W piątek, 13 września 2024, amerykańska Agencja Współpracy Obronnej DSCA (Defense Security Cooperation Agency) opublikowała zgodę Departamentu Stanu USA na potencjalną sprzedaż do Rumunii 32 samolotów wielozadaniowych Lockheed Martin F-35A Lightning II w pakiecie za maksymalnie 7,2 mld USD (27,83 mld zł).
Zdjęcie: USAF
Zgodnie z opublikowaną informacją, rząd w Bukareszcie wnioskował o możliwość pozyskania 32 samolotów konwencjonalnego startu (CTOL) F-35A oraz 33 silniki turbowentylatorowe F135-PW-100.
Ponadto, w pakiecie uwzględniono też następujące elementy inne niż według definicji MDE (Major Defense Equipment): moduły kryptograficzne AN/PYQ-10 SKL, niesprecyzowane wyposażenie systemu identyfikacji swój-obcy IFF, szyfrowana łączność, precyzyjna nawigacja i sprzęt kryptograficzny, wyrzutnie flar i dipoli CAD/PAD, niesprecyzowane uzbrojenie rakietowe, komponenty uzbrojenia i amunicji, wsparcie i sprzęt pomocniczy w zakresie samolotów i amunicji, wsparcie i sprzęt do integracji i testowania, części zamienne i naprawcze, materiały eksploatacyjne i akcesoria oraz wsparcie w zakresie napraw i zwrotów, pomoce i urządzenia szkoleniowe oraz części zamienne, główne i drobne modyfikacje, wsparcie w zakresie eksploatacji, zintegrowany system komputerowy, wsparcie w zakresie danych dotyczących walki elektronicznej i laboratorium przeprogramowania, program wsparcia ECISAP (Electronic Combat International Security Assistance Program), wsparcie w zakresie programu ulepszania komponentów silników (CIP), niejawne i jawne oprogramowanie oraz wsparcie w zakresie rozwoju, dostawy i integracja oprogramowania, niejawne i jawne publikacje oraz dokumentacja techniczna, niejawne i jawne szkolenie personelu oraz sprzęt i wyposażenie szkoleniowe, pomoc w zakresie transportu i tankowania w locie, wsparcie w zakresie obiektów i modernizacji infrastruktury, badania i ankiety, wsparcie logistyczne kontrahentów, usługi wsparcia inżynieryjnego, technicznego i logistycznego świadczone przez rząd USA i wykonawcy umowy (Lockheed Martin Aeronautics), a także inne powiązane elementy wsparcia logistycznego i programowego.
Analiza
16 lipca br. minister obrony Rumunii Angel Tîlvăr poinformował, że na zakup dwóch eskadr samolotów F-35A, rząd chce przeznaczyć maksymalnie 30 mld RON/6 mld EUR (25,8 mld zł), z tym że procedura zostanie rozbita na dwie części: pomiędzy październikiem br. a styczniem 2025 planowana jest umowa na 32 egzemplarze, a w dalszej perspektywie na 16 kolejnych (resort obrony otrzymał bowiem zgodę parlamentu na zakup 32 F-35A, ale później ogłosił plan zakupu łącznie 48 egzemplarzy).
Resort oczekuje, że wówczas pierwsze dostawy rozpoczną się w 2032-2033, a w przyszłości F-35A zastąpią w stosunku niemal 1:1 samoloty F-16AM/BM w liczbie 49 egzemplarzy, w tym 17 w wersji Block 15 MLU (14 eks-portugalskie i 3 eks-amerykańskie) i 32 eks-norweskie w wersji Block 20 MLU, pozyskane odpowiednio, w 2013, 2020 i 2022. Pierwsze 17 zostało zgrupowanych w Escadrila 53 Aviație Vânătoare (53. eskadrze myśliwskiej) w 86. bazie lotniczej Locotenent Aviator Gheorghe Mociorniţă, natomiast pierwszy eks-norweski samolot odebrano 29 listopada 2023, a jego przylot trzech do kraju nastąpił 19 kwietnia 2024. Obecnie, norwescy piloci szkolą się w nowym europejskim centrum szkoleniowym F-16, czyli EFTC (European F-16 Training Centre) w 86. bazie, a 26 lipca br. pierwsza grupa pilotów ukończyła kurs.
Ostatnio, 22 sierpnia br., Rumunia otrzymała zgodę na zakup 186 pocisków rakietowych średniego zasięgu AIM-120C-8 AMRAAM (ale w pierwszej fazie planowane jest pozyskanie 66 z nich) za 685 mln RON/150 mln USD (589,8 mln zł), a także 60 pocisków rakietowych krótkiego zasięgu AIM-9X Tactical Sidewinder Block II (z 300 planowanych) za 410 mln RON/90 mln USD (353,9 mln zł) i 400 bomb kierowanych GBU-39/B SDB I za 275 mln RON/60 mln USD (235,9 mln zł). Powyższe uzbrojenie będzie można wykorzystywać zarówno na F-16, jak i F-35.
Jeśli chodzi o najnowsze osiągnięcia programu F-35 JSF, to w ostatnim czasie miała prezentacja pierwszego polskiego F-35A Husarz, Grecja zatwierdziła umowę na zakup 20 F-35A (z opcją na 20 kolejnych), producent rozpoczął dostawy dla USAF pierwszych dwóch F-35A w konfiguracji wyposażenia Technical Refresh 3 (TR3), która posłuży do wdrożenia najnowszej wersji Block 4, natomiast spółka Pratt & Whitney (część korporacji RTX) zakończyła wstępny przegląd techniczny modernizacji rdzenia silników F135 (Engine Core Upgrade, ECU).