Kanada inwestuje w snajperów Karabiny C20 SAWS i C21 MCWS

Dotychczasowy brak informacji o podpisanych umowach rzeczniczka resortu obrony oficjalnie tłumaczyła skupieniem się władz na walce z pandemią i brakiem czasu na opracowanie odpowiedniego przekazu dla mediów. Nieoficjalnie wiadomo, że politycy obawiali się reakcji opinii publicznej. Zakupy broni wojskowej nałożyły się bowiem z decyzją rządu o ograniczeniach w dostępie do cywilnych, samopowtarzalnych konstrukcji strzeleckich. O ironio, w tym produkowanych przez spółkę Colt Canada.

Kanada realizuje szeroki projekt modernizacji uzbrojenia i wyposażenia pododdziałów snajperów nazwany Sniper System Project. Obejmuje on zarówno strzelców, jak i obserwatorów. Celem jest zwiększenie prawdopodobieństwa trafienia pierwszym strzałem, zmniejszenie obciążenia przenoszonego przez żołnierzy, jak też polepszenie możliwości obserwacji i identyfikacji celu w każdych warunkach, także w nocy.

Kanada realizuje szeroki projekt modernizacji pododdziałów snajperów. Sniper System Project obejmuje zakup nowej broni, wyposażenia, maskowania, umundurowania i oporządzenia.

Program koncentruje się na wymianie i modyfikacji obecnie używanych konstrukcji strzeleckich, wprowadzeniu nowych celowników optycznych i optoelektronicznych (do strzelania w warunkach nocnych), sprzętu elektronicznego (67 kalkulatorów balistycznych z opcją na dodatkowe 34, stacji pogodowych) i rozpoznawczego (kamer i innych urządzeń do obserwacji). Program ma też doprowadzić do polepszenia sposobów maskowania się snajperów, zarówno indywidualnego, jak i grupowego. Jego celem jest też wprowadzenie ubiorów lepiej dopasowanych do stref klimatycznych w jakich działają żołnierze, a także wyposażenia strzelców i obserwatorów w lepsze osłony balistyczne i oporządzenie.

Sniper System Project zakłada zakup samopowtarzalnych karabinów wyborowych C20 SASW kalibru 7,62 mm i wprowadzenie wielokalibrowych (do naboju 7,62 mm x 51 i 8,6 mm x 70/.338 Lapua Magnum) powtarzalnych karabinów snajperskich C21 MCWS. Obejmuje też ograniczoną modyfikację karabinów snajperskich C14 Timberwolf MRSWS (Medium Range Sniper Weapon System, opracowany przez PGW Defence Technologies) kalibru 8,6 mm do wersji C14A1.
Podczas wyjaśnienia dotyczącego zamówienia C20, przedstawicielka Departamentu Obrony Narodowej ujawniła, że wcześniej z przedsiębiorstwem Colt Canada podpisano też inną umowę. Kontrakt o wartości 281 tysięcy CAD (840 tys. zł) dotyczy modyfikacji 75 wielkokalibrowych powtarzalnych karabinów snajperskich C15 LRSW (Long Range Sniper Weapon) do amunicji 12,7 mm x 99/.50 BMG. Oryginalnie to zmodyfikowany dla potrzeb sił zbrojnych model MacMillan TAC-50. Pierwsze karabiny z osadą CADEX Dual Strike zaprezentowano w 2018 roku. Modyfikacja nazwana C15A1 została wyposażona w dwójnóg nowej generacji i będzie też wykorzystywała nową amunicję przeciwpancerną 12,7 mm x 99.

Kanadyjscy snajperzy: pierwszy żołnierz wyposażony jest w 8,6 mm karabin snajperski C14 MRSWS, drugi 12,7 mm wielkokalibrowy C15 LRSW. Obaj noszą też karabinki C8 z tłumikami i celownikami optycznymi.

Ponad 15 lat temu, w ramach pilnej potrzeby operacyjnej, kupiono dla snajperów samopowtarzalne karabiny wyborowe Armalite AR-10T (na zdjęciu) i karabinki wyborowe Colt Canada C8CT.

Obwieszony bronią snajper podczas zawodów w 2018 roku. Na pierwszym planie zmodyfikowany C15A1 z osadą CADEX Dual Strike, w drugiej ręce C14, przez plecy przewieszony karabinek C8.

