Vis powraca!

Magazyn Militarny MILMAG uzyskał ze strony Julii Grzesiak, rzecznika prasowego Fabryki Broni Łucznik-Radom, potwierdzenie decyzji o wznowieniu procesu wytwarzania 9-mm pistoletu samopowtarzalnego wz. 35 Vis. Zarząd radomskiej FB uznał, że broń o tak historycznym znaczeniu powinna powrócić do produkcji.

W 2015, z okazji 90-lecia działalności Łucznika i 80-lecia zatwierdzenia pistoletu samopowtarzalnego wz. 35 Vis do produkcji seryjnej, w Fabryce Broni pieczołowicie odtworzono 50 tych konstrukcji. Pierwszy raz pokazano je w 2015 na MSPO / Zdjęcie: Fabryka Broni

W uzasadnieniu napisano, że decyzja ta podyktowana jest licznymi zapytaniami ze strony użytkowników rynku cywilnego, pasjonatów i kolekcjonerów. Zgodnie z uzyskanymi informacjami, produkcja broni powinna rozpocząć się w III kwartale 2018. Pistolety Vis mają trafić do oferty radomskiej Fabryki Broni już na stałe. Wielkość produkcji zależy od zamówień, na razie planowane jest wytwarzanie niewielkich partii.

Nie jest to pierwsze podejście do stworzenia współczesnych kopii Visa. Wcześniej, w 1997 w Zakładach Mechanicznych ręcznie wykonano ich w 1997 około 25, kilka dodatkowych zostało następnie złożonych z pozostałych części przez syndyka masy upadłościowej. Następnie w 2015, powstała seria 50 replik wykonanych na 90-lecie założenia Fabryki Broni. Część pistoletów wz. 35 z tej partii trafiła w ręce dostojników państwowych, jeden egzemplarz przekazano Prezydentowi RP. Do tej pory wszystkie modele były zasilane nabojem 9 mm x 19.

W świadomości Polaków Vis jest konstrukcją szczególną. To najbardziej znana przedwojenna broń, uwieczniona w setkach książek, zdjęć, a nawet piosenek. Początkowo uzbrojenie polskiego oficera, później charakterystyczny symbol polskiego konspiratora i partyzanta. Broń na tyle doskonała, że nawet nazistowski okupant po 1939 zdecydował się pozostawić ją w produkcji.

Do tej pory przedwojenne pistolety cieszą się ogromną estymą i to nawet w Stanach Zjednoczonych, czyli rynku na którym kolekcjonerzy widzieli i mieli niemal wszystko. Nadal do Fabryki Broni trafiają pytania o części zamienne do Visa.

Visy wyprodukowane w 2015 wręczono dostojnikom państwowym, ale 20 oznaczonych numerami seryjnymi od 00031 do 00050 sprzedano na aukcji internetowej. W skład zestawu wchodził 9-mm pistolet wz. 35, 8-nabojowy magazynek, wycior, jubileuszowe opakowanie z logo 90-lecia Fabryki Broni, reprint instrukcji użytkowania z 1937, karta gwarancyjna, instrukcja broni i instrukcja strzelecka

Vis był produktem pracochłonnym, skomplikowanym technologicznie i wykonywanym według bardzo ścisłych tolerancji. W dodatku była to broń luksusowo wykończona, polerowana i pokrywana głęboką oksydą. Przez lata Vis uchodził za konstrukcję niezwykle celną i niezawodną. Testujący go na bardzo silnej, ręcznie elaborowanej amunicji z podziwem wyrażali się o wytrzymałości broni, która radziła sobie nawet z najsilniejszymi naważkami.

Koncepcja nowego polskiego pistoletu samopowtarzalnego jest autorstwa dwóch inżynierów: Piotra Wilniewczyca i Jana Skrzypińskiego (dyrektora Fabryki Karabinów w Warszawie). Od połączenia ich inicjałów powstała też jego nazwa – początkowo WiS, później zmieniona na Vis, co jednocześnie oznacza siłę po łacinie. Jednak samą broń skonstruował Feliks Modzelewski, inżynier z Fabryki Karabinów. W 1931 wystosowano zgłoszenie patentowe, a rok później udzielono patentu nr 15567. Ta liczba będzie pojawiała się stale na zamkach produkowanej w Radomiu broni.

