Defence & Space

Heliotrop: Umowa na zagłuszarki nawigacji satelitarnej podpisana

3 lipca 2025 została podpisana umowa pomiędzy Skarbem Państwa – Agencją Uzbrojenia a czeską URC Systems, spol. s r.o. na dostawę zestawów do zakłócania…

2025-07-03 | Rafał Muczyński | 3 minuty

Norwegia zainteresowana amerykańskimi bezzałogowcami morskimi

Ministerstwo Obrony Norwegii jest zainteresowane zakupem amerykańskich bezzałogowców morskich MQ-4C Triton klasy HALE lub MQ-9B SeaGuardian klasy MALE.

2025-07-03 | Rafał Muczyński | 7 minut

Perskie szachy: Gra ajatollaha o utrzymanie się na planszy

Śmierć ajatollaha Alego Chameneiego nie nastąpiła – ale trwa. I choć oficjalnie nikt tego nie powie, w Teheranie wszyscy już wiedzą, że era Najwyższego Przywódcy zbliża…

2025-06-27 | Sławek Zagórski | 8 minut

Ewakuacja Polaków z Izraela: Kolejna wielka improwizacja

Kolejna kryzysowa sytuacja na Bliskim Wschodzie pokazała, że mijają lata, zmieniają się premierzy i ministrowie obrony, a Polska jak nie była przygotowana do ewakuacji swoich obywateli…

2025-06-20 | Sławek Zagórski | 5 minut

Współpraca Wojsk Obrony Cyberprzestrzeni z Google Cloud

Wicepremier i minister obrony narodowej Władysław Kosiniak-Kamysz spotkał się z Marcusem D. Jadotte, wiceprezesem ds. Relacji z Rządem i Polityki Publicznej w Google Cloud.

2025-06-27 | Rafał Muczyński | 2 minuty

Sprzęt łączności specjalnej do naprawy

2. Regionalna Baza Logistyczna opublikowała informację o uruchomieniu postępowania przetargowego na naprawy, konserwację, przeglądy oraz pozostałe usługi utrzymujące w sprawności technicznej sprzęt łączności specjalnej…

2025-06-18 | Rafał Muczyński | 10 minut

Miecze w Karpackiej Troi

Miecz to szczególny element uzbrojenia, towarzyszący nam od epoki brązu. Karpacka Troja, skansen archeologiczny zlokalizowany w Trzcinicy koło Jasła, zaprasza na szczególne wydarzenie. W ramach…

2025-07-02 | Tomasz Świątkowski | 1 minut

Wielka Brytania uhonorowała gen. bryg. Stanisława Sosabowskiego

W Warszawie odbyła się uroczystość uhonorowania gen. bryg. Stanisława Sosabowskiego oraz 1. Samodzielnej Brygady Spadochronowej przez Rząd Zjednoczonego Królestwa Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej.

2025-06-18 | Redakcja | 4 minuty

Thales Alenia Space zbuduje dla CNES satelitę łączności laserowej SOLiS

Francusko-włoska spółka Thales Alenia Space podpisała umowę z Francuską Agencją Kosmiczną (CNES) na budowę prototypowego satelity łączności laserowej w ramach projektu SOLiS.

2025-07-01 | Rafał Muczyński | 5 minut

Ministerstwo Obrony Finlandii wybrało ICEYE do zapewnienia wywiadu kosmicznego

Polsko-fińska spółka ICEYE oraz Ministerstwo Obrony Finlandii podpisały list intencyjny, który umożliwi fińskim siłom zbrojnym zakup satelitów SAR.

2025-06-27 | Redakcja | 4 minuty

Prof. Sławomir Cenckiewicz zostanie szefem BBN

Prezydent elekt Karol Nawrocki ogłosił, że szefem Biura Bezpieczeństwa Narodowego zostanie profesor Sławomir Cenckiewicz.

2025-07-03 | Redakcja | 6 minut

Politico: USA wstrzymały pomoc wojskową Ukrainie

Jak poinformował amerykański magazyn Politico, administracja prezydenta Donalda Trumpa wstrzymała zatwierdzoną przez Joe Bidena materiałową pomoc wojskową Ukrainie, tłumacząc to obawami o niski…

2025-07-02 | Rafał Muczyński | 6 minut

Heliotrop: Umowa na zagłuszarki nawigacji satelitarnej podpisana

3 lipca 2025 została podpisana umowa pomiędzy Skarbem Państwa – Agencją Uzbrojenia a czeską URC Systems, spol. s r.o. na dostawę zestawów do zakłócania…

2025-07-03 | Rafał Muczyński | 3 minuty

Norwegia zainteresowana amerykańskimi bezzałogowcami morskimi

Ministerstwo Obrony Norwegii jest zainteresowane zakupem amerykańskich bezzałogowców morskich MQ-4C Triton klasy HALE lub MQ-9B SeaGuardian klasy MALE.

