariant, którego najnowszym wcieleniem jest właśnie FN 303, obecnie produkowany w wersji Mk2 i Tactical.

Modułowość kluczem do sukcesu

FN 303 jest jedną z tych konstrukcji, o których śmiało można powiedzieć, że są zbudowane jak klocki Lego. Nie dość, że broń można w ciągu kilku sekund rozłożyć na dwa podzespoły, to jeszcze w wariancie Tactical bez użycia narzędzi wymienimy kolbę (w zwykłej wersji o oznaczeniu Mk2 element ten jest stały, pozbawiony regulacji i możliwości złożenia). Dostępne są trzy warianty – minimalistyczna,  czyli składana i regulowana podpórka dla użytkowników noszących hełm z przyłbicą, kolba teleskopowa oraz największa, składana na bok, zapożyczona z karabinka SCAR. Wymienny jest także chwyt pistoletowy.

Kolejnym odłączanym podzespołem jest oczywiście butla ze sprężonym powietrzem. FN Herstal proponuje dwie wersje – małą i dużą. Ta pierwsza wystarczy nam na wystrzelenie trzech, a druga – pięciu magazynków. Magazynki mają postać bębnów mieszczących 15 nabojów. Co ważne, od strony strzelca są one przezroczyste, co umożliwia kontrolę stanu załadowania. Kiedy skończy się ciśnienie w butli, wystarczy podpiąć nową. Są one napełniane ze standardowych, dużych butli, a producent dostarcza jedynie końcówkę z manometrem i odpowiednią przejściówką.

Wyjątkowo prosta jest także konserwacja broni. Użytkownik w komplecie z miotaczem otrzymuje butelkę oleju, który trzeba rozprowadzić w kilku miejscach raz w miesiącu. Co 5000 strzałów lub 5 lat konieczny jest serwis, który ogranicza się do wymiany uszczelek. Jeśli chodzi o dodatkowe oporządzenie, kluczowym elementem jest szyna Picatinny, umożliwiająca na przykład montaż optyki lub mechanicznych przyrządów celowniczych. Ostateczny kształt FN 303 zależy od potrzeb i preferencji zamawiającego. W zależności od konfiguracji miotacz cechuje się masą od 2,5 do 3 kg.

Amunicja i jej właściwości

Jak można się domyślić, nietypowa jest również zaprojektowana dla systemu FN 303 amunicja. Są to pociski zamknięte w plastikowym płaszczu, który pęka przy trafieniu. Zdaniem producenta zapewniają one wystarczająco odstraszający poziom bólu w strefie uderzenia, aby tymczasowo unieszkodliwić cele. FN Herstal oferuje pięć rodzajów pocisków – dwa typowo uderzeniowe (Impact) oraz trzy z dodatkowym wypełnieniem – farbą zmywalną (Impact + Washable Paint), niezmywalną (Impact + Indelible Paint) i gazem pieprzowym (Impact + Irritant Effect). Co niezwykle istotne, każdy wariant ma taką samą masę, co gwarantuje identyczne właściwości balistyczne. Pociski wyposażone są w maleńkie lotki stabilizujące, co ma zwiększać ich zasięg i poprawiać celność. Dopóki ciśnienie gazu w butli nie spadnie poniżej zielonego pola, będą miały taką samą trajektorię.

Pociski wylatują z lufy z prędkością około 85 m/s. Energia waha się od 33 J na dystansie 0 m do 22 J na 30 m. Jest wystarczająco duża, aby wybić szybę samochodową albo – jak widzieliśmy podczas prezentacji – zostawić widoczne wgniecenie w metalowej beczce. Innymi słowy, z tym karabinkiem do paintballa nie ma żartów. Przy trafieniu w głowę obrażenia mogą być tak poważne, że dostępny ma być system zabezpieczający w postaci kamery połączonej z bezpiecznikiem. Kiedy w obszarze celowania zidentyfikowana zostanie ludzka twarz, spust zostanie tymczasowo zablokowany. Niezwykle istotne jest to, że w przypadku tej broni nie ma minimalnego bezpiecznego dystansu. Użytkownik nie musi więc rezygnować z oddania strzału, gdy cel znajduje się zbyt blisko. Mówiąc kolokwialnie, oberwie trochę mocniej, ale pocisk zachowa się tak samo jak przy większym dystansie – pęknie, powodując podobne obrażenia.

