Próby Kaska-1M na Ukrainie

Od 2 marca wybrane jednostki ukraińskiej armii poddają próbom poligonowym 15 zmodernizowanych hełmów Kaska-1M, wywodzących się z modelu 3 w wariancie trzecim. Osłona balistyczna została opracowana i wytwarzana przez przedsiębiorstwo naukowo-produkcyjne TEMP-3000 z Worzel w obwodzie kijowskim. Do hełmów producent dołączył pakiet dokumentacji, którą mają wypełnić użytkownicy po zakończonych próbach poligonowych i funkcjonalnych. Na jej podstawie TEMP-3000 ma dokonać ewentualnych zmian w budowie osłony.

Czerep Kaska-1M wykonano z niepalnej tkaniny aramidowej i chroni przed odłamkami min i granatów oraz przed 9-mm pociskami pistoletowymi. Osłona zachowuje swoje własności balistyczne w temperaturach od -40 do +50 °C. Zgodnie z ukraińską normą GSTU 78-41-004-97 hełm ma odporność balistyczną na poziomie 1A (odpowiada to IIIA NIJ Standard for Ballistic Helmets Supersedes NILECJ-STD-0106.00/ 0106.01).

Masa Kaska-1M to 1340 g. Zewnętrzna powierzchnia hełmu pokryta została matową, wodoodporną powłokę poliuretanową o charakterystycznej fakturze nie wywołującej refleksów świetlnych. Na przedniej powierzchni czerepu Kaska-1M umieszczono trzypunktowe gniazdo montażowe, zaś na jego bokach szyny do mocowania akcesoriów. Wyposażenie wewnętrzne hełmu składa się z dziewięciu poduszek o pięciu różnych kształtach (prostokątnych i trapezoidalnych) wklejonych do wnętrza za pomocą pasów Velcro.

Kaska-1M wyposażono w czteropunktową podpinkę z system regulacji BCS (BOA Closure System) zapożyczoną z amerykańskiego Team Wendy. Zasadniczą rolę odgrywa w niej mechanizm BOA z pokrętłem z wewnętrzną blokadą. Jego działanie polega na nawijaniu na wewnętrzny bęben cienkiej żyłki umieszczonej w dwóch bocznych rękawach, na których zawieszone są skroniowe taśmy podpinki. Rękawy wykonano z tkaniny i umieszczono na zaczepach pod przednimi śrubami. Dokręcanie pokrętła zgodnie z ruchem wskazówek zegara powoduje skrócenie długości żyłek. Tym samym rękawy ściślej zaczynają przylegać do kształtu głowy, co stabilizuje hełmu na obwodzie. Podniesienie pokrętła do góry zwalnia wewnętrzną blokadę i luzuje docisk żyłki w rękawach. Jego ponowne dociśnięcie i pokręcanie pozwala dopasować fasunek do rozmiaru obwodu głowy. Ściąganie lub luzowanie wolnych odcinków taśm podpinki powoduje dopasowanie konstrukcji do wielkości twarzoczaszki.

Hełm Kaska-1M ma pokrowiec ochronny uszyty z trzech elementów: prostokątnego płatu centralnego z jednolitej tkaniny maskującej i dwóch bocznych z tkaniny siatkowej o gęstych oczkach. Na czole i bokach wycięto otwory na szyny i gniazdo montażowe. Płat centralny uzupełniają naszyte wzdłuż krawędzi po dwa rzędy taśm tworzących po pięć szlufek do wsadzania elementów maskujących. Na wysokości załamania bocznych szyn pokrowiec ma ściągacz podtrzymujący tkaninę pod szyną, aby nie opadła odsłaniając goły czerep. Krawędź pokrowca uszyta została z materiału maskującego w formie rękawa. W środku wszyto taśmę gumową ściągająca pokrowiec pod dolna krawędzią hełmu.

Analiza
Spółka TEMP-3000 jest najstarszym z czterech ukraińskich przedsiębiorstw produkujących hełmy. Przedsiębiorstwo działa od 1989 jako zakład naukowo-produkcyjny specjalizujący się w opracowywaniu i produkcji materiałów do indywidualnych i zespołowych osłon balistycznych. W 1995 TEMP-3000 dostarczył do ukraińskich sił zbrojnych pierwsze hełmy Kaska-M wykonane z tkanin paraaramidowych wyprodukowanych we własnych tkalniach. W kolejnych latach spółka sprzedawała dopracowane modele Kaska-1M.

