Defence & Space

Airbus Helicopters Polska świętuje dekadę działalności inżynieryjnej

Airbus Helicopters Polska obchodzi dziś 10-lecie istnienia, czyli dekadę ważnego wkładu w programy śmigłowcowe Airbus Helicopters.

2025-06-04 | Redakcja | 3 minuty

SBU o szczegółach operacji Pajęczyna: Zniszczono bombowiec strategiczny Tu-160?

Służba Bezpieczeństwa Ukrainy opublikowała nagranie wideo z kompilacją wszystkich trafień dronów FPV typu Osa, którymi 1 czerwca zaatakowano rosyjskie bazy lotnictwa strategicznego,…

2025-06-04 | Rafał Muczyński | 4 minuty

Na Mi-2 pilotów Apache nie wyszkolimy…

Modernizacja Sił Zbrojnych ładnie wygląda na prezentacjach i konferencjach. Gdy się przyjrzeć bliżej, to okazuje się w wielu aspektach robiona jest chaotycznie i bez szerszego spojrzenia na cały…

2025-05-30 | Sławek Zagórski | 7 minut

Karkonosze: Tankowce skokiem jakościowym dla Sił Powietrznych?

Siły Powietrzne od lat domagają się zakupu latających cystern. Program zakupu wielozadaniowego samolotu transportowo-tankującego przez lata był odsuwany i przekładany. Ich zakup znacznie…

2025-05-23 | Sławek Zagórski | 6 minut

Szef MON na kongresie Impact’25

Wicepremier i minister obrony narodowej Władysław Kosiniak-Kamysz uczestniczył w kongresie Impact’25 i wziął udział w fireside chat – Nowe zagrożenia, nowe odpowiedzi: Polska strategia…

2025-05-14 | Redakcja | 6 minut

Rohde & Schwarz prezentuje najnowsze innowacje w walce radioelektronicznej na targach AOC Europe

Niemiecka spółka Rohde & Schwarz zaprezentowała nową generację systemów zwiadu/walki radioelektronicznej (SIGINT/WRE), rozwiązań do łączenia czujników i analizy sygnałów, zaprojektowanych tak, aby…

2025-05-12 | Redakcja | 2 minuty

ZM Tarnów na obchodach w Dąbrowie Tarnowskiej

Wicepremier i minister obrony narodowej Władysław Kosiniak-Kamysz wziął udział w Dąbrowie Tarnowskiej w obchodach 140. rocznicy urodzin generała Mariana Kukiela. Na wydarzeniu nie zabrakło też…

2025-06-02 | Redakcja | 4 minuty

Chrobry, Kraków i Drużyna Krak – video odcinek specjalny

Kraków, to od wieków jedno z najważniejszych miast w Polsce. Ale nie zawsze znajdował się w kręgu wpływów polskich władców. O tym jak to się zmieniało i co – poza…

2025-05-20 | Tomasz Świątkowski | 4 minuty

ICEYE i IHI zbudują japońską konstelację satelitów SAR

Polsko-fińska spółka ICEYE oraz japońska IHI Corporation rozpoczynają współpracę w zakresie budowy konstelacji maksymalnie 24 satelitów radarowych z syntetyczną aperturą SAR na potrzeby wojska,…

2025-05-22 | Redakcja | 3 minuty

Postępy Airbusa w brytyjskim programie satelitarnym Skynet 6A

Europejska spółka Airbus Defence and Space zakończyła proces integracji modułów łączności i usługowych satelity telekomunikacyjnego Skynet 6A dla Ministerstwa Obrony Wielkiej…

2025-05-20 | Rafał Muczyński | 4 minuty

SBU o szczegółach operacji Pajęczyna: Zniszczono bombowiec strategiczny Tu-160?

Służba Bezpieczeństwa Ukrainy opublikowała nagranie wideo z kompilacją wszystkich trafień dronów FPV typu Osa, którymi 1 czerwca zaatakowano rosyjskie bazy lotnictwa strategicznego,…

2025-06-04 | Rafał Muczyński | 4 minuty

Ukraińska SBU zaminowała Most Krymski

Służba Bezpieczeństwa Ukrainy zaminowała fundament pod jednym ze słupów Mostu Krymskiego żeby zdestabilizować całą konstrukcję. Dziś nad ranem doszło do podwodnej eksplozji.

