10 stycznia br. minister obrony narodowej Kanady Anita Arnand ogłosiła, że rząd federalny sfinansuje zakup w Stanach Zjednoczonych jednej baterii zestawu obrony powietrznej krótkiego i średniego zasięgu Raytheon/Kongsberg NASAMS (National/Norwegian Advanced Surface-to-Air Missile System) wraz z amunicją rakietową dla Ukrainy w ramach kolejnego pakietu pomocy wojskowej w obliczu rosyjskiej agresji (Nowe deklaracje dostaw ciężkiego uzbrojenia do Ukrainy).
Wyrzutnia systemu obrony powietrznej NASAMS / Zdjęcie: Kongsberg Defence & Aerospace (KDA)
Zakup o wartości około 406 mln CAD (1,157 mld zł) pochodzi z dodatkowych 500 mln CAD (1,425 mld zł) pomocy wojskowej dla Ukrainy, którą premier Justin Trudeau ogłosił 14 listopada 2022 na szczycie Grupy G20 w Indonezji.
Decyzja rządu Kanady o zakupie NASAMS dla Ukrainy naturalnie spotkała się z ostrą reakcją Rosji. Ambasador Rosji w Kanadzie, Oleg Stepanow, oskarżył gabinet premiera Justina Trudeau o przelewanie pieniędzy na podsycanie wojny i wspieranie nielegalnego reżimu tysiąc kilometrów od Kanady.
Zakup NASAMS to element wieloletniego wsparcia wojskowego Kanady dla Ukrainy, w tym w zakresie m.in realizacji misji szkoleniowej – operacji Unifer, a także dostaw 39 zmodernizowanych kołowych transporterów opancerzonych LAV ACSV (Armoured Combat Support Vehicle) Super Bison, 4 holowanych ultralekkich haubic M777 kal. 155 mm wraz z amunicją, głowic optoelektronicznych wysokiej rozdzielczości L3 Wescam do systemów bezzałogowych, usług zobrazowania satelitarnego, umundurowania i wyposażenia zimowego oraz ciągłych wysiłkach królewskich wojsk lotniczych (Royal Canadian Air Force, RCAF) na rzecz transportu pomocy wojskowej na Ukrainie przez Kanadę, sojuszników i partnerów. Jest to równowartość łącznie ponad 1 mld CAD (2,85 mld zł) (Eks-kanadyjskie ACSV w siłach zbrojnych Ukrainy).
Tuż przed wybuchem pełnoskalowej wojny 24 lutego ub. r., rząd w Ottawie zatwierdził pomoc wojskową Ukrainie w postaci pistoletów, karabinków automatycznych, karabinów maszynowych, karabiny wyborowych, powiązanego wyposażenia wojskowego i 1,5 mln sztuk amunicji (Kanadyjska pomoc wojskowa dla Ukrainy zatwierdzona).
Siły zbrojne Ukrainy dysponują obecnie dwoma bateriami NASAMS, o których dostawie informował 7 listopada ub. r. minister obrony Ołeksij Reznikow. Zostały one uwzględnione w ramach amerykańskiego pakietu pomocy wojskowej, ogłoszonego 1 lipca ub. r. Z kolei 8 sierpnia w następnym pakiecie ogłoszono dostawy amunicji rakietowej do zestawów, a więc prawdopodobnie naprowadzanych radarowo pociski rakietowe klasy powietrze-powietrze średniego zasięgu AIM-120 AMRAAM (Advanced Medium-Range Air-to-Air Missile).
24 sierpnia, w Dzień Niepodległości Ukrainy, ogłoszono kolejny pakiet broni amerykańskiej, w którym znalazło się sześć następnych baterii NASAMS (umowę produkcyjną za 1,216 mld USD ogłoszono 30 listopada). 24 października Wielka Brytania ogłosiła, że również dostarczy Ukrainie pociski AMRAAM. Wsparcie w zakresie dostaw zestawów zapewniła Norwegia, współproducent systemu. Zarówno strona amerykańska, jak i ukraińska potwierdziła wysoką skuteczność systemu podczas przeciwdziałania rosyjskim zmasowanym atakom rakietowym i dronowym, które są prowadzone od października, co kilka tygodni.
Bateria NASAMS składa się z sześciu wyrzutni, trójwspółrzędnej stacji radiolokacyjnej AN/MPQ-64F1 Improved Sentinel, pojazdu dowodzenia i kierowania ogniem z systemem transmisji danych Link 16 i pojazdu z obserwacyjno-celowniczą głowicą optoelektroniczną. Jedna bateria, działająca w ramach zintegrowanego systemu obrony powietrznej, może zwalczać maksymalnie do 36 celów powietrznych jednocześnie, takich jak samoloty, śmigłowce i pociski manewrujące.
Jeśli chodzi o pozostałe zdolności przeciwlotnicze i przeciwrakietowe sił zbrojnych Ukrainy, które zapewnili sojusznicy podczas trwającej wojny, należy wymienić: przenośne przeciwlotnicze zestawy rakietowe FIM-92 Stinger (głównie z USA), Piorun (Polska), KP-SAM Chiron (Korea Płd.), Mistral (Francja) i Starstreak (Wielka Brytania), zestawy samobieżne lub holowane: Flakpanzer Gepard (Niemcy), IRIS-T SLM (Niemcy), AN/TWQ-1 Avenger (USA), Crotale (Francja), Stormer HVM (Wielka Brytania), MIM-23 HAWK (Hiszpania), Aspide 2000 (Włochy), S-125 Newa-SC (Polska) i prawdopodobnie Osa-AKM-P (Polska). Wkrótce dołączą do nich amerykańskie i niemieckie baterie MIM-104 Patriot oraz włosko-francuski zestaw SAMP/T Mamba (Niemcy przekażą Ukrainie bwp Marder i baterię Patriot, USA dostarczą do Ukrainy zestawy obrony powietrznej Patriot).