Przedstawicielka Departamentu Obrony Narodowej Andree-Anne Poulin potwierdziła zamówienie 272 samopowtarzalnych karabinów wyborowych C20 SASW wraz z pakietem części zamiennych w ramach programu Intermediate Sniper Weapon. Broń zasilana nabojem 7,62 mm x 51 NATO zostanie dostarczona przez spółkę Colt Canada.

Samopowtarzalny karabin wyborowy C20 po raz pierwszy pokazano na wystawie DSEI we wrześniu ubiegłego roku. Broń została wybrana przez kanadyjskie siły zbrojne w sierpniu 2019. Rząd wyda na wdrożenie do produkcji i zakup karabinów 8,5 mln CAD (25,45 mln zł). Pierwsze C20 mają zostać dostarczone do sił zbrojnych w listopadzie 2020 roku. Zgodnie z harmonogramem ostatnie mają trafić w ręce snajperów w marcu 2021.

Samopowtarzalny karabin wyborowy C20 SASW ma zastąpić w zespołach snajperów kilka modeli broni. Przede wszystkim karabinki C8 do naboju 5,56 mm x 45 NATO. Dzięki wprowadzeniu konstrukcji kalibru 7,62 mm snajperzy otrzymają broń o większym zasięgu i celności od karabinków do amunicji pośredniej kalibru 5,56 mm. SASW zastąpi także kupione w ramach pilnej potrzeby operacyjnej w 2004 roku na misje w Iraku i Afganistanie dwie konstrukcje strzeleckie w ramach programu Marksman Rifle System: amerykańskie karabiny wyborowe Armalite AR-10T do amunicji 7,62 mm x 51 NATO i karabinki wyborowe Colt Canada C7CT do naboju 5,56 mm x 45 NATO.

Próby samopowtarzalnego karabinu wyborowego C20 Semi-Automatic Sniper Weapon realizowane pod koniec 2019 roku. Broń opracowana przez Colt Canada spełniła oczekiwania wojska.

Rzeczniczka resortu obrony ujawniła, że ze spółką Colt Canada zawarto aż dwa kontrakty na zakup nowych konstrukcji strzeleckich. W ramach pierwszej umowy o wartości dwóch milionów dolarów kanadyjskich (5,99 mln zł), podpisanej 28 lutego 2020 roku, przedsiębiorstwo ulokowane w Kitchener ma stworzyć linię produkcyjną karabinów wyborowych. Dodatkowo Colt Canada ma dostarczyć pierwsze dziesięć seryjnych C20 SASW. Będzie to potwierdzenie, że spółka ma zdolność do wytwarzania nowej, samopowtarzalnej broni wyborowej.

Andree-Anne Poulin poinformowała, że 17 kwietnia 2020 roku rząd podpisał drugą umowę z Colt Canada. Kontrakt o wartości 6,5 mln CAN (19,5 mln zł) dotyczył dostaw dalszych 262 karabinów wyborowych C20 SASW. W ramach umowy producent miał dostarczyć także dodatkowe wyposażenie do broni, zestawy remontowe i części zamienne.

Nie ujawniono jednak ceny jednostkowej broni. Tutaj również obawiano się reakcji opinii publicznej. Kanadyjczycy zwracają bowiem uwagę, że zazwyczaj koszt zakupu konstrukcji we wspieranych przez rząd zakładach Colt Canada jest dwukrotnie i więcej razy wyższy od cen tej samej broni na rynku. Jest to jednak element wspierania rodzimego przemysłu, jak też utrzymania zdolności do wytwarzania uzbrojenia strzeleckiego w kraju.

C20 SASW (Semi-Automatic Sniper Weapon) to broń opracowana na bazie wcześniejszych konstrukcji przedsiębiorstwa Colt Canada, konkretniej karabinu MRR-L (Modular Rail Rifle-Long) do amunicji 7,62 mm x 51 NATO. Ten ostatni oferowany jest z lufami długości 16 cali (406 mm) i 18,6 cali (472 mm). Reszta jest bardziej konwencjonalna. C20 SASW działa na zasadzie wykorzystania energii gazów prochowych odprowadzanych przez boczny otwór w lufie cienką rurką do wnętrza suwadła-tłoka. To rozwiązanie eliminuje udar związany z uderzeniem tłoczyska o suwadło, a tym samym szybciej pozwala naprowadzić karabin na cel po strzale.

