We wtorek, 4 lutego 2025, tajwańska centralna agencja prasowa CNA poinformowała, że rząd Republiki Chińskiej w Tajpej podjął decyzję o zakupie sześciu nowych samolotów wczesnego ostrzegania Northrop Grumman E-2D Advanced Hawkeye w miejsce posiadanych starszych E-2K.
E-2D Advanced Hawkeye / Zdjęcie: Northrop Grumman
Według źródeł CNA, wpływ na decyzję miały powtarzające się incydenty z udziałem chińskiego lotnictwa wojskowego naruszającego tajwańską strefę identyfikacji obrony powietrznej (Taiwan Air Defense Identification Zone, TADIZ) i rozszerzenie ich o wschodni sektor od strony Oceanu Spokojnego, a także osłabienie obecnie posiadanej floty samolotów wczesnego ostrzegania E-2K, po tym jak jeden z sześciu egzemplarzy (nr 2503) został skreślony ze stanu po awaryjnym lądowaniu bez podwozia w bazie lotniczej Pingtung z 22 listopada 2022.
Co ciekawe, jak podaje CNA, dowództwo wojsk lotniczych Republiki Chińskiej (ROCAF) miało już dwukrotnie wnioskować do Ministerstwa Obrony o znalezienie środków finansowych na zabezpieczenie zakupu następców E-2K, ale za każdym razem urzędnicy wskazywali na konieczność inwestycji w radary stacjonarne (np. 25 października 2024 Tajwan otrzymał zgodę na zakup nieujawnionej liczby stacji radiolokacyjnych typów AN/TPS-77 i AN/TPS-78). Jednak rosnąca presja ze strony Sił Powietrznych i lotnictwa Marynarki Wojennej Chińskiej Armii Ludowo-Wyzwoleńczej przekonała polityków do modernizacji lotniczych środków wczesnego wykrywania.
W ostatnim czasie pojawiły się również plany ponownego rozpatrzenia zamrożonych planów zakupu śmigłowców morskich MH-60R Seahawk, 155-mm haubic samobieżnych M109A7 PIM (zamiast M109A6 Paladin) czy w końcu samolotów bojowych nowej generacji w USA, rezygnując z krajowych wysiłków w tej dziedzinie.
Jeden z tajwańskich E-2K / Zdjęcie: Tsungfang Tsai
Początkowo, we wrześniu 1995 Tajwan otrzymał zgodę na zakup czterech samolotów E-2T, będące lokalną wersją E-2C Group II (wykorzystywały komponenty z wycofanych amerykańskich E-2B (151709, 151710, 151724 i 152479) oraz dwa kolejne 31 lipca 1999 w standardzie Hawkeye 2000, z dostawami w 2004. Później egzemplarze z pierwszej partii zostały zmodernizowane i wszystkie otrzymały oznaczenie E-2K – prace zakończono w 2013. Pięć pozostających w służbie samolotów jest użytkowanych w 2. Eskadrze Wczesnego Ostrzegania w ramach 6. Skrzydła Mieszanego.
W porównaniu z E-2C, Advanced Hawkeye otrzymały nowe wyposażenie elektroniczne, w tym radar, awionikę, kolorowe wyświetlacze w kabinie oraz ulepszone silniki turbowałowe Allison/Rolls-Royce T56-A-427A i skrzydła ze zbiornikami paliwa, dzięki czemu maksymalny czas lotu bez tankowania w powietrzu wzrósł z 5 do 8 godzin.
Jeśli Departament Stanu USA wyda zgodę na sprzedaż samolotów do Tajwanu, zwiększy to liczbę użytkowników eksportowych najnowszej wersji, obok Francji (3 zamówione) i Japonii (13 posiadanych, 5 zamówionych) i przedłużenie linii produkcyjnej Northrop Grumman w St. Augustine na Florydzie. Producent prowadzi działania marketingowe związane z E-2D, zwłaszcza w Indiach, Egipcie czy Polsce, która wprawdzie wdrożyła do służby dwa używane Saab 340B AEW-300 zakupione w Szwecji, ale jest zainteresowana samolotami fabrycznie nowymi w dłuższej perspektywie (takimi jak konkurencyjny Saab GlobalEye, który zdobywa zainteresowanie ze strony kolejnych państw). Z zakupu E-2D zrezygnował Izrael.
Amerykańska Marynarka Wojenna (US Navy) użytkuje aż 51 egzemplarzy E-2D (z 76 zamówionych), co wynika z faktu posiadania największego lotnictwa pokładowego na świecie.