6 grudnia izraelska telewizja Channel 10 opublikowała raport w którym poinformowano, że Departament Obrony USA blokuje możliwość sprzedaży 12 wielozadaniowych myśliwców F-16C/D Barak dla Chorwacji. Rząd w Zagrzebiu zaakceptował wybór izraelskich samolotów 27 marca za równowartość 3 mld HRK (1,69 mld zł). Pierwsze zmodernizowane samoloty miały trafić do odbiorcy w 2020 (F-16C/D Barak dla Chorwacji, 2018-03-28).

Chorwacja wybrała ofertę izraelskich myśliwców F-16C/D Barak, które miały zastąpić starzejące się MiG-21bis/UMD począwszy od 2020. Oprócz samolotów Izrael miał dostarczyć dwa symulatory lotów, usługę szkolenia pilotów i personelu obsługi naziemnej i pakiet uzbrojenia. Nowe samoloty mają zapewnić zdolności obronne i ofensywne przez co najmniej 30 lat. /Zdjęcie: Aldo Bidini

Chorwacja wybrała ofertę izraelskich myśliwców F-16C/D Barak, które miały zastąpić starzejące się MiG-21bis/UMD począwszy od 2020. Oprócz samolotów Izrael miał dostarczyć dwa symulatory lotów, usługę szkolenia pilotów i personelu obsługi naziemnej i pakiet uzbrojenia. Nowe samoloty mają zapewnić zdolności obronne i ofensywne przez co najmniej 30 lat. /Zdjęcie: Aldo Bidini

Chorwacja poszukiwała następcy 12 przestarzałych myśliwców MiG-21bis/UMD dla wojsk lotniczych i obrony przeciwlotniczej HRZ (Hrvatsko ratno zrakoplovstvo i protuzracna obrana). Wśród kontrofert były fabrycznie nowe szwedzkie JAS 39C/D Gripen i amerykańskie F-16 Block 70/72, a także używane greckie F-16C/D Block 30. W listopadzie 2017 wybór zawężono do oferty szwedzkiej i izraelskiej (Używane F-16 dla Kolumbii?, 2018-12-08).

Według informacji, do których dotarli dziennikarze Channel 10, administracja amerykańska zablokowała eksport izraelskich samolotów, z dwóch powodów. Pierwszym jest wielomiliardowy pakiet pomocy amerykańskiej dla Sił Obronnych Izraela, w ramach którego sfinansowano zakup samolotów na potrzeby obrony narodowej. Drugim powodem miała być zgoda na zachowanie izraelskiej awioniki, systemów elektronicznych i uzbrojenia. Samoloty dostosowano bowiem do standardu ACE, co oznacza wyposażenie w radary Elta Systems EL/M-2032 i systemy nahełmowe HMD, a także pociski powietrze-powietrze rodziny Rafael ADS Python (F-15IA Advanced Eagle dla Izraela?, 2018-11-23).

Sprawa blokady miała zostać omówiona podczas spotkania premiera Izraela Benjamina Natenjahu z sekretarzem stanu USA Michaelem Pompeo w Brukseli 3 grudnia. Amerykański urzędnik miał stwierdzić, że jego resort nie widzi przeszkód w zgodzie na eksport samolotów, ale stanowczo sprzeciwia się temu sekretarz obrony James Mattis. Strona chorwacka ma naciskać izraelską, aby ta jak najszybciej rozwiązała spór z Amerykanami, gdyż kwestia wycofania przestarzałych myśliwców produkcji radzieckiej ma być niecierpiąca zwłoki.

Analiza
Formalnie, z racji że samoloty zostały wyprodukowane w Stanach Zjednoczonych i dostarczone bezpośrednio od producenta, Izrael powinien zwrócić się o zgodę do rządu amerykańskiego ws. możliwości odsprzedania ich stronie trzeciej. Wynika to z chęci zachowania kontroli przez USA nad bronią i wyposażeniem tak, aby nie trafiło w ręce potencjalnych przeciwników. Media nie precyzują jednak, czy Izrael złożył taki wniosek, czy raczej otrzymał dezaprobatę po jego złożeniu.