12 czerwca w stoczni OAO PO Siewmasz (Zjednoczenie Produkcyjne Północne Zakłady Budowy Maszyn) w Siewierodwinsku odbyła się uroczystość wejścia do służby operacyjnej w rosyjskiej marynarce wojennej (WMF) pierwszego zmodyfikowanego strategicznego okrętu podwodnego K-549 Kniaź Władimir projektu 955A Boriej-A o napędzie nuklearnym.
K-549 Kniaź Władimir jest również drugim, obok prototypowego okrętu K-535 Jurij Dołgoruki, który wszedł jak dotąd na wyposażenie Floty Północnej. K-550 Aleksander Newski i K-551 Władimir Monomach służą we Flocie Oceanu Spokojnego
Jest to czwarty okrętem tej klasy, stanowiącej istotny element rosyjskiej triady odstraszania nuklearnego. Pierwotnie jednostka miała wejść do służby w 2018 ( Nowosibirsk zwodowany, 2019-12-27).
Dokumentację zdawczo-odbiorczą okrętu przedstawiciele ministerstwa obrony Federacji Rosyjskiej (MO FR) podpisali 28 maja, formalnie przejmując okręt i potwierdzając zgodność z zamówieniem. 1 czerwca dokument został zatwierdzony przez naczelne dowództwo WMF. Co ciekawe, jest to 133. okręt zbudowany Siewierodwinsku dla rosyjskiej, a wcześniej radzieckiej, marynarki wojennej. Uroczystość podniesienia bandery św Jerzego (Andriejewska) odbyła się podczas obchodów święta państwowego, Dnia Rosji, ogłoszonego na pamiątkę ogłoszenia deklaracji suwerenności Federacji Rosyjskiej 12 czerwca 1990 (Wodowanie K-329 Biełgorod, 2019-04-24).
Stępkę pod K-549 położono 30 lipca 2012. Po pięciu latach budowy (17 listopada 2017) okręt wyprowadzono z hali produkcyjnej stoczni OAO PO Siewmasz po czym kilka dni później nastąpiło wodowanie techniczne. Próby morskie rozpoczęto pod koniec listopada 2018 / Zdjęcia: Ministerstwo obrony Federacji Rosyjskiej
W uroczystości wzięło udział naczelne dowództwo WMF, z głównodowodzącym adm. Nikołajem Jewmenewiem na czele, dowódcą Floty Północnej do której trafi okręt, wiceadm Aleksandrem Mojsiejewem, wiceministrem przemysłu i handlu FR Olegiem Riazancewem, gubernatorem obwodu archangielskiego Aleksander Cybulskim, merem Siewierodwinska Igorem Skubienką, dyrektorem generalnym Zjednoczonej Korporacji Stoczniowej (OSK) Aleksiejem Rachmanowem i dyrektorem generalnym OAO PO Siewmasz Michaiłem Budniczenką.
Podczas uroczystości była obecna także pierwsza i druga załoga okrętu z dowódcą, kpt. I rangi Władimirem Drużinem. Załogi zakończyły szkolenie w Centrum Szkolenia WMF i testy zdawczo-odbiorcze, które zwieńczono 29 października 2019 próbnym testem pocisku balistycznego klasy woda-ziemia R-30 Buława/RSM-56. Pocisk wystrzelono spod wód Morza Białego, po czym skutecznie raził on cel ćwiczebny na poligonie Kura na Kamczatce. Formalnie próby państwowe zakończono 21 maja 2020 (Próby dwóch rosyjskich pocisków balistycznych, 2019-08-25).
Analiza
Rosja zaplanowała zakup łącznie 14 strategicznych okrętów podwodnych o napędzie nuklearnym projektu 955, w tym 11 Boriej-A i 3 Boriej, które zaprojektowano do przenoszenia 16 pocisków balistycznych R-30 Buława. Dotąd do służby weszły trzy jednostki pierwszej serii, K-535 Jurij Dołgoruki, K-550 Aleksander Newski i K-551 Władimir Monomach, które włączono do systemu dyżurów ze strategiczną bronią nuklearną na pokładzie. Obecnie trwa zaawansowana budowa czterech bliźniaczych do K-549 jednostek: przyszłych Kniaź Oleg, Generalissimus Suworow, Imperator Aleksander III oraz Kniaź Pożarski. Pierwszy z nich ma zostać zwodowany w bieżącym roku. Pięć jednostek Boriej-A zamówiono 28 maja 2012.
W maju 2018 agencja prasowa TASS informowała o rezygnacji z zakupu zmodernizowanych jednostek projektu 955B Boriej-B. W zamian po 2023 rozpocznie się budowa 6 kolejnych Boriej-A, w ramach wspomnianej puli 11 okrętów. Stępki pod pierwsze dwa, Marszałek Żukow i Marszałek Rokossowski położono 9 maja 2020 (Rosja rezygnuje z projektu 955B Boriej-B, 2018-05-23).
Okręty Boriej-A, w stosunku do prototypowych Boriej, są wyposażane w zmodernizowane systemy łączności i charakteryzują się niższą sygnaturą akustyczną (dzięki ulepszonym śrubom i modyfikacjom strukturalnym kadłubów, w tym nowym ruchomym sterom). Pierwotne informacje o modyfikacji mówiły także o czterech dodatkowych kontenerach startowych dla pocisków balistycznych, jednak ostatecznie nie potwierdziły się.
W kwietniu 2019 agencja TASS poinformowała, że MO FR jest zainteresowane zakupem dwóch zmodyfikowanych okrętów projektu 955A, które jako Boriej-K miałyby zostać dostosowane do przenoszenia pocisków manewrujących dalekiego zasięgu. Jak dotąd jednak zamówienia nie złożono (Rosja zainteresowana Boriej-K, 2019-04-24).