W środę, 27 listopada 2024, agencja prasowa Reuters przytoczyła słowa ministra spraw zagranicznych Włoch Antonio Tajaniego, który powiedział, że Arabia Saudyjska prawdopodobnie dołączy do brytyjsko-włosko-japońskiego programu budowy samolotu wielozadaniowego 6. generacji o kryptonimie GCAP (Global Combat Air Programme).
Zdjęcie: BAE Systems
Umowa, którą zawarliśmy z Wielką Brytanią i Japonią… Myślę, że teraz zostanie rozszerzona na Arabię Saudyjską – powiedział Antonio Tajani, nie ujawniając dalszych szczegółów.
Wcześniej, 19 listopada br., pierwszego dnia dwudniowego 19. Szczytu Grupy G20 w Rio de Janeiro, premier Włoch Giorgia Meloni poinformowała o rozmowach z partnerami z Londynu i Tokio na temat potencjalnego rozszerzenia programu GCAP. Premierzy trzech państw zgodzili się co do znaczenia kontynuacji programu w szybkim tempie, potwierdzając wspólny zamiar dalszego wzmacniania trwającej współpracy.
Agencja Reuters wcześniej informowała, że Arabia Saudyjska była wśród kandydatów do dołączenia do programu GCAP, ponieważ wniosłaby pieniądze i lukratywny rynek zbytu, którego koszt ma wynieść dziesiątki mld EUR.
Podczas targów World Defense Show 2024 (4-8 lutego br.) w Rijadzie, Ahmad Al-Ohali, gubernator urzędu GAMI (General Authority for Military Industries) rządu Arabii Saudyjskiej, powiedział portalowi branżowemu Breaking Defense, że Królestwo jest nadal bardzo chętne do udziału w programie GCAP, ale podkreślił, że może się to zdarzyć tylko wtedy, gdy lokalizacja przemysłowa będzie możliwa, gdy lokalne spółki znacząco zostaną zaangażowane w program. Jest to postrzegane jako część większego wysiłku narodowego mającego na celu zapewnienie, że co najmniej 50% wszystkich wydatków na obronę zostanie reinwestowane w kraju do 2030.
Mniej więcej w tym samym czasie, bo 23-26 stycznia br. niezapowiedzianą wizytę w Rijadzie złożyli najwyżsi przedstawiciele Ministerstwa Obrony Republiki Korei i Agencji Rozwoju Obronności ADD (Agency for Defense Development). Doszło do spotkania z wiceministrem obrony Arabii Saudyjskiej dr Chalidem bin Husajnem Al-Biyarim i innymi urzędnikami w celu omówienia wspólnego rozwoju samolotu wielozadaniowego 5. lub 6. generacji opartego na projekcie KAI KF-21 Boramae.
Z kolei 26 lipca br. brytyjski dziennik Financial Times zacytował dyrektora generalnego włoskiej spółki Leonardo Roberto Cingolaniego, że ten byłby osobiście bardzo otwarty na przystąpienie Arabii Saudyjskiej, jeśli Wielka Brytania zdecyduje się zredukować swoje zaangażowanie, zwłaszcza jeśli nastąpi pewna realokacja zasobów po tym, jak nowy rząd Partii Pracy w Wielkiej Brytanii zakończy przegląd wydatków na obronność.
Przypomnijmy, że w lipcu 2023 Arabia Saudyjska wyraziła chęć udziału w programie GCAP, ale wówczas przeciwna była Japonia, gdyż nie było jasne czy zgodzi się na transfer technologii, w związku z dobrymi stosunkami wojskowymi na linii Arabia Saudyjska-Chiny.
W przeszłości Arabia Saudyjska była zainteresowana samolotami F-35 Lightning (2012), ale protestował w tej sprawie Izrael, a w ubiegłym roku francuskimi Dassault Rafale.
21 lipca br. w przeddzień rozpoczynających międzynarodowych pokazów lotniczych Farnborough International Airshow 2024 w Wielkiej Brytanii, spółka BAE Systems zaprezentowała nowy model koncepcyjny samolotu GCAP.
Wcześniej, 14 grudnia 2023 rządy w Londynie, Rzymie i Tokio i ich główni partnerzy przemysłowi: BAE Systems, Leonardo i Mitsubishi Heavy Industries zatwierdziły porozumienie powołujące organ koordynujący Międzynarodowej Organizacji Rządowej GCAP (Global Combat Air Programme – GCAP International Government Organisation; w skrócie GIGO).
Program GCAP został uruchomiony 9 grudnia 2022 i zastąpił wcześniejsze narodowe inicjatywy, brytyjski Tempest i japoński F-X. Nowy samolot zastępował obecnie eksploatowane Eurofighter Typhoon (przez Wielką Brytanią i Włochy) oraz F-15J/DJ Eagle i F-2 (przez Japonię) oraz uzupełni obecnie wdrażane przez trzy państwa samoloty F-35. Zakłada się również opracowanie bojowego bezzałogowego statku latającego (bbsl), tzw. lojalnego skrzydłowego wraz z uzbrojeniem. Wcześniej zainteresowana udziałem była Szwecja, ale w ub. r. ogłoszono, że Sztokholm sam opracuje następcę JAS 39 Gripen, a 22 marca br. wybrano spółkę Saab Defence and Security jako koordynatora prac.
Oprócz trzech wymienionych spółek – liderów programu, jak czytamy w oddzielnym komunikacie prasowym Leonardo, podwykonawcami zostały: Avio Aero (Włochy), ELT Group (Włochy), IHI (Japonia), MBDA (Włochy i Wielka Brytania), Mitsubishi Electric (Japonia) i Rolls-Royce (Włochy).