Awangard w służbie

27 grudnia minister obrony Federacji Rosyjskiej gen. Siergiej Szojgu poinformował, że o godz. 10.00 czasu moskiewskiego pierwszy pułk międzykontynentalnych rakietowych pocisków balistycznych UR-100NUTTH, wyposażonych w hipersoniczne pojazdy szybujące Awangard z głowicami termojądrowymi rozpoczęły dyżur bojowy.

Awangardy weszły na uzbrojenie 13. Dywizji Rakietowej w bazie rakietowej Dombarowskij (miasto zamknięte ZATO Komarowskij) w obwodzie orenburskim przy granicy z Kazachstanem.

Wcześniej, 24-26 listopada delegacja amerykańska z Biura Kontroli Zbrojeń, Weryfikacji i Zgodności (Bureau of Arms Control, Verification and Compliance, AVC) Departamentu Stanu przeprowadziła kontrolę w bazie rakietowej Dombarowskij w ramach kontroli ograniczeń układu rozbrojeniowego New START. Zgodnie z oświadczeniem rosyjskiego resortu obrony, Amerykanom zaprezentowano hipersoniczne Awangardy. Mimo, że sam system nie jest objęty ograniczeniami traktatu, który obowiązuje od 5 lutego 2011, to jego nosiciel, pocisk balistyczny UR-100NUTTH, już tak.

Ostatnią próbę Awangarda przed zapowiadanym wejściem do służby przeprowadzono prawie równo rok wcześniej – 26 grudnia 2018. Głowica ma być zdolna do wykonywania manewrów w pionie i poziomie podczas lotu z prędkościami rzędu 20-krotności bariery dźwięku w najwyższych warstwach atmosfery. Ma być napędzany silnikiem strumieniowym z naddźwiękową komorą spalania i został opracowany przez Moskiewski Instytut Technologii Cieplnych (Test hipersonicznego Awangarda, 2018-12-28).

Analiza
Rosyjskie Wojska Rakietowe Strategicznego Przeznaczenia (RWSN) mają na wyposażeniu ok. 50 pocisków UR-100NUTTH, z których 24 mają zostać wyposażone w Awangardy do 2025. Wprowadzenie nowych głowic do służby oznacza, że Rosja jest pierwszym państwem, które ogłosiło gotowość bojową broni hipersonicznej o strategicznym zasięgu.

Jednak wcześniej, bez rozgłosu, Chiny wprowadziły na uzbrojenie hipersoniczne pociski szybujące Wu-14/DF-ZF, których nosicielami są pociski balistyczne krótkiego zasięgu DF-17. Broń zadebiutowała publicznie 1 października 2019 podczas defilady wojskowej, zorganizowanej z okazji 70-lecia proklamowania Chin Ludowych (Defilada na 70-lecie ChRL, 2019-10-01).

Nad wprowadzeniem uzbrojenia tej klasy (zarówno szybującego, jak i napędowego) w ramach pilnej potrzeby operacyjnej pracują amerykańskie siły zbrojne. Należy tu wymienić program IRCPS dla wojsk lądowych (US Army) czy programy HAWC, AGM-183A ARRW, HCSW i TBG dla Sił Powietrznych (US Air Force, USAF) (Pociski hipersoniczne dla US Army, 2019-08-10; Raytheon i Northrop Grumman budują HAWC, 2019-06-19; Oblot AGM-183A ARRW, 2019-06-15; Broń hipersoniczna Raytheona , 2019-03-07). Oddzielne prace zapowiedziała na początku bieżącego roku także Francja w ramach projektu o kryptonimie V-MaX (Francuski pocisk hipersoniczny, 2019-01-30).

W USA i w Europie trwają również prace nad systemami obrony przed pociskami hipersonicznymi. Należy tu mieć na uwadze amerykański program badawczy Glide Breaker, a także zlecone spółkom Lockheed Martin program Valkyrie Interceptor Terminal Hypersonic Defense, Boeingowi Hypervelocity Interceptor (HYVINT) Concept for Hypersonic Weapons, natomiast Raytheonowi SM3-HAWK. Z kolei europejskie konsorcjum MBDA rozpoczęło prace nad systemem ostrzegania i zapobiegania atakom rakietowym o kryptonimie TWISTER (Timely Warning and Interception with Space-based TheatER surveillance) (Przeciwrakietowy TWISTER, 2019-11-15; Glide Breaker przeciwko broni hipersonicznej, 2018-09-13; MDA przeciw broni hipersonicznej, 2019-09-02).