2025-07-03 | Rafał Muczyński | 7 minut

Rozporządzenie porządkowe wojewody małopolskiego z dnia 29 czerwca 2025 r.

W związku z niebezpieczną sytuacją dotyczącą poszukiwań w okolicy Starej Wsi podejrzewanego o podwójne zabójstwo Tadeusza Dudy, wojewoda małopolski wydał poniższe rozporządzenie porządkowe dotyczące…

2025-07-01 | Mariusz Piwowar | 3 minuty

Bezzałogowce Bayraktar TB2 i FlyEye wesprą obławę Policji na zabójcę spod Limanowej

Na wniosek wojewody małopolskiego bezzałogowiec Bayraktar TB2 oraz zestawy FlyEye wesprą działania Policji związane z poszukiwaniem podejrzanego o podwójne zabójstwo, 57-letniego Tadeusza Dudy.

2025-06-30 | Rafał Muczyński | 5 minut

Umowa wykonawcza na kolejne zestawy Saab RBS 70 NG dla Szwecji

Szwedzki urząd zamówień obronnych FMV podpisał umowę z rodzimą spółką Saab Defence and Security na dostawy rakietowych zestawów przeciwlotniczych krótkiego zasięgu RBS…

2025-07-03 | Rafał Muczyński | 4 minuty

GDLS z umową na rozwój czołgów Abrams

Departament Obrony USA udzielił zamówienia w wysokości 150 mln USD spółce General Dynamics Land Systems w programie wsparcia inżynieryjnego czołgów rodziny M1…

2025-07-03 | Rafał Muczyński | 3 minuty

Heliotrop: Umowa na zagłuszarki nawigacji satelitarnej podpisana

3 lipca 2025 została podpisana umowa pomiędzy Skarbem Państwa – Agencją Uzbrojenia a czeską URC Systems, spol. s r.o. na dostawę zestawów do zakłócania…

2025-07-03 | Rafał Muczyński | 3 minuty

Norwegia zainteresowana amerykańskimi bezzałogowcami morskimi

Ministerstwo Obrony Norwegii jest zainteresowane zakupem amerykańskich bezzałogowców morskich MQ-4C Triton klasy HALE lub MQ-9B SeaGuardian klasy MALE.

2025-07-03 | Rafał Muczyński | 7 minut

Polska Tarcza PNT: Odporność systemów GNSS, zagrożenia hybrydowe i ochrona infrastruktury krytycznej

W Instytucie Łączności – Państwowym Instytucie Badawczym w Warszawie odbyła się konferencja poświęcona problematyce zakłóceń systemów nawigacji satelitarnej GNSS i budowie alternatywnych oraz odpornych…

2025-07-03 | Redakcja | 5 minut

BC Arms na targach „GRANICE”

Spółka BC Arms zaprezentowała swoje i partnerów wyroby podczas VIII edycji Terenowych Targów Ochrony Granic – Tarcza Wschód „GRANICE”, które odbyły…

2025-06-30 | Redakcja | 1 minut
Shooting

Unowocześniona luneta Z8i od SWAROVSKI OPTIK

Swarovski Optik, austriacki producent optyki z niemalże 80-letnią tradycją, zaprezentował unowocześnioną lunetę biegową Z8i.

2025-07-03 | Mariusz Piwowar | 3 minuty

Nowa CZ-tka w rodzinie

Koncern ČESKÁ ZBROJOVKA A.S. prezentuje najnowszy model popularnego kompaktowego pistoletu CZ P-10 C w wersji PORTED.

2025-07-02 | Mariusz Piwowar | 3 minuty

Unowocześniona luneta Z8i od SWAROVSKI OPTIK

Swarovski Optik, austriacki producent optyki z niemalże 80-letnią tradycją, zaprezentował unowocześnioną lunetę biegową Z8i.

2025-07-03 | Mariusz Piwowar | 3 minuty

Nowe latarki od Streamlight

Firma Streamlight, Inc., wiodący dostawca wysokowydajnego oświetlenia, ogłasza wprowadzenie na rynek rewolucyjnej serii innowacyjnych systemów oświetleniowych SL-SideSaddle zaprojektowanych do bezproblemowego montażu w szerokiej…

2025-07-01 | Mariusz Piwowar | 3 minuty

Nowa CZ-tka w rodzinie

Koncern ČESKÁ ZBROJOVKA A.S. prezentuje najnowszy model popularnego kompaktowego pistoletu CZ P-10 C w wersji PORTED.

