W czwartek, 19 grudnia 2024, grupa posłów Polska 2050 z Ewą Schädler na czele (Izabela Bodnar, Bożenna Hołownia, Barbara Okuła, Piotr Strach, Łukasz Osmalak, Mirosław Suchoń i Ewa Szymanowska) złożyła interpelację nr 7074 w sprawie sytuacji w Wojskowych Zakładach Motoryzacyjnych (WZM), wchodzących w skład Polskiej Grupy Zbrojeniowej (PGZ). Interpelacja została wysłana 30 grudnia.
Pierwsza partia 28 czołgów M1A2SEPv3 Abrams dostarczona do Polski / Zdjęcia: Ministerstwo Obrony Narodowej
W interpelacji czytamy, że:
(…)
na podstawie oświadczenia NSZZP WZM SA oraz niepokojących doniesień medialnych, zwracam się z uprzejmą prośbą o podjęcie działań, mających na celu zapewnienie stabilności i ciągłości funkcjonowania Wojskowych Zakładów Motoryzacyjnych SA, które są niezwykle istotnym zakładem dla poznanianek i poznaniaków oraz całego regionu.
Związkowcy NSZZP WZM SA zgłaszają obawy, iż decyzje zarządu Polskiej Grupy Zbrojeniowej przyczyniają się do marginalizowania roli WZM w realizacji kluczowych zamówień na rzecz podmiotów zlokalizowanych na Śląsku. Wskazują oni także na brak gwarancji długofalowych kontraktów i strategii na przyszłe działania WZM – jednego z fundamentów polskiego przemysłu zbrojeniowego.
W mojej ocenie taka sytuacja może znacząco wpłynąć na stabilność finansową zakładu, jak i na zmniejszenie zatrudnienia w regionie.
W związku z powyższym zwracam się z prośbą o odpowiedź na następujące pytania:
- Jakie działania podejmuje Ministerstwo Aktywów Państwowych w celu zapewnienia Wojskowym Zakładom Motoryzacyjnym stabilnych kontraktów w ramach Polskiej Grupy Zbrojeniowej?
- Czy istnieje długofalowa strategia współpracy pomiędzy PGZ a WZM, która zapewni zakładom ciągłość funkcjonowania, a co za tym idzie – ich rozwój?
- Czy ministerstwo monitoruje i analizuje wpływ decyzji Zarządu PGZ na możliwości realizacji kontraktów przez WZM?
- Czy istnieje plan zwiększenia udziału WZM w realizacji kontraktów w najbliższych latach?
Zapewnienie Wojskowym Zakładom Motoryzacyjnym długofalowych kontraktów to klucz do stabilności zakładu, a zarazem bezpieczeństwa naszego państwa.
W odpowiedzi z 21 stycznia 2025, minister aktywów państwowych Jakub Jaworowski poinformował m.in.:
(…)
Zarządy danych spółek GK PGZ są zobligowane do aktywnego poszukiwania szans biznesowych dla rozwoju danej Spółki i utrzymania miejsc pracy zatrudnionych w niej pracowników, pozyskiwania nowych kontraktów i takie prowadzenie działalności by w maksymalny możliwy sposób polepszać generowane przez nią wyniki. W ramach swoich działań, wynikających z zapisu ładu korporacyjnego, PGZ S.A. będzie dokładała starań, by wspierać WZM S.A. w tych poczynaniach. W tym zakresie zostały już podjęte rozmowy z General Dynamics Land Systems, Inc. (dalej: GDLS) dotyczące m.in. utworzenia Regionalnego Centrum Wsparcia dla czołgów Abrams M1 tzw. „RSC” w WZM S.A. oraz wspólnej produkcji dodatkowych egzemplarzy czołgów Abrams M1A2 dla Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej. Ponadto, potwierdzono także udział WZM S.A. w kooperacji z HSW S.A. w zakresie zabezpieczenia zespołów napędowych (power pack) dla BWP Borsuk, co wiąże się również z rozwojem posiadanych w WZM S.A. kompetencji w obszarze zespołów napędowych, ich obsługi i serwisowania.
Analiza
Na podstawie dwóch dotychczasowych umów, Wojsko Polskie ma dysponować 116 czołgami M1A1FEP (Firepower Enhancement Package), z których wszystkie dostarczono oraz 250 M1A2SEPv3 (System Enhanced Package version 3) z których 18 stycznia br. dostarczono pierwszą partię 28 egzemplarzy.
20 lutego 2024 na terenie Wojskowych Zakładów Motoryzacyjnych w Poznaniu (WZM) uroczyście zainaugurowano działalność Regionalnego Centrum Kompetencyjnego do obsługi czołgów M1 Abrams, we współpracy z General Dynamics Land Systems. Obecnie zajmuje się ono obsługą czołgów M1A1FEP i M1A2SEPv3 oraz wozów towarzyszących (w pierwszej kolejności wozów zabezpieczenia technicznego M88A2 HERCULES) m.in. w zakresie deprocessingu, czyli poszerzonego przeglądu zerowego po długotrwałym transporcie morskim.
Wspólna produkcja dodatkowych egzemplarzy czołgów Abrams mogłaby się odbywać na podobnej zasadzie jak USA ustanowiły egipską linię montażową Egyptian Tank Plant (ETP), znaną jako Fabryka nr 200 w Kairze, która powstała w 1987 początkowo na potrzeby lokalnych M1A1 (od 1992 wyprodukowano ponad 1000 czołgów z 1360 zamówionych, obecnie są plany ich modernizacji), ale później rozszerzoną o inne pojazdy i produkty (wzt M88A2, naczepy 635NL, wyrzutnie rakietowe RAAD 200, transportery opancerzone M113 i lokalne modyfikacje, ostatnio pojazdy minoodporne klasy MRAP typu ST-100 i ST-500, autobusy elektryczne Foton, a w przyszłości haubice K9A1 EGY Thunder wraz z oraz wozami amunicyjnymi i wsparcia K10 EGY).