W środę, 3 kwietnia 2024, w szwedzkiej bazie morskiej Karlskrona odbyła się uroczystość chrztu nowego okrętu wywiadu radioelektronicznego HSwMS Artemis (A202) klasy (SIGnals INTelligence, Signalspaningsfartyg), który tym samym zastąpił w służbie Orion (A201) w 1. Dywizjonie Okrętów Podwodnych marynarki wojennej (Svenska marinen).
Zdjęcia: Jimmie Adamsson/Försvarsmakten
W obecności dowódcy Svenska marinen, kadm. Ewy Skoog-Haslum, uroczystego chrztu dokonał Björn Lyrvall dyrektor generalny szwedzkiego Instytutu Obrony Radiołączności (Försvarets radioanstalt, FRA) – agencji rządowej odpowiedzialnej za wywiad łączności i podlegającej Ministerstwu Obrony, po czym odsłonięto tabliczkę znamionową na okręcie.
Tym samym HSwMS Artemis (A202) zastąpił w służbie HSwMS Orion (A201), który zwodowano niemal równo 40 lat temu, w czerwcu 1984 w stoczni Saab Kockums. Choć faktycznie jednostka nie była operacyjna od 14 lat. 22 kwietnia 2010 resort obrony wykreślił go z listy jednostek pozostających w aktywnej służbie z powodu niespełniania norm bezpieczeństwa na morzu i zleciło opracowanie projektu jego następcy.
I tak 11 kwietnia 2017 w spółce Saab Defence and Security zamówiono nowy okręt za 730 mln SEK (wówczas 321 mln zł), a już 26 kwietnia tego samego roku przyznano kontrakt podwykonawstwa gdyńskiej PGZ Stoczni Wojennej, który został częściowo doposażony w Stoczni Remontowej Nauta. Za projekt jednostki odpowiada polskie biuro MMC Ship Design & Marine Consulting.
Pierwsze palenie blach miało miejsce 1 marca 2018, a położenie stępki 15 czerwca tego samego roku (Budowa szwedzkiego okrętu w Polsce, Okręt SIGINT powstanie w Gdyni).
Zgodnie z umową miała ona w latach 2017-2020 zbudować kompletną jednostkę pływającą oraz przeprowadzić jej wstępne próby morskie. Planowano, że po zakończeniu prac w Polsce, Artemis o własnych siłach przejdzie do stoczni w Karlskronie, gdzie zostanie na nim zainstalowane specjalistyczne wyposażenie rozpoznawcze i do końca 2020 gotowy okręt zostanie przekazany szwedzkiej Agencji Zamówień Obronnych (Swedish Defence Materiel Administration, FMV) (Okręt SIGINT powstanie w Gdyni).
Prace wykonywane we współpracy z PGZ Stocznią Wojenną zaowocowały wodowaniem jednostki 17 kwietnia 2019. Następnie okręt trafił do Nauty gdzie prowadzone były prace wyposażeniowe, które jednak zostały przerwane wiosną 2020. Było to związane ze złą sytuacją ekonomiczną spółki, która od lat corocznie ponosiła coraz większe straty. Rosły one od 4,3 mln zł w 2015 do 57,9 mln zł netto w 2018 i ok. 50 mln zł w 2019. Aby uniknąć zgłoszenia przez wierzycieli wniosku o upadłość spółki, 15 kwietnia 2020 otwarte zostało przyspieszone postępowanie układowe. Na początku 2021 objęte układem zadłużenie wymagalne Stoczni Remontowej Nauta wobec 639 wierzycieli wynosiło 320 mln zł. Ostatecznie, 15 lutego 2021 okręt opuścił Nautę i odpłynął do Szwecji. 2 listopada 2022 służba prasowa szwedzkich sił zbrojnych (Försvarsmakten) poinformowała w mediach społecznościowych, że Artemis rozpoczął zakładowe próby morskie. 28 kwietnia 2023 okręt został przekazany FMV, natomiast 15 listopada marynarce wojennej, która rozpoczęła szkolenia załogi (Szwedzki Artemis przekazany zamawiającemu).
Od lewej: Orion i Artemis
Artemis ma 74,6 m długości, 14 m szerokości, 3,8 m zanurzenia, ok. 2200 t wyporności standardowej i ok. 3000 t wyporności pełnej. Prędkość maksymalna wynosi 14,7 w., dzięki czterem agregatom prądotwórczym po 990 kW każdy w ramach napędu spalinowo-elektrycznego. Załoga składa się z 40 oficerów, marynarzy i specjalistów wywiadu.
Tymczasem w Polsce trwa budowa dwóch okrętów bazujących na projekcie Artemisa przeznaczonych dla Marynarki Wojennej RP w ramach programu Delfin jako następców okrętów projektu 863: OORP Hydrograf (263) i Nawigator (262). Zostały zamówione w Saabie 25 listopada 2022 za około 620 mln USD netto (2,91 mld zł netto) okręty projektu 107 będą nosić nazwy OORP Jerzy Różycki (261) i Henryk Zygalski (264), a ich stępki położono, odpowiednio, 27 lipca 2023 i 23 stycznia 2024, w gdańskiej stoczni Remontowa Shipbuilding.