Ukraina straciła pierwszy F-16

W czwartek, 29 sierpnia 2024, amerykański dziennik The Wall Street Journal, powołując się na urzędnika administracji amerykańskiej, że w poniedziałek 26 sierpnia doszło do katastrofy ukraińskiego samolotu wielozadaniowego Lockheed Martin F-16.

Zdjęcie: Siły Powietrzne Sił Zbrojnych Ukrainy

Według wstępnych doniesień nie było to zestrzelenie przez Rosjan ani w wyniku ognia bratobójczego (friendly fire), ale błąd pilota. Siły Powietrzne Sił Zbrojnych Ukrainy ani Ministerstwo Obrony Ukrainy nie potwierdziły tych informacji.

Wcześniej jednak mer Łucka Ihor Poliszczuk informował na swoich kanałach społecznościowych (Facebook i Telegram), że w poniedziałek podczas misji bojowej zginął podpułkownik Ołeksij Sierhijewicz Mes (znak wywoławczy Moonfish), pilot samolotu MiG-29 z 204. Brygady Lotnictwa Taktycznego, który był także jednym z pierwszych Ukraińców przeszkolonych na F-16 (razem z majorem Andrijem Pilszczykowem aka. Juice byli ambasadorami dostaw F-16 do Ukrainy; Juice zginął w katastrofie MiG-29 w dniu 26 sierpnia 2023). Później informacja zniknęła jednak z mediów społecznościowych, natomiast zdążyło przekazać ją dalej wiele mediów ukraińskich i międzynarodowych.

Ihor Polishchuk, the mayor of Lutsk, informed today that on 26 August 2024, pidpolkovnyk Oleksiy Mes died while performing a combat mission. He was a MiG-29 pilot from the 204 Tactical Aviation Brigade of the Ukrainian Air Force. pic.twitter.com/xJjPLxHu3t

— The Military Watch (@MarcinRogowsk14) August 28, 2024

Warto dodać, że w poniedziałek doszło do zmasowanego ataku lotniczo-rakietowego Rosjan, a udział ukraińskich F-16 w działaniach obrony powietrznej potwierdził we wtorek prezydent Ukrainy Wołodymyr Zełenski. Zaatakowano m.in. lotnisko Kołomyja w obwodzie iwanofrankiwskim, niedaleko granicy z Rumunią.

Niestety, ale analitycy potwierdzili obecność tam samolotów F-16 po wizycie w bazie dowódcy Sił Powietrznych Sił Zbrojnych Ukrainy gen. Mykoły Ołeszczuka na podstawie upublicznionych zdjęć i filmu na jego Telegramie, 25 sierpnia, a więc dzień przed atakiem. Rosyjskie źródła twierdziły, że samoloty przeniesiono tam z bazy w Staro Konstantinowie w obwodzie chmielnickim.

Także w poniedziałek informowano, że 68. Eskadra Walki Radioelektronicznej USAF współpracowała z partnerami duńskimi i norweskimi w zakresie zwiększenia zdolności bojowych i przetrwania na polu walki ukraińskich F-16AM/BM.

Jeśli do katastrofy faktycznie doszło w wyniku błędu pilota, może to być efekt zbyt krótkiego i przyspieszonego kursu szkoleniowego do którego Ukraińców zmusiły uwarunkowania związane z trwającą pełnoskalową wojną. Szkolenie zostało bowiem skrócone do 8-9 miesięcy, podczas gdy pełny cykl szkolenia w czasie pokoju według standardów NATO to 18 miesięcy. Do końca września br. tylko Amerykanie planowali przeszkolić łącznie 12 pilotów.

Przypomnijmy, że o przekazaniu pierwszych F-16 do Ukrainy informowano 31 lipca br. (nieoficjalnie 6 egzemplarzy z Królestwa Niderlandów, a kolejne miały być z Danii, choć według niektórych analityków zaprezentowane egzemplarze są jednak duńskie).

do tej pory Ukraina otrzymała deklaracje z czterech państw na przekazanie 95 F-16: 19 egzemplarzy z Danii, 24 z Królestwa Niderlandów 22 z Norwegii oraz 30 z Belgii. Wkrótce do nich może dołączyć Grecja, która według doniesień medialnych ma przekazać 32 samoloty (Media: Grecja przekaże Ukrainie 32 samoloty F-16, Belgia przekaże Ukrainie 30 samolotów F-16, Zgoda USA na przekazanie Ukrainie 65 samolotów F-16).