Broń przed wyborem została poddana intensywnym badaniom przez kanadyjskie siły zbrojne, zgodnie ze standardem NATO D/14. Sprawdzano niezawodność, bezpieczeństwo, działanie w ekstremalnych temperaturach i warunkach klimatycznych. Kanadyjczycy testowali też żywotność, oddając z karabinu 8000 strzałów bez zacięć. Colt Canada podaje, że celność broni wynosi 0,66 MOA/19 mm, a wymagana przez siły zbrojne to 1 MOA. Podczas badań w takiej średnicy zmieściło się 144 pięciostrzałowych grup, wszystkie oddane z zimnej lufy, przy wykorzystaniu tłumika dźwięku i amunicji z pociskiem C181.

Kanadyjczycy testowali żywotność C20 oddając bez zacięć 8000 strzałów. Z dwóch prototypów oddano łącznie 17 tysięcy strzałów bez awarii. Celność broni wynosi 0,66 MOA: w takiej średnicy zmieściło się 144 pięciostrzałowych grup.

Długość C20 SASW wynosi 962 mm a masa broni to 4,1 kg. Broń wyposażono w 18 calową lufę z czterema bruzdami o skoku 10 cali/254 mm. Prędkość wylotowa dla 175 granowego pocisku C181 Federal Gold Medal Match to 730 m/s.

MRR to oznaczenie wykonanej ze stopu aluminium monolitycznej komory zamkowej. Jest ona jednym elementem przechodzącym w łoże. W przypadku broni kalibru 7,62 mm komora jest wydłużona, stąd litera L w nazwie. Wprowadzenie monolitycznej komory wyeliminowało wiele słabości karabinków i karabinów systemu AR.

Na całym grzbiecie monolitycznej komory umieszczono długą uniwersalną szynę akcesoryjną MIL-STD-1913 o 46 żebrach. Jej mikroskos może wynosić 0 lub 20 MOA. Na bokach i na dole łoża wykonano szczeliny montażowe Magpul M-LOK. Broń pozbawiona jest mechanicznych przyrządów celowniczych. Karabin ma być dostarczany w kolorze ziemnym (FDE, Flat Dark Earth), choć lufa pozostanie czarna. C20 ma być zasilany z 20-nabojowych magazynków z tworzywa sztucznego.

Karabin wyposażono w wyczynowy, dwuoporowy mechanizm uderzeniowo-spustowy Geissele SSA oraz regulowaną kolbę LMT .308 DMR. Użytkownik ma możliwość dopasowania poduszki policzkowej i stopki kolby do swojej anatomii. Wszystkie manipulatory karabinu są jednakowo dostępne dla strzelców prawo- i leworęcznych. Dotyczy to ulokowanej centralnie w osi komory zamkowej rękojeści napinania w kształcie litery T, dźwigni bezpiecznika, przycisku zatrzasku magazynka oraz dźwigni zwalniającej zespół ruchomy z tylnego położenia.
Podczas targów DSEI karabin pokazywano z celownikiem optycznym S&B, ale docelowa konfiguracja broni nie została ujawniona. To samo dotyczy producenta tłumika dźwięku wchodzącego w skład podstawowego ukompletowania C20 (broń badano z urządzeniami OSS QD7,62 i ukraińskimi ASTUR).

C20 SASW to konstrukcja stworzona na bazie wcześniejszych modeli Colt Canada, konkretniej karabinu MRR-L (Modular Rail Rifle-Long) do amunicji 7,62 mm x 51 NATO.

Długość C20 to 962 mm, masa 4,1 kg. Karabin ma 18 calową lufę z czterema bruzdami o skoku 10 cali. Prędkość wylotowa dla 175 granowego pocisku C181 Federal Gold Medal Match to 730 m/s.