2025-06-03 | Rafał Muczyński | 3 minuty

Airbus Helicopters Polska świętuje dekadę działalności inżynieryjnej

Airbus Helicopters Polska obchodzi dziś 10-lecie istnienia, czyli dekadę ważnego wkładu w programy śmigłowcowe Airbus Helicopters.

2025-06-04 | Redakcja | 3 minuty

GROTowisko-25 startuje już w przyszłym tygodniu

W weekend 14-15 czerwca 2025 r. odbędzie się kolejna edycja GROTowiska. Ponownie na terenie kompleksu wojskowego w Zegrzu odbędzie się konferencja poświęcona karabinkowi…

2025-06-04 | Redakcja | 3 minuty

IDET & PYROS 2025: Amfibia gąsienicowa KALAN jako następca PTS

Podczas Międzynarodowych Targów Techniki i Usług Pożarowych PYROS (towarzyszących targom IDET 2025 w Brnie), czeska spółka New Space Technologies zaprezentowała amfibię gąsienicową KALAN.

2025-05-30 | Rafał Muczyński | 3 minuty

Policja Peru odebrała kolejne śmigłowce UH-60A+ Black Hawk

Ministerstwo Spraw Wewnętrznych Peru poinformowało, że Policja Narodowa odebrała kolejne trzy śmigłowce wielozadaniowe UH-60A+ Black Hawk, które dołączyły do już trzech posiadanych,…

2025-05-23 | Rafał Muczyński | 4 minuty

SBU o szczegółach operacji Pajęczyna: Zniszczono bombowiec strategiczny Tu-160?

Służba Bezpieczeństwa Ukrainy opublikowała nagranie wideo z kompilacją wszystkich trafień dronów FPV typu Osa, którymi 1 czerwca zaatakowano rosyjskie bazy lotnictwa strategicznego,…

2025-06-04 | Rafał Muczyński | 4 minuty

GROTowisko-25 startuje już w przyszłym tygodniu

W weekend 14-15 czerwca 2025 r. odbędzie się kolejna edycja GROTowiska. Ponownie na terenie kompleksu wojskowego w Zegrzu odbędzie się konferencja poświęcona karabinkowi…

2025-06-04 | Redakcja | 3 minuty

SBU o szczegółach operacji Pajęczyna: Zniszczono bombowiec strategiczny Tu-160?

Służba Bezpieczeństwa Ukrainy opublikowała nagranie wideo z kompilacją wszystkich trafień dronów FPV typu Osa, którymi 1 czerwca zaatakowano rosyjskie bazy lotnictwa strategicznego,…

2025-06-04 | Rafał Muczyński | 4 minuty

50 tysięcy godzin nalotu śmigłowców SW-4 Puszczyk w Wojsku Polskim

Dowództwo Generalne Rodzajów Sił Zbrojnych poinformowało, że flota lekkich śmigłowców szkolnych PZL SW-4 Puszczyk przekroczyła nalot wynoszący 50 000 godzin.

2025-06-04 | Rafał Muczyński | 3 minuty

Rosja: Międzynarodowy Salon Lotniczo-Kosmiczny MAKS znowu odwołany

Dyrektor generalny rosyjskiej państwowej korporacji Rostiech Siergiej Czemiezow poinformował, że 16. Międzynarodowy Salon Lotniczo-Kosmiczny MAKS-2025 w podmoskiewskim Żukowskim na lotnisku Ramienskoje został odwołany.

2025-06-04 | Rafał Muczyński | 2 minuty

GROTowisko-25 startuje już w przyszłym tygodniu

W weekend 14-15 czerwca 2025 r. odbędzie się kolejna edycja GROTowiska. Ponownie na terenie kompleksu wojskowego w Zegrzu odbędzie się konferencja poświęcona karabinkowi…

2025-06-04 | Redakcja | 3 minuty
Shooting

Mactronic M-Fire Guardian – nowa latarka dla profesjonalistów

Mactronic wprowadza do oferty nową latarkę kątową M-Fire Guardian. Jak podaje producent, jest to pierwsza latarka kątowa z światłem czerwonym z certyfikatem ATEX, oznaczającym…

2025-06-04 | Michał Ihnatów | 7 minut

Nowe pociski/amunicja Lapua TRX TrueRange Expanding

Lapua wkrótce wprowadzi do oferty linię pocisków oraz kompletnej amunicji TRX TrueRange Expanding, przeznaczoną dla strzelców długodystansowych oraz myśliwych polujących na dłuższych dystansach.