2025-07-02 | Mariusz Piwowar | 3 minuty

Meprolight MMX3 i MMX4 – lekkie powiększalniki z dobrą optyką

Mepro MMX3 oraz MMX4, czyli nowa rodzina kompaktowych powiększalników od izraelskiego producenta. Jak wypadają w praktyce i w porównaniu do konkurencji?

2025-06-27 | Krzysztof Ptak | 8 minut

Paris Air Show 2025: Premiera Baykar TB3

55. Edycja Międzynarodowego Salonu Lotniczego i Kosmicznego, który odbywa się w stolicy Francji, stała się okazją dla firmy Baykar Technolgies do zaprezentowania pokładowego bojowego…

2025-06-19 | Radosław Niesobski | 3 minuty

Strzelectwo od podstaw, cz. 4 – Wniosek o pozwolenie i plan B

W poprzedniej części cyklu „Strzelectwo od podstaw” skupiłem się na gromadzeniu dokumentów potrzebnych do złożenia wniosku o pozwolenie na broń, więc teraz pora na kolejny etap – wizytę…

2025-06-09 | Tomasz Karasiński | 23 minuty

IFRE 2025: Maskpol z kombinezonami i maskami przeciwgazowymi

Wchodząca w skład Polskiej Grupy Zbrojeniowej spółka Maskpol zaprezentowała na V Międzynarodowych Targów Sprzętu i Wyposażenia Straży Pożarnej i Służb Ratowniczych KIELCE IFRE-EXPO część…

2025-06-17 | Michał Ihnatów | 3 minuty

Strzelnica Hubertus Chodzież zaprasza strzelców

Hubertus Chodzież, dystrybutor marki CZ w Polsce, zaprasza na swój obiekt położony w spokojnej, leśnej okolicy. Obiekt to kompleks łączący nie tylko zróżnicowane osie strzeleckie, ale również…

2025-06-11 | Michał Ihnatów | 6 minut

Strzelectwo od podstaw, cz. 4 – Wniosek o pozwolenie i plan B

W poprzedniej części cyklu „Strzelectwo od podstaw” skupiłem się na gromadzeniu dokumentów potrzebnych do złożenia wniosku o pozwolenie na broń, więc teraz pora na kolejny etap – wizytę…

2025-06-09 | Tomasz Karasiński | 23 minuty

Minister Sportu i Turystyki uchyla uchwałę PZSS

Minister Sportu i Turystyki Sławomir Nitras uchylił uchwałę Zarządu Polskiego Związku Strzelectwa Sportowego 27/2025 z dnia 26 marca 2025 roku w sprawie wprowadzenia…

2025-05-23 | Michał Ihnatów | 3 minuty

Czasowy zakaz noszenia broni w Warszawie w dniu 25 maja

Ministerstwo Spraw Wewnętrznych i Administracji opublikowało rozporządzenie w sprawie wprowadzenia czasowego zakazu noszenia broni lub przemieszczania jej w stanie rozładowanym na obszarze miasta stołecznego…

2025-05-23 | Michał Ihnatów | 4 minuty

SprawdzaMY za zaświadczeniem do nabycia broni w mObywatel

Zespół SprawdzaMY, założony przez Rafała Brzoskę, zgłosił kolejny pomysł w najnowszym pakiecie usprawnień – wprowadzenie zaświadczenia upoważniajacego do nabycia broni do aplikacji mObywatel.

2025-05-09 | Michał Ihnatów | 3 minuty

Meprolight MMX3 i MMX4 – lekkie powiększalniki z dobrą optyką

Mepro MMX3 oraz MMX4, czyli nowa rodzina kompaktowych powiększalników od izraelskiego producenta. Jak wypadają w praktyce i w porównaniu do konkurencji?

2025-06-27 | Krzysztof Ptak | 8 minut

Savage Revel DLX – gdzie tradycja łączy się z nowoczesnością

„Is that you, John Wayne? Is this me?” Bierzesz do rąk lewara – a zasadniczo karabinek dźwigniowy (obrzydliwa nazwa, czasem jej użyję…

2025-06-24 | Anna Mielczarek | 11 minut

Relacja z Aimpoint Product Familiarization Course

Na początku czerwca na strzelnicy CWKS Legia Warszawa w Rembertowie odbyło się szkolenie zorganizowane przez firmę Hubertus Pro Hunting, dystrybutora celowników optycznych marki Aimpoint.…

2025-06-26 | Tomasz Karasiński | 16 minut

21. urodziny sklepu Kolba już 28 czerwca!

