W środę, 20 grudnia, Ministerstwo Obrony Republiki Czeskiej poinformowało o odbiorze wszystkich ośmiu zamówionych w Izraelu trójwspółrzędnych, wielozdaniowych stacji radiolokacyjnych IAI (Israel Aerospace Industries) Elta EL/M-2084 MMR (Multi-Mission Radar), oznaczonych lokalnie jako 3D MADR (3D Mobile Air Defence Radar). Testy odbiorcze pierwszych pięciu egzemplarzy zakończono 17 kwietnia br. (Czechy: Koniec testów izraelskich radarów 3D MADR).
Radiolokator 3D MADR w wersji stacjonarnej / Zdjęcie: Ministerstwo Obrony Republiki Czeskiej
Przypomnijmy, że dostawa pierwszego radaru została zrealizowana z opóźnieniem, bo 5 kwietnia 2022, a 23 sierpnia tego samego roku zakończono pierwszy etap testów. Do kwietnia br. dostarczono pięć, a do 20 września – siedem. Program odbiorów był opóźniony, a powodem były problemy techniczne ze strony dostawcy oraz skutki pandemii COVID-19.
Dostawy do sił zbrojnych Republiki Czeskiej (Armáda České republiky, AČR) są wynikiem umowy resortu obrony z 5 grudnia 2019 z izraelską spółką IAI na osiem zestawów radarów Elta EL/M-2084 MMR w ramach programu 3D Medium Air Defence Radars (3D MADR) za równowartość 3,5 mld CZK. Izraelskie radary zastąpią dwuwspółrzędne stacje P-37, będące modernizacją radzieckich P-35 (w kodzie NATO: Bar Lock) i będą prowadzić dozór radiolokacyjny na pułapie do 3000 m (Izraelskie radary jednak dla Czech).
Radiolokator 3D MADR w wersji mobilnej na podwoziu Tatra 815-7 z opancerzoną kabiną / Zdjęcie: IAI
Pięć radarów będzie funkcjonować na stałych pozycjach na rzecz zintegrowanego systemu dowodzenia obroną powietrzną i przeciwrakietową NATO (NATINAMDS). Pozostałe trzy będą działać na rzecz ochrony strategicznych celów i obiektów ważnych dla obrony państwa (Pragi i dwóch elektrowni jądrowych: Dukovany i Temelín) w ramach krajowego systemu obrony powietrznej Republiki Czeskiej (NaPoSy PVO ČR) oraz w celu wypełnienia zobowiązań AČR wobec partnerów z NATO. Zestawy podlegają 26. Pułkowi Dowodzenia Kontroli i Nadzoru Przestrzeni Powietrznej (26. pluku velení, řízení a průzkumu), którego dowództwo stacjonuje w rejonie Stara Boleslav.
Zgodnie z zapisami umowy, 30% zamówienia miało zostać ulokowane w czeskim przemyśle zbrojeniowym. I tak zamówienia w programie 3D MADR otrzymały RETIA, instytut Vojenský technický ústav (VTU) oraz spółka Tatra, która posadowiła radary na podwoziach Tatra 815-7 z opancerzoną kabiną.
Radary 3D MADR będą kompatybilne z, również izraelskim, mobilnym systemem obrony powietrznej krótkiego zasięgu SPYDER (Surface-to-air PYthon and DERby), produkcji spółki Rafael Advanced Defense Systems, który został zamówiony przez Czechy 27 września 2021 za równowartość 13,69 mld CZK. Ponadto, na omawiane radary tego samego typu zdecydowali się kluczowi sąsiedzi Czech – Słowacja i Węgry (Czesi zamówili izraelski system obrony powietrznej, Umowa na izraelskie radary 3D dla Słowacji, EL/M-2084 MMR dla Węgier).