2025-06-04 | Michał Ihnatów | 2 minuty

Mactronic M-Fire Guardian – nowa latarka dla profesjonalistów

Mactronic wprowadza do oferty nową latarkę kątową M-Fire Guardian. Jak podaje producent, jest to pierwsza latarka kątowa z światłem czerwonym z certyfikatem ATEX, oznaczającym…

2025-06-04 | Michał Ihnatów | 7 minut

Nowe pociski/amunicja Lapua TRX TrueRange Expanding

Lapua wkrótce wprowadzi do oferty linię pocisków oraz kompletnej amunicji TRX TrueRange Expanding, przeznaczoną dla strzelców długodystansowych oraz myśliwych polujących na dłuższych dystansach.

2025-06-04 | Michał Ihnatów | 2 minuty

Konwersja MSBS GROT BULLPUP już dostępna

Fabryka Broni „Łucznik” Radom wprowadza do oferty długo wyczekiwane zestawy konwersyjne do karabinków samopowtarzalnych MSBS GROT S16 FB-M1 oraz S10 FB-M1, umożliwiające zamianę…

2025-06-02 | Michał Ihnatów | 3 minuty

IDET 2025: Grand Power z karabinkami M4M1 dla Słowackich Sił Zbrojnych

Na Międzynarodowych Targach Techniki Wojskowej i Służb Ochrony Porządku IDET 2023 w Czechach, Grand Power – słowacki producent broni palnej – zaprezentował wojskowe…

2025-05-28 | Michał Ihnatów | 4 minuty

Strzelectwo od podstaw cz. 3 – Od egzaminu po WPA

Egzamin na patent strzelecki mamy już za sobą? Świetnie, ale droga do pozwolenia na broń jest długa. Biorąc pod uwagę czas, wysiłek i poniesione koszty, nie jesteśmy jeszcze…

2025-04-30 | Tomasz Karasiński | 21 minut

Wszystko o gwizdkach — Urządzenia wylotowe w broni palnej

A co by było, gdyby gazy wylotowe mogły jeszcze wykonać dla nas jakąś robotę? Niosą przecież sporą energię, która marnuje się, a nawet działa na niekorzyść…

2025-04-21 | Tomasz Karasiński | 32 minuty

UF PRO P40 Mark I Range Pants – spodnie do dynamiki

UF PRO zapowiada spodnie P40 Mark I Range Pants, zaprojektowane specjalnie do strzelectwa dynamicznego. Wykonane z lekkiej tkaniny poliamidowej, cechują się szerokim wykorzystaniem…

2025-05-29 | Michał Ihnatów | 4 minuty

Recenzja Ruike LD51-B – Scyzoryk prawie idealny

W branży kieszonkowych narzędzi największy udział należy się nożom składanym czołowych marek, wykonanych z kosmicznie drogiej stali. Klasyczne scyzoryki, narzędzia wielofunkcyjne, znak…

2025-05-26 | Michał Ihnatów | 1 minut

Minister Sportu i Turystyki uchyla uchwałę PZSS

Minister Sportu i Turystyki Sławomir Nitras uchylił uchwałę Zarządu Polskiego Związku Strzelectwa Sportowego 27/2025 z dnia 26 marca 2025 roku w sprawie wprowadzenia…

2025-05-23 | Michał Ihnatów | 3 minuty

Strzelectwo od podstaw cz. 3 – Od egzaminu po WPA

Egzamin na patent strzelecki mamy już za sobą? Świetnie, ale droga do pozwolenia na broń jest długa. Biorąc pod uwagę czas, wysiłek i poniesione koszty, nie jesteśmy jeszcze…

2025-04-30 | Tomasz Karasiński | 21 minut

Czasowy zakaz noszenia broni w Warszawie w dniu 25 maja

Ministerstwo Spraw Wewnętrznych i Administracji opublikowało rozporządzenie w sprawie wprowadzenia czasowego zakazu noszenia broni lub przemieszczania jej w stanie rozładowanym na obszarze miasta stołecznego…

2025-05-23 | Michał Ihnatów | 4 minuty

SprawdzaMY za zaświadczeniem do nabycia broni w mObywatel

Zespół SprawdzaMY, założony przez Rafała Brzoskę, zgłosił kolejny pomysł w najnowszym pakiecie usprawnień – wprowadzenie zaświadczenia upoważniajacego do nabycia broni do aplikacji mObywatel.

