W środę, 12 marca 2025, w Paryżu wicepremier i minister obrony narodowej Władysław Kosiniak-Kamysz uczestniczył w spotkaniu Grupy 5 Ministrów Obrony: wraz z ministrami obrony Francji, Niemiec, Włoch i Wielkiej Brytanii oraz zaproszonymi gośćmi: ministrem obrony Ukrainy i przedstawicielami NATO i UE.
Zdjęcia: Krzysztof Niedziela/MON
W Polsce charakteryzujemy trzy wektory działania i cieszę się, że dzisiaj usłyszałem, że to są nasze wspólne wektory działania. Trzymać Rosję jak najdalej stąd. Trzymać Rosję jak najdalej od naszych państw. To znaczy wspierać Ukrainę i pod tym wszyscy się podpisujemy. Deklarujemy dalsze wsparcie Ukrainy w momencie kiedy walczy i w momencie, kiedy dojdzie do tak upragnionego, sprawiedliwego pokoju. Drugi punkt to budowa relacji transatlantyckich. Potwierdzamy swoją wolę, gotowość i strategiczne partnerstwo transatlantyckie. Trzeci wektor to jest budowa silnej Europy. Na tym się dzisiaj też skupiliśmy. Siłę Europy, nie tylko militarnej, ale silnej w infrastrukturę związaną z produkcją zbrojeniową – mówił w Paryżu wicepremier Władysław Kosiniak-Kamysz.
Europa jako wspólnota europejska pierwszy raz aktywuje program budowy silnego przemysłu, inwestycji w przemysł obronny, zbrojeniowy. Uznaje wydatki na zbrojenie jako priorytet, czego potwierdzeniem jest dzisiaj przyjęta rezolucja w Parlamencie Europejskim – wskazująca na kluczowe inwestycje, takie jak Tarcza Wschód czy Bałtycka Linia Obrony. Rozluźnia gorset finansowy, który uniemożliwiał niektórym państwom inwestycje w obronność. Wydatki na zbrojenia nie będą wliczać się do deficytu. To są te intencje, które przyjmujemy jako ministrowie obrony, o których mówiliśmy od dawna, co było potwierdzane wielokrotnie w tym formacie E5. (…) 500 milionów Europejczyków zasługuje na siłę, która obroni pokój. 500 milionów Europejczyków zasługuje na siłę, która da pokój Ukrainie. To jest nasze poważne zobowiązanie – mówił szef MON.
Spotkanie ministrów obrony dotyczyło obecnej sytuacji bezpieczeństwa w Europie. Wśród tematów znalazły się kwestie dotyczące zwiększenia interoperacyjności wojsk państw europejskich i współpraca w przemyśle zbrojeniowym, ponowne zbrojenie Europy oraz kontynuacja wysiłków na rzecz sprawiedliwego pokoju kończącego wywołaną przez Rosję wojnę w Ukrainie.
Potrzebujemy wspólnoty w dziedzinie mobilności naszych wojsk. Potrzebujemy łatwości w podejmowaniu decyzji i odwagi w naszych parlamentach do tego, żebyśmy byli w stanie sprostać historycznym oczekiwaniom zarówno wydatków na zbrojenia, zdolności operacyjnych, siły naszych armii, odporności naszych społeczności. Dziś w naszych rozmowach dużo poświęciliśmy sprawie cyberbezpieczeństwa, sprawie inwestycji w nowe technologie. Ja jestem zwolennikiem daleko posuniętego wspólnego europejskiego rozwoju zdolności budowy sztucznej inteligencji. (…) Obywatele Europy liczą na nasze współdziałanie. Każdy może odegrać ważną rolę. Każdy będzie miał określone miejsce w procesie, który wierzę, że zakończy się pokojowym, sprawiedliwym rozwiązaniem dla Ukrainy i dla Europy. Ale pokój zawsze będzie potrzebował naszej siły, siły odstraszania i obrony. Piątka państw dzisiaj tak bardzo zjednoczonych, tak bardzo współpracujących i pięciu ministrów obrony, największych armii europejskich. Jest do tego zdeterminowana i uczyni wszystko, żeby zapewnić stabilność, bezpieczeństwo i pokój naszym ojczyznom, Europie i światu – zaznaczył szef MON.
W trakcie spotkania ministrowie omówili także podnoszenie wydatków na obronność, jak również wnioski dla europejskiej obronności wynikające z wojny w Ukrainie. Szefowie resortów obrony poruszyli także tematy dotyczące inicjatyw w ramach joint venture – europejsko-ukraińskich, wykorzystania wojskowych doświadczeń z wojny na Ukrainie, w tym tych związanych z dronami. Wśród tematów omówiono także rolę i zadania hubu logistycznego w Jasionce oraz umacnianie wschodniej flanki NATO, w tym rozwijanie zaplecza infrastrukturalnego dla wojsk sojuszniczych.
