Szwajcarskie tak dla nowych samolotów bojowych

27 września w Szwajcarii odbyło się ogólnonarodowe referendum w sprawie dalszej realizacji programu zakupu 30-40 nowych samolotów bojowych (Neues Kampfflugzeug, NKF) o szacowanej wartości 6,5 mld CHF (27,66 mld zł). Z nieznaczną przewagą, niemal błędem statystycznym, zwyciężyła opcja za zakupem. Oprócz tego wyrażono zgodę na przeznaczenie 2 mld CHF (8,51 mld zł) na zakup nowego systemu obrony powietrznej o kryptonimie Bodluv (Bodengestützte-Luft-Verteidigung) (Szwajcarskie myśliwce i obrona powietrzna, 2018-03-29).

Zgodnie z informacjami opublikowanymi przez Kancelarię Federalną Szwajcarii opcja za otrzymała 50,1% głosów, czyli 1 605 700, natomiast przeciw głosowało aż 49,4% Szwajcarów, czyli 1 597 030 obywateli. Różnica głosów wyniosła tylko 8670 głosów, a frekwencja wyniosła 59,4%.

Według federalnej minister obrony, ochrony ludności i sportu Violi Amherd, wyniki te dają mandat władzom w Bernie do kontynuacji oceny wstępnie złożonych ofert, czyli samolotów Eurofighter Typhoon, Dassault Rafale, F/A-18E/F Super Hornet i F-35A Lightning II. Oferty ostateczne muszą zostać przedłożone do 18 listopada br. Ostateczny wybór oferty ma nastąpić do połowy 2021. Równolegle zostanie wybrana oferta na system obrony powietrznej. Podpisanie umów jest oczekiwane najpóźniej w 2022, tak aby dostawy mogły zostać zrealizowane w latach 2025-2030.

Minister uważa, że mimo iż różnica za i przeciw jest minimalna, to demokracja zwyciężyła i należy uszanować wolę większości, jakakolwiek by nie była i z jaką różnicą głosów została wyrażona. Dodała, że w przypadku ogłoszonego trzy lata temu programu Air 2030, obejmującego zakup nowych samolotów i zestawów przeciwlotniczych/przeciwrakietowych to długoterminowa inwestycja w bezpieczeństwo szwajcarskiej ludności i infrastruktury. Amherdpodkreśliła, że oszacowany budżet w programie NKF należy traktować jako górny pułap, a każda tańsza oferta będzie szczegółowo rozpatrywana.

Co ciekawe, przeciwnicy zakupu mogą nadal pokrzyżować plany rządu w Bernie, domagając się kolejnego referendum, co jednak wymagałoby 100 tys. podpisów i mogłoby zająć kolejne lata. Według komentatorów, tak duża liczba przeciwników wynika z faktu, iż w program sprzedaży samolotów bojowych mocno zaangażowała się administracja niepopularnego wśród opozycji Donalda Trumpa, lobbując konstrukcje Lockheed Martin i Boeinga. Jednak uważa się takie podejście za lekkomyślne, gdyż godzi w bezpieczeństwo narodowe.

W przypadku zestawów obrony powietrznej Bodluv, oferentami są Raytheon z systemem MIM-104 Patriot i konsorcjum Eurosam z systemem SAMP/T. W kwietniu ub. r. pojawiła się informacja o wycofaniu się spółki Rafael Advanced Defense Systems z systemem David’s Sling Weapon System (DSWS) (David’s Sling nie dla Szwajcarii, 2019-04-23).

Finansowanie programu Air 2030 zostało zatwierdzone przez szwajcarski parlament 20 grudnia ub. r. Za przyjęciem ustawy finansującej program głosowało trzydziestu trzech deputowanych, dziesięciu było przeciwko, natomiast jeden wstrzymał się od głosu. Ponadto, ustawa zawierała zapisy dotyczące zasad dotyczących offsetu, którego wartość będzie musiała wynieść minimum 60% wartości obu kontraktów. Z tej kwoty, 20% będą musiały stanowić inwestycje bezpośrednie, a 40% inwestycje pośrednie w szwajcarską bazę technologiczną i bezpieczeństwa. Ponadto, poszczególne umowy muszą zostać podzielone na kantony niemieckojęzyczne (65%), francuskojęzyczne (35%) i włoskojęzyczne (5%).