2025-05-09 | Michał Ihnatów | 3 minuty

Kamizelka ratownika, która chroni – BC Arms Archangel

Kamizelka ratownika Archangel to efekt współpracy firm Currahee oraz BC Arms. Powstała w odpowiedzi na zapotrzebowanie rynku w zakresie ochrony osobistej zespołów ratownictwa medycznego. Na papierze…

2025-05-16 | Mariusz Rams | 7 minut

System Direct Action Spitfire Plate Carrier cz.1 – Sprawdźmy noszak

W dniu dzisiejszym na rynku dostępnych jest wiele rozwiązań w kategorii oporządzenia. Podstawowym, i raczej niezbędnym  elementem naszego wyposażenia są noszaki osłon balistycznych, których kilka…

2025-05-08 | Michał Gaweł | 15 minut

Relacja z Kaliber Shooting Festival 2025

W dniach 17-18 maja na strzelnicy Bellona w Maryninie odbyła się impreza Kaliber Shooting Festival 2025. Dla amatorów broni palnej i osób mocno wkręconych…

2025-06-03 | Tomasz Karasiński | 15 minut

Delta Long Range Weekend 2025 za nami

10 i 11 maja br. na poligonie Wojskowego Instytutu Technicznego Uzbrojenia w podwarszawskiej Zielonce odbyła się kolejna edycja Delta Long Range Weekend. To impreza, która zyskała…

2025-05-15 | Grzegorz Sobczak | 5 minut
Adventure

Recenzja Ruike LD51-B – Scyzoryk prawie idealny

W branży kieszonkowych narzędzi największy udział należy się nożom składanym czołowych marek, wykonanych z kosmicznie drogiej stali. Klasyczne scyzoryki, narzędzia wielofunkcyjne, znak…

2025-05-26 | Michał Ihnatów | 1 minut

Kosmiczne jedzenie Astro menu od LYOFOOD w sprzedaży

LYOFOOD, polski producent żywności liofilizowanej, wprowadza do dystrybucji nowe Astro menu, w skład którego wchodzą polskie dania oraz desery stworzone na potrzeby projektu Bonus Food…

2025-05-23 | Michał Ihnatów | 1 minut

Rąbać, łupać, strugać, wbijać, czyli siekiera w terenie. „Toporny” poradnik dla bezpieczeństwa i spokoju ducha

„Tylko niech im pan nie daje siekier do ręki!” To zdanie słyszę często, kiedy rozpoczynam zajęcia terenowe, nieważne czy z młodzieżą, czy z dorosłymi. Narzędzia do rąbania wzbudzają lęk,…

2024-10-21 | Tomasz Świątkowski | 1 minut

Elementarz preppersa: zapasy żywności

Prepping to „hobby” tak wielowątkowe, że chyba nie ma na tym świecie arcymistrza, który opanowałby wszystkie powiązane z nim umiejętności. Jednak niektóre z zagadnień preppingu są absolutnie kluczowe.…

2024-09-21 | Tadeusz Jakliński | 1 minut

Lynx Custom Knives – masywny taktyk z polskiej stajni

Czasem trafia w ręce coś, co od razu zdradza, że nie powstało na taśmie produkcyjnej. Nie przez przypadek, nie bo się sprzeda, tylko dlatego, że ktoś po drugiej stronie blachy i szlifierki…

2025-05-13 | Mateusz Sułek | 1 minut

Torba Helikon-Tex Field Tote już dostępna!

Nowości z Enforce Tac 2025 stopniowo pojawią się w ofercie Helikon-Tex. Field Tote to torba z linii Urban, która łączy cywilny styl z militarnym zacięciem.

2025-05-08 | Michał Ihnatów | 1 minut

Koszula hawajska od Helikon-Tex już w sklepach

Do dystrybucji trafia kolejna nowość Helikon-Tex z Enforce Tac 2025. Koszule hawajskie łączą klasyczny, tropikalny styl z militarnymi akcentami wplecionymi we wzór.

2025-05-15 | Michał Ihnatów | 1 minut

Helikon-Tex Tracer — anorak zamiast bluzy mundurowej?

Kurtka Tracer to kolejny anorak (czy też kangurka) od Helikon-Tex. Od pozostałych różni się tym, że należy do linii Patrol i zaprojektowany został do użytku wojskowego — dlatego też…

2025-04-11 | Michał Ihnatów | 1 minut

Jak dojechać szybowcem pod K2? Spotkanie ze Sławkiem Makarukiem.

