Sabotaż w norweskiej wysuniętej bazie lotniczej Evenes

W czwartek, 22 sierpnia 2024, norweski dziennik Fremover jako pierwszy poinformował, że w kwietniu br. doszło do sabotażu w wysuniętej bazie lotniczej Evenes w okręgu Nordland na północy kraju – nieznani sprawcy przecięli kabel telekomunikacyjny, który jest uznawany za infrastrukturę krytyczną. Sprawę zgłoszono wówczas policyjnej służbie bezpieczeństwa (Politiets Sikkerhetstjeneste, PST), a obecnie śledztwo prowadzi prokuratora krajowa.

Norweskie F-35A Lightning II w bazie lotniczej Evenes / Zdjęcie: Forsvaret

Zgodnie z doniesieniami kabel został przecięty na prosto, więc przypadkowe uszkodzenie nie wchodzi w grę. Sabotażu dokonano poza terenem bazy lotniczej. Według śledczych, jak dotąd nie ma podejrzanych w tej sprawie, potwierdzają jednak, że uszkodzenie prawdopodobnie zostało dokonane celowo.

Wysunięta baza lotnicza Harstad-Narvik/Evenes jest jednym z kluczowych lotnisk wojskowych sił zbrojnych Norwegii (Forsvaret). Od 24 lutego 2022 stacjonują tam najnowsze samoloty patrolowe i zwalczania okrętów podwodnych Boeing P-8A Poseidon z 333. Eskadry (333 skv) oraz jest ona wysuniętą bazą operacyjną dla samolotów wielozadaniowych Lockheed Martin F-35A Lightning II z 332. Eskadry Myśliwskiej (332nd skv) norweskich królewskich wojsk lotniczych (Luftforsvaret).

Warto przypomnieć, że Norwegia nie jest ofiarą sabotażu w ostatnich latach po raz pierwszy. 7 listopada 2021 norweski instytut badań morskich Havforskningsinstituttet (HI; ang. Institute of Marine Research; IMR) informował o przecięciu, a następnie kradzieży światłowodu i przewodu elektrycznego łączącego czujniki podmorskiego systemu nasłuchu, będącego częścią Lofoten-Vesterålen Ocean Observatory z naziemnymi stacjami kontroli.

Choć winnych brak, nie jest tajemnicą, że najbardziej zainteresowaną stroną w tych przypadkach byłaby Rosja. Zarówno z uwagi na członkostwo w NATO, strategiczne położenie Norwegii, jak i jej politykę udzielania szerokiej pomocy wojskowej walczącej Ukrainie. Zwłaszcza, że 26 października 2022 funkcjonariusze PST aresztowali 30-paroletniego obywatela Brazylii podejrzanego o szpiegostwo na rzecz Rosji.

Tymczasem w ostatnim czasie doszło do wielu aktów sabotażu w Europie i nie tylko. 11 lipca br. ujawniono spisek na życie dyrektora niemieckiej grupy zbrojeniowej Rheinmetall AG, Armina Pappergera, a według CNN, Rosja od ponad pół roku ma realizować akcje sabotażowe lub próby takich działań w całej Europie, werbując lokalnych wykonawców-amatorów, począwszy od podpaleń, sabotowania transportów po akty wandalizmu w celu zastopowania dostaw uzbrojenia do Ukrainy i stępienia poparcia społecznego dla Kijowa.

Ostatnio miały miejsca wypadki i pożary w zakładach zbrojeniowych np. w General Dynamics-Ordnance and Tactical Systems w Camden i Scranton Army Amunition Plant w Pensylwanii, w USA czy w BAE Systems w Glascoed, w hrabstwie Monmouthshire, w Walii.

Najnowsze zdarzenia dotyczą bazy lotniczej NATO w niemieckim Geilenkirchen i niemieckiej bazy Wahn (wojskowa część lotniska Kolonii/Bonn), gdzie 14 sierpnia br. stwierdzono możliwe skażenie wody w wodociągach. Ostatecznie alarmy odwołano, ale wczoraj, w tej pierwszej ponownie ogłoszono podwyższony stopień zagrożenia bezpieczeństwa dla personelu wojskowego.

The security level at NATO Air Base Geilenkirchen has returned to Bravo+. The temporary rise to Charlie was a precautionary measure to minimise potential risk to our organisation and personnel. All scheduled operations are proceeding as planned.

— NATO AWACS (@NATOAWACS) August 23, 2024

18 kwietnia br. w Niemczech aresztowano dwóch obywateli, Niemiec i Rosji, pod zarzutem planowania ataków sabotażowych, w tym na amerykańskie obiekty wojskowe w tym kraju. Jedna z tych osób została oskarżona o planowanie przeprowadzenia ataków bombowych i podpaleń obiektów wojskowych i rzekomo robiła zdjęcia i nagrania transportów wojskowych i sprzętu. Domniemanym celem był amerykański poligon w Grafenwöhr w Bawarii, gdzie ukraińscy żołnierze są szkoleni w zakresie obsługi czołgów M1A1SA Abrams czy bojowych wozów piechoty M2A2 ODS Bradley.

Warto wspomnieć też, że przedwczoraj, 22 sierpnia, doszło do niewyjaśnionej jak dotąd aktywności bezzałogowych statków latających nieznanego pochodzenia nad parkiem przemysłowym w Brunsbüttel, na północny zachód od Hamburga, gdzie znajduje się duży pływający terminal gazu ziemnego LNG.