Na wystawie obronnej Saha Expo Defence & Aerospace Exhibition 2024, która odbyła się w dniach 22-24 października w Stambule, turecka spółka Baykar Makina zaprezentowała swoje najnowsze bezzałogowe statki latające (bsl): Bayraktar Kızılelma, Bayraktar TB2 i TB3 oraz Bayraktar Akıncı.
Zdjęcia: Archiwum MILMAG
Bayraktar Kızılelma
Jest to bojowy bezzałogowy statek latający o napędzie odrzutowym, zdolny do operowania z pokładów okrętów lotniczych, opracowany na potrzeby programu MİUS (Muharip İnsansız Uçak Sistemi, tur. bojowy bezzałogowy system powietrzny) marynarki wojennej. Jego konkurentem jest opracowany przez holding TUSAŞ/TAI (Türk Havacılık ve Uzay Sanayii/Turkish Aerospace Industries) bezzałogowiec Anka-3. Oprócz tego, jest oferowany rodzimym wojskom lotniczym.
Jak dotąd zbudowano dwa prototypy i pierwszy egzemplarz Bayraktar Kızılelma pochodzący z produkcji małoseryjnej. W 2026 spółka chce osiągnąć produkcję wielkoseryjną na poziomie co najmniej 10 samolotów rocznie (Drugi prototyp odrzutowego bezzałogowca Bayraktar Kızılelma, Bayraktar Kızılelma oblatany).
Po ujawnieniu projektu 20 lipca 2021, niedługo, bo już 4 sierpnia tego samego roku zatwierdzono wstępny projekt płatowca projektu. Zgodnie z informacjami producenta, Bayraktar Kizilelma ma osiągać pułap praktyczny 12 000 m, przy maksymalnej masie startowej 5500 kg, z czego 1500 kg wyniesie ładowność (w tym 1000 kg na uzbrojenie). 17 czerwca 2023 pierwszy prototyp osiągnął pułap 9500 m podczas swojego dwunastego lotu.
Zakłada się trzy warianty bezzałogowca, w zależności od napędu. Kızılelma-A będzie zdolny do prędkości zbliżonych do naddźwiękowych dzięki ukraińskiemu silnikowi turbowentylatorowemu Iwczenko-Progress AL-25TLT. Kızılelma-B będzie latać z prędkością ponaddźwiękową, napędzaną ukraińskim silnikiem AL-322F i wreszcie Kızılelma-C będzie napędzany dwoma silnikami AL-322F. Nie wykluczono także zastosowania w przyszłości rodzimych silników TEI TF-6000. Kızılelma-B będzie wyposażony zatem w silnik o 2,5-krotnie większym ciągu, co znacznie odróżnia go pod względem parametrów technicznych od Kızılelma-A. Dzięki temu będzie możliwy start z pokładu nowego śmigłowcowca desantowego TCG Anadolu (L-400) bez konieczności wykorzystania katapulty, a dzięki rampie startowej, w przyszłości także z planowanego tureckiego lekkiego lotniskowca w układzie STOBAR.
Bezzałogowiec będzie docelowo charakteryzować się w pełni autonomiczny startem i lądowaniem, zredukowanym przekrojem radarowym (RCS, Radar Cross-Section), dużą zwrotnością, działaniem w zasięgu (LOS) i poza zasięgiem wzroku (BLOS), możliwość startu i lądowania z lotniskowców i innych okrętów lotniczych z płaskim pokładem, wysoką świadomością sytuacyjną dzięki radarowi AESA z anteną z aktywnym skanowaniem elektronicznym i wewnętrznymi komorami uzbrojenia.
Bayraktar TB3
Jest to uderzeniowo-rozpoznawczy bezzałogowiec w wersji pokładowej klasy MALE (Medium Altitude Long Endurance, średniego pułapu o dużej długotrwałości lotu), zaprojektowany jako uzupełnienie Kızılelma-B. Pierwsze informacje o pokładowym bbsl Bayraktar, który otrzymał oznaczenie TB3 (Taktik Blok 3), pojawiły się 27 października 2020. Premiera odbyła się 27 marca 2023. Następnie prototyp został oblatany 27 października 2023, a pierwsze próby startu ze skoczni typu ski-jump rozpoczęto 1 czerwca br. Do tego momentu wykonał 36 lotów testowych, w tym z głowicą optoelektroniczną Aseslan ASELFLIR-500.