W najbliższy piątek 7 lutego o godzinie 18:00 w Muzeum Lotnictwa Polskiego w Krakowie odbędzie się wyjątkowe wydarzenie, którego gościem specjalnym będzie Sławek Makaruk – podróżnik,…

2025-02-05 | Redakcja | 1 minut

Swarovski BP24: plecak do podglądania natury

„– Stary, mam plecak Swarovskiego! – Z diamentów? – Nie no, naprawdę Swarovskiego. Taki na optykę! – Ale jak to? Tego od pierścionków i kolczyków?”. Tak w większości…

2024-07-03 | Konrad Busza | 1 minut

„Zabić Ukrainę. Alfabet rosyjskiej agresji” – wojna oczami reportera

Marcin Ogdowski to jeden z najbardziej cenionych polskich korespondentów wojennych, znany z bezkompromisowych, rzetelnych i często brutalnie szczerych relacji z frontów wojennych. Jego najnowsza książka,…

2025-02-18 | Mateusz Sułek | 1 minut

Między historią a fikcją – czy warto przeczytać „Wojnę Wschodnią. Kroniki”?

Co by było, gdyby zimna wojna przerodziła się w otwarty konflikt zbrojny?
Piotr Langenfeld w swojej książce „Wojna Wschodnia. Kroniki” zabiera nas do alternatywnej wersji historii…

2025-02-14 | Mateusz Sułek | 1 minut

Jak dojechać szybowcem pod K2? Spotkanie ze Sławkiem Makarukiem.

W najbliższy piątek 7 lutego o godzinie 18:00 w Muzeum Lotnictwa Polskiego w Krakowie odbędzie się wyjątkowe wydarzenie, którego gościem specjalnym będzie Sławek Makaruk – podróżnik,…

2025-02-05 | Redakcja | 1 minut

Krakowski Festiwal Górski 2024 – najważniejsze informacje

Krakowski Festiwal Górski odbędzie się w dniach 7-8 grudnia 2024 roku w Centrum Kongresowym ICE Kraków. Jak co roku w programie wiele atrakcji,…

2024-11-07 | Redakcja | 1 minut
Kalendarium

Zbliża się III Międzynarodowy Kongres Antyterrorystyczny

W dniach 21-22 maja 2025 na Uniwersytecie WSB Merito we Wrocławiu odbędzie się trzecia edycja Międzynarodowego Kongresu Antyterrorystycznego. To prestiżowe wydarzenie, gromadzi uznanych ekspertów krajowych i zagranicznych.

2025-05-09 | Redakcja | 2 minuty

III Międzynarodowy Kongres Antyterrorystyczny już w maju

W dniach 21-22 maja 2025 na Uniwersytecie WSB Merito we Wrocławiu odbędzie się trzecia edycja Międzynarodowego Kongresu Antyterrorystycznego. Rejestracja uczestników i prelegentów jest już otwarta!

2025-04-18 | Redakcja | 4 minuty

Szkolenie Team99 Academy poziom LVL3, czyli balistyka zewnętrzna w teorii i praktyce

W dniach 22 i 23 listopada br. Team99 Academy zorganizowała trzeci etap nauki strzelania dalekodystansowego. Tym razem zajęcia praktyczne odbyły się na strzelnicy w Skarżysku-Kamiennej.

2024-12-01 | Grzegorz Sobczak | 7 minut

Szkolenie Long Range Shooting Team99 Academy LVL2, czyli kto nie liczy, ten nie trafia

W sobotę 28 września Team99 Academy zorganizowała kolejny etap szkolenia w zakresie strzelectwa dalekodystansowego – tym razem na poziomie LVL2. Zajęcia odbywały się…

2024-09-30 | Grzegorz Sobczak | 6 minut

Zbliża się III Międzynarodowy Kongres Antyterrorystyczny

W dniach 21-22 maja 2025 na Uniwersytecie WSB Merito we Wrocławiu odbędzie się trzecia edycja Międzynarodowego Kongresu Antyterrorystycznego. To prestiżowe wydarzenie, gromadzi uznanych ekspertów krajowych i zagranicznych.

2025-05-09 | Redakcja | 2 minuty

III Międzynarodowy Kongres Antyterrorystyczny już w maju

W dniach 21-22 maja 2025 na Uniwersytecie WSB Merito we Wrocławiu odbędzie się trzecia edycja Międzynarodowego Kongresu Antyterrorystycznego. Rejestracja uczestników i prelegentów jest już otwarta!

