W poniedziałek, 12 lutego, amerykańska spółka Pratt & Whitney (część korporacji RTX) poinformowała, że zakończyła krytyczną ocenę swojej oferty z silnikiem turbowentylatorowym nowej generacji XA103 na potrzeby programu NGAP (Next-Generation Adaptive Propulsion), który ma na celu opracowanie napędu samolotów wielozadaniowych 6. generacji NGAD (Next Generation Air Dominance).
Wizualizacja koncepcji NGAD / Grafika: AFRL,USAF
Wydarzenie to przybliża zespół konstrukcyjny Pratt & Whitney do ukończenia etapu szczegółowej weryfikacji projektu technicznego (Critical Design Review, CDR). Teraz rozpoczęto przygotowania do testów naziemnych prototypów silnika, które rozpoczną się pod koniec lat 2020.
Dzięki NGAP uwzględniamy transformację cyfrową i zmieniamy doświadczenia klientów w całym procesie rozwoju, aby szybko i skutecznie dostarczyć te zaawansowane silniki – powiedziała Jill Albertelli, prezes działu Military Engines w Pratt & Whitney. Ta technologia ma kluczowe znaczenie dla utrzymania przewagi w powietrzu, dlatego też firma Pratt & Whitney poczyniła znaczne inwestycje w badania i rozwój oraz zaawansowaną produkcję. Stałe finansowanie rządowe rozwoju napędów szóstej generacji musi pozostać wysokim priorytetem, aby wspierać najważniejsze kamienie milowe przyszłej platformy i gotowość bojową.
Silnik zwiększy osiągi, które są kluczowe dla zapewnienia przyszłej dominacji w powietrzu, niezbędnej do zapewnienia Siłom Powietrznym Stanów Zjednoczonych przewagi w powietrzu i powstrzymania wyzwań związanych z tempem działania adwersarzy.
Technologie opracowywane dla programu NGAP zapewnią zaawansowaną przeżywalność platformy bojowej, oszczędność paliwa oraz niezawodne zarządzanie mocą i temperaturą. Są one niezbędne, aby zapewnić wymagany zasięg, możliwości przenoszenia uzbrojenia i czujników oraz trwałość użytkowania, których będą wymagać przyszłe platformy bojowe, aby sprostać zmieniającym się potrzebom operacyjnym.
Spółka opracowała demonstrator technologii trójprzepływowego silnika turbowentylatorowego XA101 o zmiennym stosunku obiegu zimnego do gorącego na potrzeby programu AETP (Adaptive Engine Transition Program) dla samolotów wielozadaniowych F-35 Lightning II, a także opcjonalnie na potrzeby samolotów 6. generacji.
Prototyp XA101 wraz z rdzeniem silnika F135 od Pratt & Whitney został przetestowany w 2017. Później został przemianowany na Growth Option 2.0, który jest długoterminowym planem modernizacji silników F135. W czerwcu 2018 Pratt & Whitney zmieniła swój plan rozwoju F135 i zamiast tego zaoferowała trójprzepływowy silnik turbowentylatorowy jako Growth Option 2.0. Jest to oddzielny projekt od XA101, który z kolei otrzymałby nowy rdzeń. Przewidywał on zwiększenie ciągu o 20% i zredukowanie zużycia paliwa o 15%.
13 marca 2023 Departament USAF przedłożył poprawki do projektu budżetu obronnego NDAA na rok fiskalny 2024, w którym wnioskował o 35 mln USD na rozwój programu NGAP. Jednocześnie ogłoszono przerwanie programu AETP, co tłumaczono względami budżetowymi. Niemniej doświadczenia z programu AETP zostaną wykorzystane w programie NGAP.
Samolot napędzany silnikiem NGAP, który powstanie w programie NGAD, będzie bezpośrednim następcą samolotów przewagi powietrznej 5. generacji Lockheed F-22A Raptor, których pierwsze 32 egzemplarze (Block 20) z obecnie 177 w służbie (według danych z raportu World Air Forces z początku br.) mają zostać wycofane już w roku fiskalnym 2024. Co ciekawe, miały one pierwotnie służyć do lat 2040., ale już w 2010 pojawiły się głosy, że realnie proces stopniowego wycofywania rozpocznie się w 2025.
18 maja 2023 Departament USAF opublikował niejawne zapytanie o informację (RFI, Request For Information) w programie NGAD z zamiarem zawarcia pierwszej umowy na budowę prototypów w roku fiskalnym 2024. Na ten rok zarezerwowano też 276 mln USD na redukcję ryzyka w programie z możliwością zwiększenia finansowania do 1,93 mld USD.
Obecnie jedynymi oferentami w programie NGAD są spółki Lockheed Martin i Boeing (wcześniej swoją koncepcję prezentowała Collins Aerospace, ale nie zdecydowała się wystartować). 27 lipca 2023 z wyścigu wycofała się spółka Northrop Grumman.
Z samolotami załogowymi następnej generacji mają współpracować autonomiczne bojowe bezzałogowe statki latające tzw. lojalni skrzydłowi (Loyal Wingman), znane jako Collaborative Combat Aircraft (CCA). Na początku marca 2023 pojawiła się informacja o zamiarze pozyskania nawet 200 egzemplarzy NGAD i 1000 egzemplarzy CCA. Wcześniej były przesłanki, że ten prototyp NGAD powstanie do 2029, podczas gdy jego demonstrator technologii oblatano we wrześniu 2020.