Dnia 28 czerwca sklep Kolba obchodzi swoje 21. urodziny. I z tej okazji odbędzie się specjalne wydarzenie w ich salonie sprzedaży w Czeladzi i weekendowe promocje…

2025-06-18 | Michał Ihnatów | 1 minut
Adventure

Miecze w Karpackiej Troi

Miecz to szczególny element uzbrojenia, towarzyszący nam od epoki brązu. Karpacka Troja, skansen archeologiczny zlokalizowany w Trzcinicy koło Jasła, zaprasza na szczególne wydarzenie. W ramach…

2025-07-02 | Tomasz Świątkowski | 1 minut

Nylonowa ofensywa WBP Rogów

Nie samym AK-aczem Rogów żyje, toteż firma WBP dynamicznie wprowadza do oferty szeroki wachlarz nylonowych akcesoriów, spośród których nie tylko fani karabinków AK znajdą coś…

2025-07-02 | Mariusz Piwowar | 3 minuty

Rąbać, łupać, strugać, wbijać, czyli siekiera w terenie. „Toporny” poradnik dla bezpieczeństwa i spokoju ducha

„Tylko niech im pan nie daje siekier do ręki!” To zdanie słyszę często, kiedy rozpoczynam zajęcia terenowe, nieważne czy z młodzieżą, czy z dorosłymi. Narzędzia do rąbania wzbudzają lęk,…

2024-10-21 | Tomasz Świątkowski | 1 minut

Elementarz preppersa: zapasy żywności

Prepping to „hobby” tak wielowątkowe, że chyba nie ma na tym świecie arcymistrza, który opanowałby wszystkie powiązane z nim umiejętności. Jednak niektóre z zagadnień preppingu są absolutnie kluczowe.…

2024-09-21 | Tadeusz Jakliński | 1 minut

Nylonowa ofensywa WBP Rogów

Nie samym AK-aczem Rogów żyje, toteż firma WBP dynamicznie wprowadza do oferty szeroki wachlarz nylonowych akcesoriów, spośród których nie tylko fani karabinków AK znajdą coś…

2025-07-02 | Mariusz Piwowar | 3 minuty

Helikon-Tex przedstawia: zestawy dla strzelców szyte na miarę

Wraz z nabierającym rozpędu sezonem strzeleckim Helikon-Tex postanowił pomóc strzelcom w wyborze niezbędnego sprzętu i akcesoriów w zależności od rodzaju sportu, który uprawiają.

2025-07-01 | Mariusz Piwowar | 5 minut

Helikon-Tex przedstawia: zestawy dla strzelców szyte na miarę

Wraz z nabierającym rozpędu sezonem strzeleckim Helikon-Tex postanowił pomóc strzelcom w wyborze niezbędnego sprzętu i akcesoriów w zależności od rodzaju sportu, który uprawiają.

2025-07-01 | Mariusz Piwowar | 5 minut

Nowa jakość odzieży EDC od Kreatora – innowacje przetestowane w terenie

Polski producent Kreator zakończył projekt B+R, w ramach którego powstała nowa generacja odzieży EDC – trwała, funkcjonalna i przetestowana przez użytkowników w warunkach terenowych. Sprawdź,…

2025-06-26 | Redakcja | 2 minuty

Jak dojechać szybowcem pod K2? Spotkanie ze Sławkiem Makarukiem.

W najbliższy piątek 7 lutego o godzinie 18:00 w Muzeum Lotnictwa Polskiego w Krakowie odbędzie się wyjątkowe wydarzenie, którego gościem specjalnym będzie Sławek Makaruk – podróżnik,…

2025-02-05 | Redakcja | 1 minut

Swarovski BP24: plecak do podglądania natury

„– Stary, mam plecak Swarovskiego! – Z diamentów? – Nie no, naprawdę Swarovskiego. Taki na optykę! – Ale jak to? Tego od pierścionków i kolczyków?”. Tak w większości…

2024-07-03 | Konrad Busza | 1 minut

„Gracz” z cyklu „Vesper” Magdaleny Kozak w sprzedaży

Wydawnictwo WarBook poinformowało o premierze powieści Gracz – najnowszego, niepublikowanego do tej pory, piątego tomu kultowego cyklu Vesper Magdaleny Kozak.

2025-06-18 | Redakcja | 3 minuty

„Zabić Ukrainę. Alfabet rosyjskiej agresji” – wojna oczami reportera

Marcin Ogdowski to jeden z najbardziej cenionych polskich korespondentów wojennych, znany z bezkompromisowych, rzetelnych i często brutalnie szczerych relacji z frontów wojennych. Jego najnowsza książka,…

2025-02-18 | Mateusz Sułek | 1 minut

Miecze w Karpackiej Troi

Miecz to szczególny element uzbrojenia, towarzyszący nam od epoki brązu. Karpacka Troja, skansen archeologiczny zlokalizowany w Trzcinicy koło Jasła, zaprasza na szczególne wydarzenie. W ramach…

2025-07-02 | Tomasz Świątkowski | 1 minut

Jak dojechać szybowcem pod K2? Spotkanie ze Sławkiem Makarukiem.