2025-04-18 | Redakcja | 4 minuty

Nowe zawody taktyczne na mapie Polski, czyli relacja z Defcon One 2024

Kurz po zawodach Defcon One zdecydowanie już opadł, siniaki poznikały, a emocje nadal nas trzymają. Te intensywne dwa dni przyniosły niezapomniane wspomnienia…

2024-11-20 | Klaudia Lazar | 8 minut

MCS Bochnia zaprasza na zawody „Solny Garnizon”

Zapraszamy wszystkich chętnych na zawody strzeleckie, organizowane 13 października przez Solny Garnizon, na strzelnicy Małopolskiego Centrum Strzelectwa w Bochni.

2024-09-24 | Redakcja | 2 minuty

Prezes KAI o FA-50, KF-21 i perspektywach współpracy z polskim przemysłem

Jeśli Polska będzie zainteresowana udziałem w programie KF-21, chętnie porozmawiamy o tym z polskim rządem – mówi gen. dyw. w st spocz. pil. dr GooYoung Kang, prezes Korea Aerospace Industries w rozmowie z Jakubem Link-Lenczowskim i Grzegorzem Sobczakiem z redakcji magazynu MILMAG

Gen. dyw. w st spocz. pil. dr GooYoung Kang jest prezesem i dyrektorem zarządzającym koncernu Korean Aerospace Industries. Wcześniej był dyrektorem Połączonych Szefów Sztabów, GooYoung Kang jest nie tylko pilotem z nalotem ponad 3000 h na samolotach myśliwskich, ma także uprawnienia pilota doświadczalnego. Ponadto brał on udział w rozwoju KT-1T-50. Były instruktor Dowództwa Sił Powietrznych po ukończeniu 30. Akademii Sił Powietrznych pełnił funkcję dowódcy 5. Skrzydła Powietrznodesantowego Sił Powietrznych, dowódcy Południowego Dowództwa Bojowego i szefa Sztabu Sił Powietrznych Republiki Korei
Zdjęcie: Grzegorz Sobczak / MILMAG

MILMAG: Jedną z zalet FA-50 wymienianych przez polskie Ministerstwo Obrony Narodowej jest latwość przeszkolenia pilotów z FA-50 na F-16. Jak więc wygląda kwestia takiego przeszkolenia?

GooYoung Kang: Na początku chciałbym podkreślić, że FA-50 to samolot bojowy a nie szkolny. Jego przeznaczeniem jest przejmowanie części misji jakie może wykonywać F-16. Samoloty dla Polski będą wyposażone w instalację uzupełniania paliwa w locie i zaawansowany zasobnik wskazywania celów. Będzie posiadał możliwości atakowania celów naziemnych z wykorzystaniem precyzyjnych systemów uzbrojenia. Pilot ma do dyspozycji wyświetlacz nahełmowy ułatwiający mu pracę.

Chciałbym podkreślić łatwość z jaką piloci FA-50 mogą przesiąść się do F-16. Dzięki temu, że konfiguracja wyposażenia i dostępne systemy uzbrojenia obu samolotów są bardzo podobne, uzyskaliśmy redukcję o jedną trzecią zarówno jeśli chodzi o czas jak i koszty jakie należy ponieść w celu przeszkolenia pilota FA-50 na F-16, w porównaniu z pilotami innych samolotów.

Jeden z dwóch pierwszych FA-50 dostarczonych polskim Siłom Powietrznym / Zdjęcie: Michał Adamowski / MILMAG

Oprócz samolotów bojowych Polska kupiła w Republice Korei m.in. czołgi K2. Współpraca w operacjach połączonych jest kluczowa na współczesnym polu walki. W jaki sposób FA-50 mogą współpracować z czołgami K2?

FA-50 latające w Siłach Powietrznych Republiki Korei, oprócz misji zwalczania celów powietrznych są także wykorzystywane przeciwko celom naziemnym. Mogę powiedzieć, że współdziałanie w formie wsparcia własnych wojsk lądowych (CAS – Close Air Support), np. czołgów K2 może się odbywać w dwóch formach. Pierwsza to wsparcie bezpośrednie. Wówczas samoloty atakują swoim uzbrojeniem cele wskazane przez naziemnego oficera kierowania ogniem. Drugim sposobem jest wykorzystanie zasobnika celowniczego do wskazania celu, który może być zniszczony przez samolot oznaczający cel lub inny. Dzięki uzbrojeniu precyzyjnemu możemy niszczyć cele znajdujące się w niewielkiej odległości od własnych wojsk.

