Program Wisła: rekordowa umowa podpisana

28 marca 2018 minister obrony narodowej Mariusz Błaszczak podpisał umowę z amerykańskim koncernem Raytheon Company na zintegrowane przeciwlotnicze i przeciwrakietowe zestawy średniego zasięgu MIM-104 Patriot w ramach pierwszej fazy programu Wisła. System będzie jednym z filarów sieciocentrycznej obrony powietrznej Polski w ciągu najbliższych dekad.

Pierwsza część programu Wisła, której wartość całkowita wyniesie 4,75 mld USD (16,6 mld zł) zakłada podpisanie łącznie dziesięciu umów, w tym pięciu z rządem Stanów Zjednoczonych (umowa główna na dostawy, dwie umowy szkoleniowe, umowa na sprzęt kryptograficzny oraz umowa na elementy systemu LINK-16), a także pięć umów z podmiotami krajowymi. Są to umowa na pojazdy Jelcz, umowa na Mobilne Węzły Łączności, umowa na pojazdy do transportu rakiet, umowa na kabiny F-OPS, umowa na kabiny C-OPS, E-OPS.

W ramach podpisanego przez MON kontraktu międzyrządowego, Polska zakupi dwie baterie zmodernizowanego systemu MIM-104F Patriot PAC-3+ (Post-Deployment Build 8, PDB-8) wraz z sieciocentrycznym zintegrowanym systemem dowodzenia IBCS oraz powiązanego z nim pakietu elementów wyposażenia technicznego, logistycznego i szkoleniowego.

W skład dwóch baterii wchodzą cztery zestawy stacji radarowych kierowania ogniem AN/MPQ-65, cztery stanowiska kierowania walką ECS (Engagement Control Station), 208 pocisków rakietowych Patriot Advanced Capabilty-3 (PAC-3) Missile Segment Enhancement (MSE), osiem testowych rakiet PAC-3 MSE, 16 wyrzutni M903 (każda dla 12 rakiet PAC-3 MSE), 6 stanowisk kierowania i dowodzenia EOC (Engagement Operation Center) oraz 12 radiolinii IBCS (IFCN Relay – Integrated Fire Control Network Relay; Przyspieszenie integracji IBCS, 2018-03-20).

Dodatkowo od polskiego przemysłu obronnego planuje się pozyskanie pojazdów Jelcz, Mobilnych Węzłów Łączności, pojazdów do transportu rakiet, kabiny kierowania i dowodzenia F-OPS, C-OPS, E-OPS. Zakłada się, że jedna bateria systemu Wisła w polskiej konfiguracji będzie obsługiwana przez około 200 żołnierzy.

Harmonogram płatności został rozłożony w sposób nierównomierny na lata 2018-2022, a pierwsza płatność (zaliczka) nastąpi niezwłocznie po podpisaniu umowy. Dostawa obu zakupionych baterii jest planowana na koniec 2022, a osiągniecie statusu wstępnej gotowości operacyjnej na przełom 2023/2024. Obecnie trwa systematyczne szkolenie językowe i techniczne w krajowych ośrodkach szkolenia. Od 2020 planowane jest kierowanie personelu na kursy do USA, w tym specjalistyczne szkolenia językowe.

Warunki umowy offsetowej w ramach pierwszej fazy programu Wisła zostały podpisane 23 marca 2018 z przedstawicielami Raytheon Company i Lockheed Martin Global. Porozumienie zawiera 46 zobowiązań offsetowych o łącznej wartości 950 mln zł do realizacji w 10-letnim okresie. Beneficjentami offsetu są Polska Grupa Zbrojeniowa, Wojskowe Zakłady Uzbrojenia w Grudziądzu, Wojskowe Zakłady Elektroniczne w Zielonce, Wojskowe Zakłady Łączności w Zegrzu, PIT-Radwar, Huta Stalowa Wola, Wojskowe Zakłady Lotnicze Nr 1 w Łodzi, Wojskowe Zakłady Lotnicze Nr 2 w Bydgoszczy, MESKO i Centrum Techniki Morskiej (Program Wisła: umowy offsetowe podpisane, 2018-03-23).

Rozpoczęcie rozmów dotyczących II etapu programu Wisła planowane jest niezwłocznie po podpisaniu kontraktu. Pierwsze polsko-amerykańskie spotkanie planowane jest na 16 kwietnia. Obejmuje ono zakup pozostałych 6 baterii systemu Patriot z IBCS, wraz z radarem dookólnym wyposażonym w antenę z aktywnym skanowaniem elektronicznym AESA (Active Electronically Scanned Array) w technologii azotku galu (GaN) i niskokosztowymi pociskami przechwytującymi SkyCeptor, które zostały opracowane przez Amerykanów wspólnie z izraelskim Rafael Advanced Defense Systems na bazie pocisku Stunner. Ponadto planowane jest pozyskanie z polskich radarów wczesnego wykrywania P-18PL i pasywnych stacji radiolokacyjnych PET/PCL.

Analiza
Wraz z podpisaniem umowy przez MON, Polska dołącza do grona 15 państw, których siły zbrojne są wyposażone w systemy obrony przeciwlotniczej i przeciwrakietowej Patriot. Wśród państw członkowskich NATO są to Stany Zjednoczone, Niemcy, Grecja, Holandia i Hiszpania. Poza Sojuszem użytkownikami systemu są jeszcze Japonia, Izrael, Arabia Saudyjska, Kuwejt, Tajwan, Korea Południowa, Zjednoczone Emiraty Arabskie oraz Katar.

Rumunia podpisała umowę w sprawie zakupu Patriotów 29 listopada 2017, stając się w ten sposób szóstym członkiem NATO, który zakupił ten system. Zakończono procedurę notyfikacji przez Kongres USA dotyczącą potencjalnej sprzedaży systemu Patriot do Szwecji.

Zakupione przez Polskę PAC-3 MSE są zdolne do przechwytywania balistycznych pocisków rakietowych krótkiego zasięgu, jak rosyjskie 9M723K1 systemu Iskander (SS-26 Stone/9K720), a także pocisków manewrujących, samolotów i bezzałogowych statków latających. Szczegółowe parametry techniczne PAC-3 MSE pozostają niejawne.

Program Wisła oficjalnie rozpoczął się 29 września 2014, gdy ówczesny minister obrony narodowej Tomasz Siemoniak podpisał wniosek o jego uruchomienie. We wrześniu 2016 Polska przekazała do Stanów zapytanie ofertowe w sprawie zakupu ośmiu baterii Patriot PAC-3 MSE i systemu IBCS, a w marcu 2017 jego aktualizację.

Memorandum z amerykańskiego Departamentu obrony dotyczące programu zostało podpisane 6 lipca 2017 przez kolejnego szefa MON, Antoniego Macierewicza. Z kolei 17 listopada 2017 amerykańska Agencja do spraw Współpracy Obronnej DSCA poinformowała o zgodzie Departamentu Stanu na sprzedaż systemu Patriot w ramach procedury FMS (Foreign Military Sales) jako pierwszy etap programu Wisła. Wycena na podstawie polskiej propozycji wynosiła 10,5 mld USD (37 mld PLN).