W najbliższy piątek 7 lutego o godzinie 18:00 w Muzeum Lotnictwa Polskiego w Krakowie odbędzie się wyjątkowe wydarzenie, którego gościem specjalnym będzie Sławek Makaruk – podróżnik,…

2025-02-05 | Redakcja | 1 minut
Kalendarium

Zbliża się III Międzynarodowy Kongres Antyterrorystyczny

W dniach 21-22 maja 2025 na Uniwersytecie WSB Merito we Wrocławiu odbędzie się trzecia edycja Międzynarodowego Kongresu Antyterrorystycznego. To prestiżowe wydarzenie, gromadzi uznanych ekspertów krajowych i zagranicznych.

2025-05-09 | Redakcja | 2 minuty

III Międzynarodowy Kongres Antyterrorystyczny już w maju

W dniach 21-22 maja 2025 na Uniwersytecie WSB Merito we Wrocławiu odbędzie się trzecia edycja Międzynarodowego Kongresu Antyterrorystycznego. Rejestracja uczestników i prelegentów jest już otwarta!

2025-04-18 | Redakcja | 4 minuty

Szkolenie Team99 Academy poziom LVL3, czyli balistyka zewnętrzna w teorii i praktyce

W dniach 22 i 23 listopada br. Team99 Academy zorganizowała trzeci etap nauki strzelania dalekodystansowego. Tym razem zajęcia praktyczne odbyły się na strzelnicy w Skarżysku-Kamiennej.

2024-12-01 | Grzegorz Sobczak | 7 minut

Szkolenie Long Range Shooting Team99 Academy LVL2, czyli kto nie liczy, ten nie trafia

W sobotę 28 września Team99 Academy zorganizowała kolejny etap szkolenia w zakresie strzelectwa dalekodystansowego – tym razem na poziomie LVL2. Zajęcia odbywały się…

2024-09-30 | Grzegorz Sobczak | 6 minut

Zbliża się III Międzynarodowy Kongres Antyterrorystyczny

W dniach 21-22 maja 2025 na Uniwersytecie WSB Merito we Wrocławiu odbędzie się trzecia edycja Międzynarodowego Kongresu Antyterrorystycznego. To prestiżowe wydarzenie, gromadzi uznanych ekspertów krajowych i zagranicznych.

2025-05-09 | Redakcja | 2 minuty

III Międzynarodowy Kongres Antyterrorystyczny już w maju

W dniach 21-22 maja 2025 na Uniwersytecie WSB Merito we Wrocławiu odbędzie się trzecia edycja Międzynarodowego Kongresu Antyterrorystycznego. Rejestracja uczestników i prelegentów jest już otwarta!

2025-04-18 | Redakcja | 4 minuty

Nowe zawody taktyczne na mapie Polski, czyli relacja z Defcon One 2024

Kurz po zawodach Defcon One zdecydowanie już opadł, siniaki poznikały, a emocje nadal nas trzymają. Te intensywne dwa dni przyniosły niezapomniane wspomnienia…

2024-11-20 | Klaudia Lazar | 8 minut

MCS Bochnia zaprasza na zawody „Solny Garnizon”

Zapraszamy wszystkich chętnych na zawody strzeleckie, organizowane 13 października przez Solny Garnizon, na strzelnicy Małopolskiego Centrum Strzelectwa w Bochni.

2024-09-24 | Redakcja | 2 minuty

Analiza rynku AR-15 w Polsce Cz. 1. Jak zacząć poszukiwania karabinka?

Karabinek AR-15 niekwestionowanie dominuje na rynku komercyjnym. Jego zróżnicowane odmiany produkowane przez wielu producentów znajdują swoje miejsce na niemalże każdej rynkowej półce kosztując od kilku do kilkudziesięciu tysięcy złotych. Swoje miejsce znalazły również na rynku Polskim stanowiąc rozwiniętą ofertę, w której wielu początkującym strzelcom trudno się odnaleźć. Poniższa seria artykułów ma być w naszym zamyśle pewnego rodzaju drogowskazem, zbiorczym porównaniem karabinków z różnych zakresów cenowych.

Pierwszy artykuł nt. ryku AR-15 w Polsce (Samopowtarzalne AR-15 w Polsce) powstał kilka lat temu i badał jego stan na dzień 20 maja 2019. Minęły już cztery lata, podczas których cały świat doświadczył wydarzeń odciskających piętno na światowej gospodarce.

Istotnym wydarzeniem była pandemia wirusa SARS-CoV-2. Szybko zwiększająca się liczba zachorowań doprowadziła do licznych kwarantann, a wprowadzane przez rządy obostrzenia znacząco spowolniły gospodarkę, często wywołując kryzysy w niektórych branżach.