W tym momencie nie jest to więc przekazywanie informacji w czasie rzeczywistym. Obecne systemy awioniczne generacji 4. i 5. wymagają użycia oficera naprowadzającego. Pracujemy jednak nad tym aby możliwe było bezpośrednie współdziałanie samolotów z jednostkami pancernymi. Możliwe, że już generacja 6. wyposażenia awionicznego będzie na to pozwalała. Żeby można było wprowadzić taką funkcjonalność współdziałania potrzebne są bardzo duże szybkości przesyłu danych oraz bardzo duże pojemności do ich przechowywania. Pewną role ma tu do odegrania również sztuczna inteligencja. Co więcej, takie rozwiązanie nie będzie obejmować nie tylko wyposażenie sił lądowych i lotnictwa, ale będzie także wykorzystywać przestrzeń kosmiczną. Niemniej jednak mogę powiedzieć, że KAI pracuje już nad systemami awionicznymi 6. generacji.

Wytoczenie pierwszego FA-50GF przeznaczonego dla Polski po uroczystości przekazania samolotu polskiemu MON / Zdjęcie: KAI

Jak wygląda system obsługi technicznej samolotów FA-50? Czy wprowadzenie go do polskich Sił Powietrznych będzie trudnym procesem, np. w porównaniu z systemem obsługi technicznej samolotów F-16.

System obsługi technicznej samolotów FA-50 ma zapewnić wysoką sprawność samolotów przy możliwie niskich kosztach użytkowania. Zapewniamy wysoką sprawność samolotów w porównaniu z innymi konstrukcjami. My ze swojej strony zapewniamy dostępność naszych samolotów na poziomie ponad 80%, zarówno jeśli chodzi o samoloty T-50 jak i FA-50.

Dostępność samolotów jest zależna od dwóch elementów. Jednym z nich jest KAI, które zapewnia dostawy niezbędnych podzespołów. Drugim aspektem jest wsparcie eksploatacji i obsługi oparte jest na systemie PBL (Performance Based Logistics). To ścisła współpraca Sił Powietrznych Republiki Korei i Korea Aerospace Industries w celu utrzymania w sprawności samolotów FA-50, przy odpowiedzialności KAI za zapewnienie ich dostępności zgodnie z oczekiwaniem strony wojskowej. Samoloty FA-50GF również mogą być włączone do programu PBL. Myślę, że uda nam się zapewnić sprawność samolotów przekazanych Polsce na poziomie wyższym nawet niż ma to miejsce w przypadku Sił Powietrznych Republiki Korei.

W Siłach Powietrznych FA-50 będą stopniowo zastępować wycofywane MiGi-29 / Zdjęcie: Michał Adamowski / MILMAG

Następne pytanie dotyczy procesu szkolenia. W Polsce do szkolenia pilotów wykorzystujemy samoloty M-346, które mogą być wpięte w sieć z symulatorami, co umożliwia wykonywanie zadań wspólnie przez pilotów w symulatorach i samolotach. Czy istnieje możliwość wpięcia FA-50 w taki system?

W FA-50 takiej funkcji nie zapewniamy. Zwracam uwagę, że nie jest to samolot szkolny, a bojowy. W misjach bojowych tego typu rozwiązania nie są wymagane. W samolotach szkolnych T-50 oferujemy możliwość wspólnego wykonywania misji przez rzeczywiste samoloty razem z pilotami znajdującymi się w symulatorach

Chciałem jednak podkreślić, że razem z samolotami polskie Siły Powietrzne otrzymają również dwa ośrodki szkolenia symulatorowego. Jeden będzie znajdował się w bazie w Mińsku Mazowieckim, drugie w Świdwinie. W przypadku symulatorów będzie np. możliwość wykonywania wspólnych misji z wykorzystaniem symulatorów w obu lokalizacjach jednocześnie.

Obecnie oferta KAI w Polsce dotyczy samolotów FA-50, jednak rozwijacie obecnie nowy samolot KF-21, który w przyszłości mógłby zainteresować polskie Siły Powietrzne. Czy widzi Pan przestrzeń do tego, aby polskie Siły Powietrzne włączyły się do programu rozwoju tego samolotu?

