W czwartek, 26 września 2024, dowództwo NAVAIR (Naval Air Systems Command) z Patuxent River w stanie Maryland, w imieniu Departamentu Obrony USA, podpisało umowę o wartości 422 244 473 USD (1,617 mld zł) z Lockheed Martin Aeronautics Co. w Fort Worth, w Teksasie, na zapoczątkowanie produkcji 24 samolotów wielozadaniowych F-35A Lightning II dla Republiki Czeskiej.
Zdjęcie: Lockheed Martin
Umowa przewiduje sfinansowanie kosztów zarządzania programem, logistykę, utrzymanie i usługi inżynierii systemów na rzecz włączenia rządu Republiki Czeskiej do programu F-35 JSF (Joint Strike Fighter) jako klienta procedurą FMS (Foreign Military Sales).
Prace będą wykonywane w różnych nieujawnionych lokalizacjach poza kontynentalną częścią Stanów Zjednoczonych (96%) i różnych nieujawnionych lokalizacjach na terytorium USA (4%) i oczekuje się, że zostaną zakończone we wrześniu 2027. Całość finansowania została uruchomiona w momencie zawarcia umowy i żadne z tych środków nie wygasną z końcem bieżącego roku fiskalnego (30 września 2024).
Umowa międzyrządowa na zakup 24 samolotów F-35A została podpisana 29 stycznia 2024. Jej wartość to 106 mld CZK (4,58 mld USD/20,18 mld zł), uwzględniając także towarzyszący sprzęt, pakiet szkoleniowy, amunicję i zapewnienie utrzymania gotowości bojowej do 2034. Będzie spłacana stopniowo w latach 2024–2034. Kolejne 44 miliardy CZK (1,9 mld USD/8,38 mld zł) zostaną wydane głównie na modernizację infrastruktury naziemnej, zakup paliwa, szkolenia personelu i podatek VAT. Dostawy rozpoczną się w 2031 i zakończą w 2035.
Zgoda na zakup samolotów została wydana 29 czerwca 2023 i wynosiła wówczas maksymalnie 5,62 mld USD (22,96 mld zł).
W ramach offsetu, czeska spółka LOM Praha podpisała z Lockheed Martin dwie umowy: 16 września 2023 w sprawie współpracy przemysłowej i 20 maja 2024 w zakresie utworzenia centrum szkolenia pilotów w Pardubicach. Łącznie przewiduje się 14 projektów offsetowych o wartości 15,3 mld CZK (2,6 mld zł), które obejmą produkcję komponentów, badania i rozwój, oraz wsparcie eksploatacji, remontów i przeglądów (MRO).
W czeskich wojsk lotniczych (Vzdušné síly) nowe samoloty zastąpią 14 wydzierżawionych od Szwecji JAS 39C/D Gripen, z których ostatni zostanie wycofany i zwrócony producentowi, spółce Saab Defence and Security, w 2035.
Jeśli chodzi o najnowsze sukcesy programu F-35 JSF to warto wymienić zgodę na sprzedaż 32 (z 48 planowanych) samolotów F-35A do Rumunii, umowę na zakup 20 F-35A (z opcją na 20 kolejnych) przez Grecję czy prezentację pierwszego polskiego F-35A Husarz. Z kolei Włochy ogłosiły plan zakupu kolejnych 25 F-35, w tym 15 F-35A i 10 F-35B, Królestwo Niderlandów ogłosiło pełną gotowość operacyjną swoich F-35A, których liczba zostanie zwiększona do 58, a według doniesień medialnych, USA zaproponowały Turcji powrót do programu.
Ponadto, producent rozpoczął dostawy dla USAF pierwszych dwóch F-35A w konfiguracji wyposażenia Technical Refresh 3 (TR3), która posłuży do wdrożenia najnowszej wersji Block 4, natomiast spółka Pratt & Whitney (część korporacji RTX) zakończyła wstępny przegląd techniczny modernizacji rdzenia silników F135 (Engine Core Upgrade, ECU). Zintegrowano też pociski przeciwokrętowe AGM-158C LRASM z wariantem pokładowym F-35C.