Na samym początku obserwowało się intensywne zakupy, spowodowane obawą o ograniczoną dostępność i rosnące ceny. Sklepy z bronią w Stanach Zjednoczonych momentalnie zapełniły się klientami kupującymi cokolwiek, co znalazło się akurat na stanie (prowadziło to niekiedy do dość zabawnych sytuacji, takich jak reklamacje kiepsko zorientowanych klientów, biorących np. pudełka z pociskami za kompletną amunicję). Pobite zostały wszelkie rekordy sprzedaży, co przełożyło się na nagły wzrost cen. Podobne zjawisko nastąpiło również na naszym rodzimym podwórku. Wielu czytelników na pewno pamięta problemy z dostępnością amunicji oraz komponentów do jej elaboracji. Kolejną konsekwencją epidemii były niestety także liczne zwolnienia i ograniczenie działalności wielu przedsiębiorstw (również tych produkujących broń palną). W skrajnych przypadkach zaobserwować można było nawet spadek poziomu kontroli jakości czołowych producentów. Po pewnym czasie nastąpiła oczywiście stabilizacja, jednak skutki tego wydarzenia odczuwalne są po dziś dzień.

Zasada działania – DI vs tłok

Przed przejściem do właściwej treści artykułu, warto zwrócić uwagę na zasady działania karabinków AR-15 i ich pochodnych. AR-15 działa na zasadzie wykorzystaniu energii gazów prochowych odprowadzanych z przewodu lufy przez cienką, długą rurkę. Doprowadzane są nią bezpośrednio do suwadła i powodują jego ruch do tyłu, co jednocześnie odryglowuje zamek. System ten zwie się direct impingement, co przetłumaczyć można na bezpośrednie oddziaływanie na suwadło. Spotyka się także termin internal piston (tłok wewnętrzny), ale powszechnie przyjął się ten pierwszy i podawany jest w skrócie jako DI – tak też podawany będzie w dalszej części artykułu.

Źródło: Matt Rittman via YouTube

Istotnym aspektem w przypadku tego systemu jest jego długość, a jeszcze ważniejsza jest długość lufy mierzona od otworu bocznego w lufie do jej wylotu. Wpływa ona na dwell time – czas, przez jaki pocisk przemieszcza się przez lufę po minięciu otworu bocznego. Im dłuższy odcinek, tym dłuższy jest czas dostarczania gazów prochowych do suwadła. Przed wyjaśnieniem znaczenia tego zjawiska, należałoby się najpierw zapoznać z dostępnymi długościami systemu:

  • pistoletowy (pistol-length). Rzadko spotykany, wykorzystywany najczęściej w przypadku luf krótszych niż 10,5 cali;
  • parabinkowy (carbine-length), znany m.in. z M4A1 jak i karabinków o lufach długości 10,5, 11,5 lub 12,5 cali. Najpowszechniejszy wśród tańszych pozycji;
  • pośredni (mid-length). Rozwiązanie zastępujące system karabinkowy w przypadku luf 14,5 i 16 cali, choć spotykany także w krótszych (uważany przez wielu za lepszy – dlaczego? O tym zaraz);
  • karabinowy (rifle-length) – najdłuższy ze standardowych, wprowadzony wraz z pierwotnym AR-15. Stosowany w przypadku długich luf, jak np. 18 i 20 cali, stosowanych w strzelectwie precyzyjnym i sportowym;
  • niestandardowe długości pośrednie, stosowane przez poszczególnych producentów.

Zdjęcie: Primary Arms

Biorąc jako przykład lufę długości 16 cali – powszechnie już stosuje się na nich systemy długości karabinkowej lub pośredniej. Jako rozwiązanie lepsze uznaje się system pośredni, gdyż w jego przypadku dwell time jest bardziej zoptymalizowany – długość odcinka lufy za otworem bocznym jest krótsza niż w systemie karabinkowym ale wciąż wystarczająco długa by zapewnić niezawodną pracę karabinka. Krótszy dwell time zapewnia także przyjemniejsze odczucia podczas strzelania, ponieważ mechanizm pracować będzie łagodniej. Dlatego też na sportowej broni z długą lufą spotyka się system karabinowy – w połączeniu z odpowiednim urządzeniem wylotowym możliwe jest zwiększenie kultury pracy mechanizmu.