Spodziewałem się takiego pytania (śmiech). Obecnie samolot KF-21 znajduje się w tzw. pierwszym etapie rozwoju konstrukcji tego samolotu (Block-1). W tym procesie Korea Aerospace Industries współpracuje z Indonezją, która jest naszym partnerem. Ten proces przebiega bardzo efektywnie. Wspólnie określamy wymagania stawiane samolotom Block-1. Ten etap prac zakończy się zgodnie z planem w 2026 roku. W tym samym czasie rozpoczną się prace nad drugim etapem rozwoju – Block-2. Planujemy jego zakończenie na rok 2028. O ile w etapie określanym jako Block-1 naszym partnerem jest Indonezja, to w etapie Block-2 nie zdecydowaliśmy jeszcze o wyborze partnera. Ponieważ będzie to etap rozwoju dojrzałej już konstrukcji, dobór zagranicznego partnera do prac rozwojowych będzie czynnikiem bardzo istotnym. Na tym etapie ważnym będzie koszt produkcji i rozwoju samolotu. Drugim czynnikiem będą ryzyka związane z masową produkcją samolotu oraz określenie liczby samolotów jaka ma być wyprodukowana.

Polska zakupiła F-35, użytkuje F-16 i wprowadza do służby FA-50. Myślę jednak, że potrzeby polskich Sił Powietrznych są większe.

Po drugim etapie rozwoju KF-21 będzie samolotem bojowym generacji 4,5. Nawet w zestawieniu z generacją 5, czy 6. może stanowić interesującą ofertę dla zagranicznych klientów. Jeśli Polska będzie zainteresowana udziałem w programie, chętnie porozmawiamy o tym z polskim rządem.

W Polsce pojawiają się głosy mówiące, że KF-21 będzie postrzegany przez Lockheed Martina jako konkurent dla samolotów F-35. KAI współpracował blisko z tym amerykańskim koncernem przy programie T-50/FA-50. Czy rzeczywiście Amerykanie mogą się poczuć zaniepokojeni konkurencją z Korei, np. gdyby Polska zdecydowała się zakupić ten samolot?

Współpraca Korea Aerospace Industries z koncernem Lockheed Martin przy opracowywaniu FA-50 oraz KF-21 jest podobna, jednak są pewne wyraźne różnice. Podczas prac nad rodziną samolotów T-50 i FA-50 Amerykanie współpracowali z nami i do tego programu prawa maja oba koncerny – zarówno KAI jak i Lockheed Martin. Jeśli chodzi o program KF-21, to choć Lockheed Martin współpracuje z nami, prawa do tego projektu, na podstawie końcowej umowy, należą wyłącznie do KAI.

Udział strony koreańskiej w programie FA-50 wynosi 60%, a udział KAI to 56%. Nasz udział w programie KF-21 wynosi ponad 70%. W przypadku FA-50 potrzebne są pewne zgody eksportowe na niektóre elementy wyposażenia. Jest to spowodowane wiodącą rola Lockheed Martina w programie. W przypadku KF-21 tak nie jest.Ponieważ bardzo blisko współpracujemy z Lockheed Martinem przy FA-50, dzieląc się z nami rynkiem przypuszczam, że po zakończeniu produkcji F-16 Lockheed Martin będzie chciał wspierać nas w programie FA-50 i KF-21.

Oblot pierwszego prototypu samolotu KF-21 / Zdjęcie: KAI

Kiedy w latach 1950. w Polsce produkowano bojowe samoloty odrzutowe, koreański przemysł lotniczy dopiero powstawał. Dziś w rozwoju własnych konstrukcji KAI wyprzedza nasz przemysł. Czy dostrzega Pan możliwość współpracy przemysłu lotniczego obu państw, np. w kontekście KF-21?

Mamy na uwadze względy historyczne i osiągnięcia polskiego przemysłu lotniczego. Możemy uczyć się z doświadczeń polskiego przemysłu i z dumą będziemy mogli współpracować z polskim przemysłem obronnym łącząc w przyszłości nasze możliwości produkcyjne. Dokładamy wszelkich starań aby zbudować wzajemne zaufanie z polskimi władzami aby kontynuować współpracę. Miałem okazję rozmawiać z prezydentem Andrzejem Dudą na ceremonii podpisania porozumienia o dostawie samolotów FA-50. Mówiliśmy o rynku europejskim. Prezydent Duda zachęcał nas do wejścia na ten rynek oferując wsparcie.

X