Rozmowy w Paryżu były kolejnym spotkaniem, po rozmowach w Berlinie, Warszawie i Brukseli.
Wspólne oświadczenie ze spotkania Europejskiej Grupy 5 Ministrów Obrony (E5) w Paryżu (12 marca 2025 r.)
Bezpieczeństwo Europy znajduje się w punkcie zwrotnym. Równowaga naszego świata jest redefiniowana w stopniu nieobserwowanym od wielu dziesięcioleci. My, ministrowie obrony Francji, Niemiec, Wielkiej Brytanii, Włoch i Polski, zgromadzeni dziś w Paryżu, zapewniamy, że pokój w Ukrainie i dozbrojenie Europy są najpilniejszą potrzebą naszych czasów. Zdajemy sobie sprawę, że nasze bezpieczeństwo nie jest odrębne, ale wspólne, a nasza ostateczna siła zależy od naszego niezachwianego, wzajemnego zaangażowania.
Dziś dołączyli do nas wiceminister obrony Ukrainy Serhij Bojew (za pośrednictwem wideokonferencji), Komisarz ds. Obrony i Przestrzeni Kosmicznej Andrius Kubilius, Zastępca Sekretarza Generalnego Europejskiej Służby Działań Zewnętrznych Charles Fries i Zastępczyni Sekretarza Generalnego NATO Radmila Shekerinska.
W nawiązaniu do naszych poprzednich spotkań w Berlinie 25 listopada 2024 r. i Helenowie 13 stycznia 2025 r., a także w Brukseli 13 lutego 2025 r., rozmawialiśmy o wsparciu dla Ukrainy i potrzebie zagwarantowania silniejszych europejskich zdolności celem zapewnienia europejskiego bezpieczeństwa i obrony, w duchu sprawiedliwego transatlantyckiego podziału obciążeń. Zgodziliśmy się, że silna, niepodległa i demokratyczna Ukraina ma zasadnicze znaczenie dla bezpieczeństwa i stabilności obszaru euroatlantyckiego oraz, że zasługuje na sprawiedliwy pokój i bezpieczną przyszłość. W tym kontekście, z zadowoleniem przyjmujemy postępy osiągnięte podczas rozmów między Stanami Zjednoczonymi a Ukrainą, które odbyły się w Dżuddzie 11 marca br., szczególnie w kwestii ewentualnego 30-dniowego zawieszenia broni. Piłka jest teraz wyraźnie po stronie Rosji.
Komisarz Kubilius poinformował również o postępach w realizacji europejskich ambicji w zakresie wzmocnienia europejskiej obronności, w tym o niedawnych propozycjach dotyczących finansowania, przedstawionych przez przewodniczącą Komisji Europejskiej Ursulę von der Leyen oraz o przygotowywanej Białej Księdze.
Potwierdzając nasze wspólne oświadczenie przyjęte w Helenowie 13 stycznia 2025 r., postanowiliśmy podjąć następujące działania:
1/ Wzmocnić europejskie wsparcie dla pokoju w Ukrainie
- Nadal wspierać Ukrainę, w obronie dziś i odstraszaniu rosyjskiej agresji w przyszłości.
- Czynić szybkie postępy w przedsięwzięciach w zakresie współpracy przemysłowej w dziedzinie obronności z Ukrainą, w tym projektowaniu, rozwoju, produkcji, wspólnych zakupach i utrzymaniu zdolności.
- Utrzymywać wiodącą rolę w koalicjach zdolnościowych, które pozostają ważnym forum budowania potencjału i modernizacji Sił Zbrojnych Ukrainy.
- Opowiadać się za stałą rolą Stanów Zjednoczonych we wspieraniu Ukrainy, wraz ze znaczącym wkładem Europy, koordynowanym za pośrednictwem Grupy Kontaktowej ds. Obrony Ukrainy (UDCG), w celu wspierania interoperacyjności, promowania jedności wysiłków i unikania powielania działań.
- Wzmocnić rolę europejskich sojuszników i NATO w zaspokajaniu pilnych potrzeb Ukrainy poprzez koordynację zwiększonego wsparcia za pośrednictwem programu wsparcia i szkolenia NATO w zakresie bezpieczeństwa dla Ukrainy (NATO Security Assistance and Training for Ukraine, NSATU), w ścisłej współpracy z misją wsparcia wojskowego UE (EUMAM).