Jaki system jest najlepszy dla danej lufy? Cóż, zależnie od zamierzeń kupującego, jest to kwestia dyskusyjna. Ponownie biorąc jako przykład lufę 16 calową – system karabinkowy może, ale nie musi, okazać się korzystniejszy przy wykorzystywaniu słabszej amunicji niższej jakości. Czy oznacza to, że przy wykorzystaniu takiej amunicji system pośredni nie sprawdzi się? Niekoniecznie. Amunicja amunicji nierówna, dlatego też warto zaczerpnąć wiedzy od innych użytkowników czy dany model lubi się z daną amunicją. Na ilość odprowadzanych gazów wpływają także same rozmiaru otworu bocznego, ale jego temat poruszany jest zazwyczaj już przez oddanych tematowi pasjonatów oraz inżynierów i raczej wykracza poza zakres obowiązkowej wiedzy powszechnego strzelca. Czy dwell time może być za krótki? Otóż tak. Z problemem takim napotkano się w przypadku karabinków XM177E1 wykorzystywanych podczas wojny w Wietnamie, wyposażonych w 10 calową lufę z karabinkowym systemem gazowym. W ich przypadku wylot lufy znajduje się zaraz za otworem bocznym w lufie, co skutkuje krótkim czasem odprowadzania gazów do zespołu ruchomego. Wynikły z tego problemy z niezawodnością, co doprowadziło do wprowadzenia XM177E2 z lufą długości 11,5 cali. Oprócz krótkich karabinków takie sytuacje spotyka się jednak rzadko, więc kwestia zbyt krótkiego czasu odprowadzania gazów nie powinna być zmartwieniem. Kolejnym czynnikiem istotnym przy systemie DI są tłumiki. Ze względu na swoją konstrukcję, tłumiki prowadzą do zjawiska przeciwciśnienia, skutkującego odprowadzaniem dodatkowej ilości gazów do zespołu ruchomego. Powoduje to m.in. zwiększoną prędkość odryglowania i ruchu zespołu ruchomego, a także zwiększonym zabrudzeniem. Zamontowanie tłumika na już przegazowanym karabinku pogorszy pracę broni, co prowadzić może do zacięć i zwiększonego tempa zużycia elementów. Zjawisko to minimalizują tłumiki o budowie zapewniającej ciągły przepływ gazów. Jako przykłady podać można tłumiki HUXWRXSurefire. Osoby zainteresowane tłumikami powinny w teorii skłonić się ku dłuższym systemom gazowym.

Podsumowując kwestię systemu DI – optymalnym wyborem dla będą raczej wersje pośrednie, a przy wyborze krótkiego karabinka (z systemem długości karabinkowej) skłaniałbym się raczej ku lufie 11,5 calowej.

Odprowadzanie gazów prochowych do suwadła rzadko spotyka się w innych konstrukcjach – konkurencyjne konstrukcje w dniu dzisiejszym w większości opierają się na systemie tłokowym, w wielu przypadkach zaczerpniętym z AR-18. System tłokowy – chodzi tutaj o wykorzystanie energii gazowych na tłok o krótkim lub długim skoku (w tym przypadku producenci często przyrównują swe systemy do AK). Uważany przez część pasjonatów (i nie tylko) za lepszy od pierwotnego systemu. Za jedną z jego największych zalet uznaje się niezabrudzanie komory zamkowej. Jednym z pierwszych – jeśli nie pierwszym – pochodnym AR-15 z tym systemem był karabinek Colt Model 703 z 1969 roku. O ile system DI pozostał z amerykanami po dziś dzień, tak np. Siły Zbrojne Tajwanu wprowadziły do swojego uzbrojenia T65 (tłok o krótkim skoku) a następnie jego następców. AR-15 z systemami tłokowymi przeżyły swój renesans we wczesnych latach 2000. Nie sposób nie wspomnieć tutaj o HK416, który odniósł międzynarodowy sukces.

Który system jest lepszy? Cóż, oba to sprawdzone i niezawodne rozwiązania. Wybór należy do użytkownika końcowego. Przykładem mogą być karabinki Lewis Machnie & Tool. Siły Zbrojne Nowej Zelandii wybrały model z klasycznym systemem DI, z kolei Estońskie – z systemem tłokowym (krótki skok). Za zaletę DI uznać można mniejsze obciążenie przedniej części karabinka, za wadę – brudzenie komory zamkowej, zwłaszcza przy użycia tłumika. Z kolei problem ten nie występuję w systemie tłokowym, ale zdarza się, że strzelcy odczuwają w jego przypadku większe wstrząsy i drgania. DI uznawany jest ogólnie za system przyjemniejszy w odczuciu. Wgłębiając się w temat, znaleźć można więcej zalet jak i niuansów obu systemów. Tak czy inaczej – spór trwa po dziś dzień, choć widać, że odbiorcy wojskowi częściej wybierają systemy tłokowe.

Jak zacząć poszukiwania karabinka?

Niedoświadczonego pasjonata przytłoczyć może zróżnicowanie konstrukcyjne karabinków AR-15. Różnej długości lufy, systemy montażowe, szeroki zakres cenowy… Częstym widokiem na forach tematycznych są pytania typu Jaki karabinek polecacie do X zł? Co wybrać na pierwszego aera? Dobrze byłoby zacząć od jednoczesnego zdefiniowania swoich potrzeb, przeznaczenia karabinka, jak i budżetu.

