W czwartek, 3 października 2024, w rumuńskiej stoczni Șantierul naval Galați w miejscowości Gałacz nad Dunajem, należącej do niderlandzkiej spółki Damen Shipyards, odbyła się uroczystość palenia blach i następnie położenia stępki wielozadaniowego okrętu z płaskim pokładem lotniczym o kryptonimie PMN (Plataforma Naval Multifuncional), który otrzyma nazwę NRP Don João II (A5208), przeznaczonego dla Marynarki Wojenne Portugalii (Marinha Portuguesa). Ma zostać przekazany zamawiającemu w drugiej połowie 2026.
Początkowo okręt miał nosić numer A888 – teraz A5208 / Grafiki i zdjęcia: Damen Shipyards
W uroczystości wzięli udział dyrektor ds. sprzedaży w Damen Shipyards Group, Jan-Wim Dekker, który był jej gospodarzem oraz goście z Portugalii: minister obrony João Nuno Lacerda Teixeira de Melo i szef sztabu marynarki wojennej admirał Henrique Eduardo Passaláqua de Gouveia e Melo.
Minister obrony Portugalii Nuno Melo powiedział:
Rozległy obszar morski pod jurysdykcją Portugalii stanowi dużą część wyłącznych stref ekonomicznych wszystkich państw członkowskich Unii Europejskiej. Ochrona tej domeny jest niezbędna, szczególnie w obliczu rosnącej konkurencji strategicznej na północnym Atlantyku. Konieczne jest wzmocnienie naszych zdolności do radzenia sobie z tymi zagrożeniami i zabezpieczenia zasobów naszego dna morskiego, które mają kluczowe znaczenie strategiczne.
Przyszły wielofunkcyjny okręt jest kluczowym elementem w odpowiedzi na te wyzwania. Dzięki włączeniu zaawansowanych technologii, takich jak robotyczne systemy powietrzne, nawodne i podwodne, a także sztucznej inteligencji, pozycjonujemy się na czele innowacji morskich. Ten okręt nie tylko zwiększy skuteczność i bezpieczeństwo naszych operacji na morzu, ale także przyczyni się do rozwoju różnych sektorów, od monitorowania środowiska po egzekwowanie przepisów dotyczących rybołówstwa i badania naukowe – dodał minister.
Dyrektor ds. sprzedaży w Damen Shipyards Group, Jan-Wim Dekker, powiedział:
Jesteśmy dumni, że zostaliśmy wybrani do budowy tego spektakularnego okrętu dla portugalskiej marynarki wojennej. Cięcie stali i położenie stępki w Damen Shipyards w Gałaczu stanowią ważny krok naprzód w budowie tego wielozadaniowego okrętu, który umożliwi portugalskiej marynarce wojennej podejmowanie najbardziej wymagających misji, a jednocześnie umożliwi prowadzenie badań w najgłębszych rejonach oceanu. Podkreśla to również silne relacje Damen z portugalską marynarką wojenną i stanowi kolejny przykład współpracy europejskiego przemysłu obronnego.
Umowa na zaprojektowanie, zbudowanie i wyposażenie okrętu została podpisana 24 listopada 2023 w Muzeum Morskim (Museu de Marinha) w Lizbonie i miała wartość 94,5 mln EUR, z czego 37,5 mln EUR pochodzi z funduszy unijnych. Plan wdrożenie jednostki tej klasy został ogłoszony 20 czerwca 2022, jednak nie został sfinalizowany z uwagi na brak środków unijnych.
Kolejną próbę, tym razem zakończoną sukcesem, podjęto w lutym 2023. I tak, zamówienie odbywa się bowiem w ramach europejskiego procesu przetargowego i jest częściowo finansowane ze środków Unii Europejskiej i jej Instrumentu na rzecz Odbudowy i Zwiększenia Odporności (Recovery and Resilience Facility, RRF) będącego częścią NextGenerationEU (pakietu naprawy gospodarczej mającego na celu wsparcie państw członkowskich UE dotkniętych pandemią COVID-19).
Damen Shipyards Group opracowała projekt wielozadaniowego okrętu z płaskim pokładem lotniczym o długości 107,6 m w oparciu o specyficzne wymagania portugalskiej marynarki wojennej. Powstały projekt to prawdziwie wielozadaniowa platforma, której główne zadania będą obejmują badania oceanograficzne, poszukiwania i ratownictwo morskie oraz pomoc w sytuacjach kryzysowych, a także operacje związane z bezpieczeństwem i wsparciem morskim. W tym celu okręt będzie przenosił bezzałogowe statki latające oraz śmigłowce. Załoga stała ma liczyć 48 oficerów i marynarzy oraz dodatkowo 45 pracowników naukowych.
Do celów badań oceanograficznych i monitoringu akwenów morskich, okręt zostanie wyposażony w laboratoria i pomieszczenia dla kadry naukowej. Jeśli chodzi o wsparcie morskie, okręt będzie miał wiele cech konstrukcyjnych umożliwiających takie operacje. Będzie to np. rampa rufowa dla bezzałogowych pojazdów podwodnych (UUV) i bezzałogowych pojazdów nawodnych (USV), a także płaski pokład lotniczy o wymiarach 94 x 11 metrów ze skocznią typu ski-jump oraz hangary dla bezzałogowych statków latających (UAV). Pod podkładem lotniczym znajdzie się pokład ładunkowy o powierzchni 650 m kw (np. 12 kontenerów TEU). Wstępny projekt zaprezentowano 14 lutego 2023, ale później uległ modyfikacjom (okręt został nieco powiększony).
Okręt nazwany zostanie na cześć portugalskiego króla Jana II Doskonałego, zwanego też Księciem Doskonałym, który sprawował władzę w latach 1481-1495.
W portugalskiej marynarce wojennej, NRP Don João II dołączy do dwóch innych okrętów zbudowanych w stoczniach Damen: 122-metrowych fregat wielozadaniowych NRP Bartolomeu Dias (eks-niderlandzka HNLMS Van Nes (F833)) i NRP D. Francisco de Almeida (eks-HNLMS Van Galen (F834)).