- Zachęcać Ukrainę do korzystania z dostępnych środków finansowych, w tym pożyczek G7 (inicjatywa ERA) priorytetowo traktując potrzeby wojskowe, a także do dalszego uzyskiwania dostępu do przyszłych funduszy europejskich (zwłaszcza z Ukraine Support Instrument – USI), który ma zostać uruchomiony w celu wsparcia Ukrainy.
- Działać na rzecz ustanowienia gwarancji bezpieczeństwa dla trwałego pokoju w Ukrainie.
2/ Skonsolidować nasze wspólne podejście do europejskiej obronności w ramach NATO i UE
- Utrzymać silne więzi transatlantyckie, przy jednoczesnym znacznym zwiększeniu europejskiego wkładu w odstraszanie i obronę kontynentu.
- Pozostać zaangażowanymi w NATO, jako fundament obrony kolektywnej, i ciągłą adaptację wojskową, w tym poprzez zwiększone wydatki na zdolności i wykorzystanie inicjatyw i narzędzi zamówień międzynarodowych, takich jak Plan działań na rzecz produkcji obronnej. Zaangażowanie USA ma zasadnicze znaczenie w tym względzie.
- Współpracować w celu zapewnienia, by te konkretne kwestie zostały w odpowiednim stopniu odzwierciedlone w rezultatach szczytu w Hadze w czerwcu 2025 r. i poprzedzającego go posiedzenia ministrów obrony NATO.
- Wzmocnić europejską bazę technologiczno-przemysłową sektora obronnego poprzez działania na rzecz:
- przyspieszenia procedur udzielania zamówień publicznych poprzez dzielenie się najlepszymi praktykami i dostosowanie europejskich ram prawnych w stosownych przypadkach, np. w celu ułatwienia i przyspieszenia inicjatyw w zakresie wspólnych zamówień;
- pokonywania sztucznych barier w finansowaniu, np. poprzez rewizję europejskich regulacji i mechanizmów finansowania, które nie współgrają z celami wojskowymi;
- usprawnienia metod i procedur udzielania zamówień, wykorzystanie, w stosownych przypadkach, europejskiego zestawu narzędzi dla przemysłu (zwłaszcza istniejących narzędzi UE, takich jak EDF, EDIRPA i przyszły EDIP) oraz, w stosownych przypadkach, przyjęcie wspólnego podejścia do współpracy w odniesieniu do państw trzecich.
- Pozostać otwartymi na współpracę w ww. dziedzinach z partnerami spoza UE, którzy mogą wnieść wkład w nasze wysiłki.
- Dokonać oceny przepisów, regulacji i dyrektyw UE, a w stosownych przypadkach przepisów krajowych, które nie odzwierciedlają bieżących wymogów geopolitycznych i utrudniają lub spowalniają gotowość obronną na szczeblu europejskim, mając na celu uproszczenie procesów rozwoju i zamówień.
- Uprościć wymogi w zakresie zdolności poprzez:
- harmonizację wymagań i specyfikacji dotyczących zdolności, zwiększanie interoperacyjności poprzez wdrażanie standardów NATO;
- wspieranie spójności i komplementarności między odpowiednimi procesami rozwoju zdolności UE i NATO;
- skrócenie procesów kwalifikacyjnych i certyfikacyjnych poprzez wymianę danych i harmonizację przepisów.
- Wykonać postęp w zakresie finansowania zdolności podwójnego zastosowania, w tym poprzez dostosowanie praktyk kredytowych i przyspieszenie mobilności wojskowej;
- Opowiadać się za wspólnym promowaniem priorytetowych zdolności takich jak uderzenia dalekiego zasięgu i obrona powietrzna w ramach odpowiednich ram współpracy na szczeblu europejskim, w oparciu o wymogi określone przez krajowe ministerstwa obrony.
- Zainicjować proces znacznego zwiększenia europejskich wydatków na obronę za pomocą różnych instrumentów finansowych i regulacji UE.
Jesteśmy przekonani, że poprzez te główne kierunki wysiłku wzmocnimy Europę, UE i NATO oraz stworzymy warunki wstępne dla utrzymania pokoju poprzez siłę. Nasze narody zamierzają wyciągnąć wnioski z trwających konfliktów i historii, które pokazują, że Europa musi stanąć na wysokości zadania i zrobić więcej, aby zagwarantować nasze bezpieczeństwo. Dzisiaj jesteśmy bardziej niż kiedykolwiek zdeterminowani, by bronić, ramię w ramię, naszego zbiorowego bezpieczeństwa i zapewnić pokój na naszym kontynencie w przyszłości. Jesteśmy gotowi wziąć na siebie odpowiedzialność i wzywamy inne narody europejskie, aby dołączyły do nas w tych wysiłkach.