Ktoś, kto traktuje strzelectwo jako relaksujące hobby i nie podchodzi do tego tematu na tyle poważnie, aby dążyć za wszystkimi nowinkami na rynku, prawdopodobnie zadowoli się karabinkiem z nisko-średniej półki, z którego nie wystrzela rocznie więcej niż kilkaset sztuk amunicji.

Osoby zainteresowane bardziej praktycznym użytkowaniem, jak np. w strzelectwie bojowym (lub jak kto woli, taktycznym), wymagać będą dodatkowych cech, wpływających na użytkowanie i żywotność. Coś dla siebie znaleźć powinny na średniej półce, gdzie z zasady zachodzi najkorzystniejszy stosunek cena-jakość.

Ci, którzy mają jasno określone wymagania i oczekują od broni jak największej niezawodności, żywotności i dodatkowych rozwiązań wspierających realizowanie przeznaczonego dla niej zadania, sięgną raczej po najdroższe karabinki, wykorzystujące często autorskie rozwiązania konstrukcyjne, niekiedy zmniejszające też kompatybilność z częściami innych producentów.

Należy pamiętać, że broni nie można oceniać wyłącznie po parametrach technicznych – jest to owoc procesów produkcyjnych i dystrybucyjnych, podczas których dojść może do incydentów. Kluczowe są tutaj stosowane procesy obróbki mechanicznej oraz kontrola jakości. Po wybraniu kilku konstrukcji spełniających nasze wymagania, warto zbadać dostępne źródła pod kątem wyłapania bieżących niuansów. Cena broni, wbrew wrażeniu wielu strzelców, nie bierze się z samego loga czy reputacji marki – zaawansowana obróbka mechaniczna, stojący za nią ludzie, wieloetapowa kontrola jakości – działania te mają bezpośredni wpływ na to, co zostaje dostarczone na rynek.

W przypadku najtańszych karabinków, na forach internetowych co jakiś czas pojawiają się doniesienia o katastrofalnych awariach, jak np. pęknięcie zamka w okolicy otworu wodzika. Po jakimś czasie zauważa się nieprawidłowe spasowanie (wynikające z nieprawidłowego montażu lub nieprawidłowych wymiarów danych elementów), przyczyniające się do niewłaściwej pracy mechanizmów i nadmiernego zużycia ich podzespołów. Oszczędność, przyczyniająca się do niższej ceny, jednocześnie negatywnie wpływa na jakość produktu finalnego.

Producenci z wyższych zakresów cenowych dbają (ponownie – z zasady) o precyzyjną obróbkę i sprawdzają jakość wyprodukowanych elementów za pomocą specjalnych metod. Niektórzy z nich prowadzą całą produkcję w formie in-house (produkując niemalże całą broń we własnej placówce), znacznie ograniczając zlecanie danych zadań podwykonawcom, co przekłada się często na lepszą kontrolę jakości. Być może nie jest to wiadome dla wszystkich, ale powszechnym zabiegiem jest zlecanie produkcji danych komponentów (lub też zlecanie procesów, np. nanoszenia powłok czy hartowania) firmom zewnętrznym (OEM – Original Equipment Manufacturer). Oczywiście sam fakt zlecenia czegoś firmom zewnętrznym z zasady nie wiąże się od razu z pogorszeniem jakości – trzeba jednak mieć na uwadze, że producent produktu końcowego może mieć mniejszy wpływ i wgląd na sytuację w innej firmie.

Droższym producentom również zdarzają się wpadki – tyle tylko, że na o wiele mniejszą skalę.

Poziom wprowadzanej do obiegu broni nie jest czymś stałym – w razie przejęcia firmy np. przez jakiś holding, może dojść do znaczących zmian w jej strukturze kadrowej, mogą zostać obcięte koszty, co prowadzi często do pogorszenia jakości i utraty renomy marki (dobrym przykładem jest Remington, u którego zauważono znaczny spadek jakości po przejęciu przez holding Freedom Group – obecnie części firmy należą do osobnych właścicieli, starających się przywrócić dobry wizerunek amerykańskiej marki). Ważna jest również obsługa klienta, której rolę przejmuje często oficjalny dystrybutor. Nawet przy zakupie droższej konstrukcji, kupujący poczuje się bezpieczniej wiedząc, że w razie problemów ma możliwość uzyskania pomocy i ewentualnej naprawy czy wymiany gwarancyjnej.

W kolejnych częściach artykułu przyjrzymy się ofercie dostępnej na polskim rynku z podziałem na segmenty cenowe. W najbliższej części aery w segmencie budżetowym.

X