Kanadyjski Departament Obrony Narodowej ogłosił postępowanie na dostawy 272 wielokalibrowych powtarzalnych karabinów snajperskich C21 Multi Caliber Weapon System (MCWS). Broń ma zastąpić w służbie powtarzalne modele C3A1 (Parker Hale M82) do amunicji 7,62 mm x 51 NATO używane w wersji podstawowej C3 od 1972 roku  oraz wprowadzone w 2005 roku C14 Timberwolf MRSWS (Medium Range Sniper Weapon System) do naboju 8,6 mm x 70 opracowane przez PGW Defence Technologies.
C21 MCWS ma być konstrukcją wielokalibrową, dostosowaną do strzelania nabojami 7,62 mm x 51 NATO i 8,6 mm x 70 (.338 Lapua Magnum). Będzie to podstawowe wyposażenie kanadyjskich snajperów. Broń dostosowana do kalibru 7,62 mm ma być wykorzystywana głównie do szkolenia a po zmianie lufy, zamka (lub tylko jego czółka) i magazynka do kalibru 8,6 mm będzie wykorzystywana bojowo.

Wielokalibrowy, dostosowany do naboju 7,62 mm x 51 i 8,6 mm x 70 powtarzalny karabin snajperski C21 ma zastąpić C3A1 kalibru 7,62 mm i C14 Timberwolf MRSWS kalibru 8,6 mm (na zdjęciu).

Samo postępowanie ogłoszono po tym, gdy analiza prowadzona w ramach Munitions Supply Program dowiodła, że utworzenie przez narodowego wytwórcę broni – zakłady Colt Canada linii produkcyjnej dla 229 karabinów snajperskich jest zbyt kosztowne. Dlatego zdecydowano się na rozpoczęcie otwartego postępowania i zakup konstrukcji od wyspecjalizowanych producentów.

Kanadyjczycy szukają konstrukcji strzeleckiej z półki, czy to z rynku cywilnego (COTS, Commercial-Off-The-Shelf), czy z wojskowego (MOTS, Military-Off-The-Shelf). Broń musi być wykorzystywana przez siły zbrojne Australii, Kanady, Stanów Zjednoczonych i Wielkiej Brytanii lub państwa NATO lub amerykańskie albo kanadyjskie formacje mundurowe.

Dosyć dokładne parametry poszukiwanej konstrukcji zostały ujawnione w maju 2019 roku. Kanadyjczycy chcą, aby karabin C21 MCWS był powtarzalną (przeładowaną ręcznie) konstrukcją dostarczoną w konfiguracji do strzelania amunicją 7,62 mm x 51 NATO i 8,6 mm x 70. Odrzucają przy tym modele bezkolbowe. Gniazdo magazynka ma znajdować się przed wydzielonym (warunek konieczny) chwytem pistoletowym.

Karabiny C3 (Parker Hale M82) do amunicji 7,62 mm x 51 NATO używane są od 1972 roku. W połowie lat 1980. zmodyfikowano je do widocznego na zdjęciu standardu C3A1.

Opracowany przez PGW karabin średniokalibrowy C14 Timberwolf MRSWS (Medium Range Sniper Weapon System) wprowadzono w 2005 roku. Broń zasilana jest nabojem 8,6 mm x 70.

Masa C21 z pustym magazynkiem niezależnie od zastosowanego naboju nie może przekroczyć 7 kg. Długość broni ze złożoną/rozłożoną kolbą i bez urządzenia wylotowego nie może przekraczać 1020/1270 mm niezależnie od zastosowanego kalibru. Żywotność lufy kalibru 7,62 mm to minimum 8000 strzałów, dla .338 Lapua Magnum to 4000 strzałów.
W przypadku broni kalibru 8,6 mm, wymienny magazynek pudełkowy ma mieścić 5 lub więcej nabojów. W odmianie do amunicji 7,62 mm x 51 musi mieć pojemność 10 nabojów lub większą. Co ciekawe, pas nośny jest ściśle wyznaczony: ma to być model TAB Gear Pinnacle Rifle Sling (NSN 1005-01-664-0176). Broń ma być umieszczona w sztywnej skrzyni transportowej koloru ziemnego lub czarnego, która ma mieścić wszystkie elementy MCWS.

Karabin ma być wyposażony w dwuoporowy mechanizm spustowy, a język spustowy ma automatycznie wracać do przedniego położenia po częściowym lub całkowitym nacisku. Siła nacisku na spust ma być regulowana w zakresie 13,3-15,6 N. Dużo uwagi poświęcono bezpieczeństwu. Przede wszystkim, stan zabezpieczenia broni musi być dla strzelca sygnalizowany wizualnie i dotykowo. Oczywiście w położeniu zabezpieczonym broń nie może wystrzelić, ani zamek nie może zwolnić iglicy. To samo dotyczy zabezpieczenia przed strzałem przypadkowym, gdy bezpiecznik jest w pozycji odbezpieczonej, ale zamek nie jest w pełni zaryglowany.