O ile zachowano podobny układ konstrukcyjny, jak w przypadku popularnego TB2 (zakupionego m.in. przez Polskę), to nowy bezzałogowiec jest większy i dwukrotnie cięższy. Ma 14 m rozpiętości skrzydeł (przy czym są one składane, dzięki czemu podczas postoju szerokość samolotu zostaje znacznie zredukowana do 8,35 m), 8,25 m długości i 2,6 m wysokości (dla porównania TB2 ma wymiary 12 m x 6 m x 2,2 m). Maksymalna masa startowa TB3 ma wynosić 1430 kg, z czego 280 kg ma stanowić ładunek użyteczny (dla porównania TB2 ma masę 700 kg, z czego ładunek użyteczny to 150 kg).
Bayraktar TB2
Napęd TB3 stanowi turecki silnik tłokowy TEI PD-170 o mocy 172 KM (TB2 dysponował kanadyjsko-austriackim Bombardier-Rotax 912-iS o mocy 100 KM, a po nałożeniu embargo przez Kanadę bliżej nieokreślonym o mocy 105 KM). Zapewni on prędkość przelotową 125 w. (231 km/h) i maksymalną 160 w. (296 km/h). Analogicznie uzyskiwane prędkości lotu starszego Bayraktara to 70 i 120 w. (130-222 km/h). TB3 ma dysponować długotrwałością lotu ocenianą na co najmniej 24 godziny, przy czym rekordowy parametr ten udowodniony przez TB2 wynosi 27 godzin i 3 minuty. Dzięki zaawansowanej łączności, TB3 ma działać w zasięgu (LOS) i poza zasięgiem wzroku (BLOS) oraz całkowicie autonomicznie startować i lądować.
Producent przewidywał rozpoczęcie produkcji seryjnej w tym roku.
Bayraktar TB2
Bayraktar Akıncı
Jest to dwusilnikowy bojowy bezzałogowiec klasy MALE, które nazwa w języku tureckich oznacza Korsarza i został opracowany w programie Uçan Balık (pol. latająca ryba).
Akıncı ma 20 m rozpiętości skrzydeł, 12,2 m długości i 4,1 m wysokości. Maksymalna masa startowa wynosi 5500 g (początkowo miała wynieść 4500 kg), z czego 1350 kg to masa użyteczna. Prędkość przelotowa wynosi 240 km/h, a maksymalna 360 km/h. Akıncı wyposażono w wyprodukowany lokalnie system nawigacji satelitarnej, system nawigacyjno-celowniczy z czujnikiem w podczerwieni (FLIR), system zwiadu elektronicznego i obrazowego, zasobnik elektronicznych środków wsparcia (ESM), system antykolizyjny, wielofunkcyjny radar z aktywnym skanowaniem elektronicznym AESA, a także radar SAR/GMTI. Uzbrojeniem bbsl są m.in. bomby ogólnego przeznaczenia MAM-L, MAM-C, CIRIT, Mk 81 i Mk 82, bomby kierowane HGK, KGK i LGK oraz pociski manewrujące z rodziny SOM.
Akıncı A otrzymał początkowo ukraińskie silniki Iwczenko-Progress Ał-450T o mocy 450 KM każdy. Akıncı B wyposażono w silniki Pratt & Whitney Canada PT6A-135A o mocy 750 KM każdy, a 24 lutego br. oblatano wariant Akıncı C z ulepszonymi silnikami serii PT6 o mocy 850 KM każdy.
Pierwsze trzy samoloty weszły na wyposażenie tureckich sił zbrojnych 29 sierpnia 2021. Od tamtej pory wyprodukowano prawie 70 egzemplarzy oraz kolejne, które trafiły także na eksport do sił zbrojnych Azerbejdżanu, Pakistanu (6-7 egz.), Libii (co najmniej 1 egz.), Etiopii i Burkiny Faso. W dalszej kolejności trafią do Kirgistanu i Arabii Saudyjskiej.
Od lewej: Bayraktar TB3, Bayraktar Akıncı i Bayraktar TB2
Komentarze
Nikt jeszcze nie skomentował tego artykułu.