Opracowanie Visa miało skutecznie uniemożliwić sprzedaż Wojsku Polskiemu belgijskiego pistoletu FN Browning HP, który wygrał w konkursie na nowy i nawet zatwierdzono do armii w 1929. Nie kwapiono się jednak do szybkiego podpisywania umowy, ze względu na problemy, jakie pojawiły się przy próbie rozpoczęcia licencyjnej produkcji 7,92-mm ręcznego karabinu maszynowego wz. 28. Dlatego też poparto rozwój rodzimej konstrukcji, choć gdy ją zgłaszano jak kontrpropozycję istniała tylko na papierze.

Pierwszy prototyp pistoletu powstał w lutym 1931 i funkcjonował poprawnie już od pierwszego strzału. Oficjalna premiera broni, z udziałem oficjeli, miała miejsce w kwietniu 1931. Do uzbrojenia broń wprowadzono rok później, a jednocześnie już na zawsze złączono jej losy z Radomiem, przenosząc do Fabryki Broni jej wdrożenie i produkcję. We wrześniu pierwsze pistolety partii informacyjnej rozesłano do testujących broń jednostek. Formalnie broń wprowadzono do uzbrojenia Wojska Polskiego 26 sierpnia 1935. Pistolet znajdował się na etatowym wyposażeniu armii łącznie ze skórzaną kaburą. Wewnątrz była przestrzeń na dwa dodatkowe 8-nabojowe magazynki oraz wycior do czyszczenia.

Porównanie oryginalnego pistoletu wz. 35 z szkieletem jego repliki powstałej w 2015 / Zdjęcia: Remigiusz Wilk

Produkcja seryjna pistoletu wz. 35 Vis rozpoczęła się we wrześniu 1936 i trwała do 1939. Została wznowiona przez Niemców we wrześniu 1940. Vis pod okupacją powstawał jako P.35(p). Wytwarzanie broni trwało aż do końca wojny, do maja 1945. Wcześniej zakład przeniesiono do Austrii, gdzie już wcześniej powstawały lufy. W międzyczasie konstrukcję pistoletu uproszczono – zrezygnowano z wycięcia w chwycie na futerał-kolbę, uproszczono profile kabłąka i szkieletu, zrezygnowano z polerowania, usunięto też dźwignie do rozkładania broni. Ostatnie P.35(p) produkowane przez hitlerowców, były kiepsko wykończone i miały drewniane okładziny rękojeści, ale nadal strzelały celnie i niezawodnie.

Pistolet wz. 35 Vis działa na zasadzie krótkiego odrzutu lufy. Lufa jest zaryglowana z zamkiem za pomocą dwóch występów ryglowych umieszczonych w jej górnej części. Odryglowanie zespołu lufa-zamek następuje przez przekoszenie lufy, sterowane za pomocą skośnie ukształtowanego występu w dnie komory nabojowej, współpracującego z odpowiednią krzywką wyciętą bezpośrednio w szkielecie pistoletu. Takie działanie wskazuje na twórczo rozwinięte inspiracje czerpane z pistoletu FN Browning HP, choć w praktyce jest prostsze i znacznie trwalsze.

Zastosowanie nieruchomego łożyska lufy w zamku Visa okazało się też inspirujące dla Belgów, którzy później w ten sposób zmodyfikowali swoją broń. Mechanizm spustowy z kolei, jest także obcego pochodzenia, został po prostu skopiowany z amerykańskiego Colta M1911. Od oryginału różnił się brakiem nastawnego bezpiecznika.

Charakterystyczna linia rękojeści i zwalniacz kurka na zamku odróżniają jednak pistolet wz. 35 od Colta na pierwszy rzut oka. Zwłaszcza ten ostatni był wówczas novum, Vis był pierwszym pistoletem wojskowym wyposażonym w taki mechanizm. Nowatorskie w polskiej broni było też urządzenie powrotne, wyjmowane z pistoletu w całości, co było znaczącym postępem, gdyż zapobiegało gubieniu się drobnych elementów. Podobne rozwiązania pojawiły się dopiero w kilka lat później.

Zapisz

Zapisz