Samoloty miały też otrzymać pociski rakietowe produkcji amerykańskiej i inne zaawansowane uzbrojenie. Wśród nich wymienia się pociski rakietowe klasy powietrze-powietrze średniego zasięgu AIM-120 AMRAAM, krótkiego zasięgu AIM-9X Sidewinder oraz rakietowe pociski przeciwradiolokacyjne AGM-88 HARM, które wcześniej trafiły na uzbrojenie ukraińskich MiG-29 oraz Su-27 i od sierpnia 2022 są używane w działaniach bojowych (choć pocisków HARM jeszcze nie zauważono na zaprezentowanych oficjalnie samolotach 4 sierpnia).

Exclusive: A Ukrainian F-16 fighter jet was destroyed in a crash on Monday, just weeks after the first of the American-made aircraft arrived in Ukraine https://t.co/Ta0hLU2kdZ https://t.co/Ta0hLU2kdZ

— The Wall Street Journal (@WSJ) August 29, 2024

AKTUALIZACJA

Dowództwo Powietrzne Zachód Sił Powietrznych Sił Zbrojnych Ukrainy potwierdziło na swoim profilu na Facebooku zestrzelenie F-16 i śmierć pilota:

Ołeksij Mes, pilot Sił Powietrznych Sił Zbrojnych Ukrainy, zginął w obronie naszego kraju.

Heroicznie stoczył swoją ostatnią bitwę w powietrzu. 26 sierpnia Ołeksij, podczas odparcia rosyjskiego masowego uderzenia rakietowego, zniszczył trzy skrzydlate pociski i jeden szturmowy bezzałogowiec.

Ołeksij uratował Ukraińców przed zabójczymi rosyjskimi pociskami. Niestety kosztem własnego życia.

Ołeksij Mes był silnym i oddanym wojownikiem, wysokiej klasy pilotem, przywódcą na ziemi i w niebie, dobrym przyjacielem, kochającym synem, ojcem, mężem, patriotą swojego kraju.

Dwudziestego dziewiątego sierpnia pożegnali go koledzy piloci, dowódcy i podwładni, przyjaciele i współpracownicy, setki zwykłych Ukraińców.

Para myśliwców MiG-29 złożyła z nieba hołd poległemu pilotowi. Lot nad procesją wykonali towarzysze broni Ołeksija. Rozkazem Naczelnego Dowódcy Sił Zbrojnych Ukrainy podpułkownik Oleksij Mes otrzymał pośmiertnie stopień wojskowy pułkownika.

Straciliśmy niezawodnego przyjaciela i silnego wojownika. Ale NIE straciliśmy siły, woli i chęci do boju, walki i zwycięstwa. W naszej słusznej sprawie zemścimy się na wrogu za wszystko i wszystkich.

Chwała Ukrainie! Chwała Bohaterom!

Na profilu Sił Powietrznych Sił Zbrojnych Ukrainy napisano:

Ołeksij Mes, pilot ukraińskich sił powietrznych, bohatersko stoczył swoją ostatnią bitwę w przestworzach.

26 sierpnia, podczas potężnego rosyjskiego ataku rakietowego i powietrznego, Ołeksij zestrzelił trzy pociski manewrujące i jeden bezzałogowy statek powietrzny. Uratował niezliczonych Ukraińców przed śmiercionośnymi rosyjskimi pociskami, tragicznie kosztem własnego życia.

Nigdy Cię nie zapomnimy.

Oleksii Mes’, a pilot of the Ukrainian Air Force, heroically fought his last battle in the skies.

On August 26, during a massive russian missile and air strike, Oleksii shot down three cruise missiles and one strike UAV. He saved countless Ukrainians from deadly russian… pic.twitter.com/Wwc0BiUThO

— Ukrainian Air Force (@KpsZSU) August 29, 2024

Sztab Generalny Sił Zbrojnych Ukrainy potwierdził utratę F-16:

Samoloty F-16 Sił Zbrojnych Ukrainy zostały użyte wraz z jednostkami rakietowej obrony przeciwlotniczej podczas odparcia ataku rakietowego Federacji Rosyjskiej na terytorium Ukrainy.

Podczas bitwy powietrznej samoloty F-16 wykazały się dużą skutecznością, cztery rakiety manewrujące wroga zostały zestrzelone przez uzbrojenie powietrzne-powietrze.

Podczas podejścia do kolejnego celu utracono kontakt z jednym z samolotów. Jak się później okazało, samolot się rozbił, pilot zginął.

Do ustalenia przyczyn wypadku powołano specjalną komisję Ministerstwa Obrony Ukrainy, która pracuje na terenie miejsca, w którym spadł samolot.