Łoże ma być wyposażone w dodatkowo mocowane uniwersalne szyny akcesoryjne NAR (NATO Accessory Rail) na bokach i u dołu. Długość bocznych ma wynosić przynajmniej 75 mm, dolnej minimum 125 mm. Długość odłączalnej szyny grzbietowej ma wynosić co najmniej 533 mm. Ta ostatnia ma mieć mikroskos 40 MOA.

Kanadyjczycy poszukują broni, która będzie mogła być także ładowana pojedynczymi nabojami bezpośrednio do komory przy podpiętym pustym magazynku. Pod względem manipulatorów, broń ma być wyposażona w zewnętrzny,  nastawny bezpiecznik. Zatrzask magazynka ma być ulokowany po obu stronach. To samo dotyczy punktów mocowania pasa nośnego. Zamek musi być demontowany bez użycia narzędzi.

Średnie skupienie przy strzelaniu amunicją 7,62 mm x 51 ma wynosić 12 mm lub mniej dla 5-strzałowej serii na dystansie 100 m. Identyczne ma być w przypadku naboju 8,6 mm x 70. C21 ma być dostarczony z hamulcem wylotowym, po jednym dla każdego kalibru.

MCWS ma być kompletowany z jednym tłumikiem dźwięku dostosowanym do obu kalibrów. Może być nakręcany na lufę lub mocowany na urządzeniu wylotowym, w obu przypadkach bez użycia narzędzi. Tłumik dźwięku ma zmniejszać sygnaturę dźwiękową o 20 dB, przy pomiarze w odległości metra od wylotu z lufy z lewej strony. Średnica urządzenia nie może być większa od 51 mm, nie może też zwiększać długości całkowitej broni o więcej niż 175 mm.

Tłumik dźwięku ma zachować swoje parametry do 8000 strzałów amunicją 7,62 mm x 51 i 4000 strzałów nabojami 8,6 mm x 70. Musi być prawidłowo przytwierdzony do lufy w czasie wszystkich serii 5-strzałowych. Na samym tłumiku dźwięku ma być założony rękaw ochronny MANTA, zmniejszający miraż i chroniący przed poparzeniem.

Karabin ma być wyposażony w składaną i regulowaną kolbę. W dolnej części ma znajdować się uniwersalna szyna akcesoryjna NAR do mocowania podpory tylnej. Kolba ma składać się na stronę po której umieszczono rękojeść zamka. Kolba ma być regulowana w zakresie do 38 mm bez użycia narzędzi. Ma mieć przynajmniej cztery blokowane położenia pośrednie przed całkowitym wysunięciem i być wyposażona w wysuwaną poduszkę policzkową.

Kanadyjczycy wspierają własny przemysł zbrojeniowy, kupując broń strzelecką w kraju. Dlatego poważnym kandydatem w programie C21 MCWS jest nowy karabin wyborowy CADEX CDX-MC Kraken / Zdjęcie: CADEX

Zewnętrzne powierzchnie karabinu mają być pokryte ceramiczną warstwą Cerakote Elite. Kanadyjczycy wybrali jako kolor komory zamkowej, lufy i tłumika ziemny (Coyote M17 Tan E-170). Pozostałe komponenty mogą być czarne lub w tym samym kolorze.