TEMP-3000 był także producentem czterooelementowych (centralny płat stali był wykonany z dwóch połączonych ze sobą części) hełmów balistycznych Sfera. Ich produkcja została zakończona kilka lat temu. Ukraiński Specjalny Hełm Stalowy Sfera wykonany z blach ze stali kuloodpornej o masie 2300 g był odpowiednikiem rosyjskiego stalowego SSSch-94 Sfera/Sfera-S. Model z Ukrainy nosił też eksportową nazwę USH-93 (Ukrainian Special Helmet 93) nadaną przez spółkę handlującą bronią i wyposażeniem specjalnym UkrSpetsExport. Po zakończeniu wytwarzania Sfera/USH-93, TEMP-3000 skoncentrował się na wyrobach z tkanin aramidowych własnej produkcji. Oprócz hełmów spółka ma w ofercie także kamizelki kuloodporne i wkłady balistyczne do kamizelek wykonane ze stali, ceramiki i polietylenu HMWPE.

Doświadczenie TEMP-3000 i bogaty park maszynowy wyeliminowały z ukraińskiego rynku dwóch mniejszych producentów osłon balistycznych głowy: Sicz i Alfa Production. W tym ostatnim przypadku wytwórca, który był w stanie miesięcznie dostarczyć jedynie 50 hełmów i nie sprostał konkurencji. Alfa Production nadal jednak wytwarza elementy z włókien szklanych i tworzyw sztucznych.

Ostatnim rywalem zdolnym konkurować z TEMP-3000 jest kijowskie przedsiębiorstwo UaRms, będące częścią Ukraińskiej Agencji Perspektywicznych Opracowań Naukowo-Technicznych. Spółka zaprezentowała w czerwcu 2015, po krótkim czasie badań i wdrożenia, pierwszy hełm TOR. W lipcu certyfikowała osłonę w niemieckim laboratorium Beschussamt Mellrichstand w Bawarii, zaś w styczniu 2016 rozpoczęła się jej produkcja seryjna. Wysoka odporność hełmu TOR, dla którego V50 wynosiło aż 688,1 m/s dla standardowego odłamka o masie 1,1 g (17 gr), została potwierdzona testami zgodnymi z STANAG 2920. Podobne badania UaRms przeprowadził w Instytucie Technologii Bezpieczeństwa Moratex w kwietniu 2017 na hełmach TOR i TOR-D (Kask ochronny TOR-D-c, 2018-02-23; Ukraiński hełm czołgowy TOR-BT, 2017-11-14; Osłony ZBB Blok, 2017-10-31). Wyniki V50 jakie osiągnięto w Łodzi przewyższały dla standardowego odłamka prędkość 690 m/s.

Wprowadzenie przez UaRms w sierpniu 2016 na rynek hełmu TOR-D i wyposażenie w niego części pododdziałów ukraińskich wojsk desantowo-szturmowych oraz Sił Specjalnych Operacji Sił Zbrojnych Ukrainy poważnie zaniepokoiły kierownictwo dotychczasowego monopolisty, czyli TEMP-3000. W efekcie 4 sierpnia 2017 były dyrektor spółki złożył do ukraińskiego ministerstwa obrony doniesienie w którym podał nieprawdziwe informacje o nieprawidłowościach podczas prowadzenia procedury przetargowej na dostawę hełmów TOR-D. Oskarżenie dotyczyło również korupcji.

Wszczęte przez żandarmerię WSP dochodzenie, według przedstawicieli UaRms było jednostronne i stronnicze. W rezultacie postępowania zawieszono odbiór zamówionych hełmów TOR-D. Wcześniej wydane egzemplarze zostały wycofane z użytkowania w jednostkach desantowo- szturmowych. W ich miejsce wprowadzono wycofane wcześniej modele TEMP-3000 Kaska-M1.

Smaczku sprawie dodaje, że TEMP-3000 nie ma certyfikatów i nie potwierdziła deklarowanych odporności balistycznych swoich wyrobów żadnymi wiarygodnymi dokumentami testujących instytucji. Tymczasem UaRms swoje hełmy sprawdził zarówno w kraju, jak i poza jego granicami.