FN 303 w praktyce

Jeśli chodzi o wrażenia ze strzelania, na plus z pewnością należy zaliczyć celność i skuteczność. Skupienie na dystansie 20 m to około 10 cm, więc trafienie w klatkę piersiową, brzuch lub nawet kolano nie stanowi problemu. Nie było też chętnych, by stanąć obok beczek i manekinów, aby przyjąć choćby jeden taki strzał. Jeżeli więc komuś wydaje się, że FN 303 to zabawka – coś pomiędzy bronią palną a wiatrówką – powiedziałbym, że punkt widzenia zależy od tego, po której stronie lufy się znajdujemy. Jest jednak kilka minusów. Pierwszym jest nietypowa obsługa. Mamy tu oczywiście pewne elementy, z którymi spotkamy się w innych rodzajach broni, ale wszystko trzeba opanować od podstaw. Wyrobienie sobie prawidłowych odruchów, włącznie z wymianami magazynków i butli, bez wątpienia zajmie trochę czasu.

Kolejnym plusem prezentowanej broni jest wysoka jakość jej pracy. FN 303 strzela tak cicho, że żaden z uczestników pokazu nie korzystał z nauszników. Bardziej słychać trafienie niż wystrzał – oczywiście w przypadku plastikowych manekinów i beczek. Dźwięk pracy miotacza zmienia się, gdy magazynek jest pusty. Gdybyśmy nie zorientowali się w inny sposób – widząc, że z lufy nie wylatują pociski – jest to podpowiedź, że czas podpiąć kolejny bęben.

Proces ładowania i podpinania magazynków jest nieco skomplikowany. Naboje przyjeżdżają w plastikowych tubach z nakrętkami. Po otwarciu musimy przykręcić do takiej rurki szybkoładowarkę, a następnie na jej końcu zamontować pusty bęben. Kręcąc pierścieniem w jego centralnej części, sprawimy, że kolejne naboje będą wpadać do swoich komór. Pełny magazynek trzeba zabezpieczyć plastikową zaślepką. W przeciwnym wypadku naboje z niego wypadną. Podpięcie magazynka do broni musi być zatem poprzedzone zdjęciem zaślepki. Nie jest to wybitnie uciążliwe, ale jest to kolejna czynność, o której trzeba pamiętać za każdym razem. Kolejną jest to, że przed odłączeniem pustego magazynka należy zamknąć zawór przy butli i pozbyć się ciśnienia, które zostało w elementach mechanizmu, czyli go zdekompresować Uczestnikom prezentacji pomagał w tym Valentino Donati, a miał co robić, bo przy tylu chętnych do wypróbowania FN 303 raz po raz brakowało amunicji lub ciśnienia w butli. Łatwo sobie wyobrazić, że tak samo musi wyglądać intensywne użytkowanie tej broni. Aby posługiwać się nią sprawnie, te dwie podstawowe czynności obsługowe trzeba mieć w małym palcu.

Cena ludzkiego życia

Miotacz w podstawowej konfiguracji kosztuje około 10 000 zł, jednak większość klientów FN Herstal zamawia ciut bogatsze zestawy, na przykład wersję Tactical z jedną dodatkową kolbą i zamontowanym fabrycznie kolimatorem. Wówczas cena jednostkowa rośnie do 13 000 – 15 000 zł. Jeśli chodzi o amunicję, w zależności od wariantu mówimy o kwocie 20-25 zł za pocisk, czyli 300-375 zł za tubę pozwalającą napełnić jeden magazynek. Teraz strzelanie z 6,5 Creedmoor wydaje się być tanim sportem, prawda? Tutaj nie mówimy jednak o broni służącej do robienia dziur w papierze w sobotnie popołudnie, ale o sprzęcie dla funkcjonariuszy, którzy muszą mieć całkowite zaufanie do swojego sprzętu.

Podsumowanie

Dawno nie miałem do czynienia z tak nietypową bronią, ale nie ma się czemu dziwić. W końcu FN 303 został stworzony do bardzo nietypowej roboty. Nie jest to ani sprzęt dla żołnierza, ani karabin sportowy. Istnieje niewielkie prawdopodobieństwo, że kiedykolwiek zobaczycie go na strzelnicy. Rozumiem jednak, że wzbudził on zainteresowanie tej wąskiej grupy osób, do której jest kierowany. Skuteczność belgijskiego systemu jest tak wysoka, że jest to bardzo ciekawe rozwiązanie. Potwierdzały to obserwacje uczestniczących w prezentacji funkcjonariuszy Policji i Straży Granicznej. W wielu przypadkach przepaść między pałką czy paralizatorem a bronią palną jest zbyt duża, a decyzję podejmuje człowiek, który jest wyszkolony, ale nie stuprocentowo odporny na stres. FN 303 jest dziwny, nadaje się tylko do konkretnych zastosowań, ale jest to narzędzie, które gwarantuje, że zadanie zostanie wykonane bez przekraczania linii, za którą szkody są nieodwracalne.

Dystrybucją produktów FN dla służb mundurowych w Polsce zajmuje Griffin Group Defence.

Współpraca reklamowa

X