Zakupy broni snajperskiej i wyborowej to element szerszego programu związanego ze zmianą uzbrojenia strzeleckiego w siłach zbrojnych. Obejmuje zakup do ośmiu tysięcy modułowych pistoletów bezkurkowych w ramach postępowania Interim Pistol. Broń ma być wyposażona w magazynek o pojemności przynajmniej 17 sztuk amunicji. Nowa konstrukcja ma zastąpić obecnie używane Browningi HP No 2 Mk 1* wyprodukowane przez John Inglis and Co. w Toronto w połowie lat 1940. Zachowane modele są mocno wyeksploatowane i nie spełniają oczekiwań wojska. Od 2017 roku nie są produkowane do nich części zamienne.
Trwają dostawy karabinów powtarzalnych C19 Ranger Rifle. Pod koniec 2019 roku informowano, że do użytkowników trafiło już pięć tysięcy z 6820 zamówionych konstrukcji. To nieznacznie zmodyfikowany fiński model SAKO Tikka T3 CTR do amunicji 7,62 mm x 51 NATO opracowany specjalnie dla formacji Canadian Rangers. Broń wyposażono w laminowaną osadę z oznaczeniami formacji, powiększoną osłonę spustu i rękojeść zamka, osłonięte przyrządy i dwuoporowy mechanizm spustowy z trójpozycyjnym bezpiecznikiem. Kanadyjczycy informują, że broń nadal zachowuje skupienie 1 MOA po oddaniu 8 tysięcy strzałów.
Kanadyjczycy zamierzają zastąpić obecnie używane karabinki C7 nowymi konstrukcjami. Nie jest przy tym jasne, czy będą do amunicji 5,56 mm x 45 NATO czy wybrana zostanie broń wielokalibrowa. Doświadczenia żołnierzy kanadyjskich z misji w Afganistanie podpowiadają wprowadzenie modelu, który byłby w stanie strzelać nawet na tysiąc metrów przy wsparciu ogniowym. Zakłada się prowadzenie ognia do 800 metrów i wprowadzenie lepszych przyrządów celowniczych do walk w nocy. Z drugiej strony, w Iraku Kanadyjczycy operowali w miastach, gdzie bardziej przydatne były konstrukcje krótsze, a w dodatku na stałe wyposażone w tłumiki dźwięku. Te ostatnie utrudniały przeciwnikowi namierzenie kanadyjskich żołnierzy.
Broń rozwijana w ramach projektu Canadian Modular Assault Rifle (CMAR) ma być oparta na modelu Colt Canada MRR (Modular Rail Rifle) z monolityczną komorą zamkową scaloną z łożem. Karabinki mają charakteryzować się większym prawdopodobieństwem trafienia na dystansie 500 metrów i większym. CMAR ma być konstrukcją modułową, na stałe kompletowaną z tłumikiem dźwięku, wyposażoną w celownik optyczny o zmiennym powiększeniu, zaawansowany termo- lub noktowizor i charakteryzującą się lepszą funkcjonalnością i ergonomią od obecnie używanych karabinków. Broń ma być dostosowana do potrzeb określonej misji lub obszaru działań.

Rodzina karabinków i karabinów Colt Canada MRR/MRR-L z monolitycznymi komorami zamkowymi połączonymi z łożem. Konstrukcje oferowane są siłom zbrojnym, jako następcy C7/C8.

27 stycznia 2020 roku podpisano umowę na drugą partię uniwersalnych karabinów maszynowych Colt Canada C6A1 FLEX. Pierwsza partia została zamówiona w lipcu 2017 roku. Łącznie Kanadyjczycy kupili 4974 C6A1 FLEX, czyli zmodernizowanych C6 (FN MAG58). Nowe karabiny maszynowe wyposażono w ulepszony regulator gazowy, szynę montażową NATO Accessory Rail (NAR) na pokrywie komory zamkowej i rurze gazowej, a także kolbę o regulowanej długości z tworzywa sztucznego. Przede wszystkim w standardzie mają być kompletowane z celownikiem optycznym o powiększeniu 6x, co – jak wykazały badania – w znaczącym stopniu zwiększyło prawdopodobieństwo trafienia celu. C6A1 FLEX wyposażono w nowy pas nośny, zapasową lufę, zestaw do czyszczenia broni i miękkie torby amunicyjne. Linia montażowa broni została uruchomiona pod koniec 2019 roku.

Pod koniec 2019 roku wojsko kanadyjskie ujawniło zdjęcia z testów nowego wzoru maskującego mundurów. Przy okazji jednak przeciekło zdjęcie z prób karabinków MRR w siłach zbrojnych

Kanadyjczycy chcą też w ramach projektu Carl Gustaf Upgrade (CGU) kupić nową odmianę działa bezodrzutowego Carl Gustav M4 wyposażoną w system kierowania ogniem, nakładkę termowizyjną lub noktowizyjną oraz amunicję specjalną kalibru 84 mm. Szukają też systemu przeciwpancernych pocisków kierowanych w ramach Anti-Tank Guided Missile Replacement (ATGMR). Ma to być przenośna lub mocowana na pojazdach wyrzutnia pocisków z głowicami wielozadaniowym – do niszczenia celów opancerzonych i budynków.