W piątek, 9 lutego, w mediach społecznościowych pojawiły się fotografie szczątków 122-mm pocisków rakietowych M-21 FHE Feniks z głowicą odłamkowo-burzącą produkcji polskiej spółki Mesko ze Skarżyska-Kamiennej, wchodzącej w skład Polskiej Grupy Zbrojeniowej (PGZ). Rosjanie twierdzą, że zostały użyte przez Siły Zbrojne Ukrainy.
Zdjęcie poglądowe: Ministerstwo Obrony Narodowej
Amunicja polskiej produkcja miałaby zostać jakoby użyta w ostrzale artyleryjskim w obwodzie biełgorodzkim w Rosji, przy granicy z Ukrainą. Miałoby to sens, gdyż jest kompatybilna z polowymi wyrzutniami rakietowymi RM-70/85, BM-21 Grad i WR-40 Langusta (pierwsze dwie znajdują się na wyposażeniu Sił Zbrojnych Ukrainy) i ma skuteczny zasięg rażenia wynoszący od 14 do co najmniej 42 km (podczas prób na szwedzkim poligonie osiągnięto donośność 42,5 km).
Russian forces claim Ukrainian Troops used Polish-made 122 mm M-21 FHD "FENIKS" rockets (range 40) during attacks against targets in Belgorod Oblast of the Russian Federation. pic.twitter.com/LoWzleTZ8A
— B-AREV (@trip_to_valkiri) February 9, 2024
Polish-made M-21 'FENIKS' 122 ammunition reportedly used by the Ukrainian military for strikes in the Belgorod region pic.twitter.com/EqK7rPp0go
— OSINTNic (@OSINTNic) February 10, 2024
Pocisk rakietowy M-21 FHE Feniks przeznaczony jest do niszczenia umocnień, sprzętu wojskowego oraz siły żywej. To modyfikacja starszej rakiety z odmiennym napędem, opracowanym z francuskim Celerg (obecnie Roxel), dostarczającym paliwa i odpowiedzialnym za ulepszenie silnika. Mesko wraz z Wojskowym Instytutem Technicznym Uzbrojenia (WITU) otrzymało za M-21 FHE Feniks w 2018 nagrodę Defender na XXVI Międzynarodowym Salonie Przemysłu Obronnego (MSPO) w Kielcach.
Amunicja M-21 FHE Feniks w arsenale ukraińskiej artylerii rakietowej może pochodzić z zasobów Wojska Polskiego lub bezpośrednio od producenta.
Ówczesny Inspektorat Uzbrojenia MON (obecnie Agencja Uzbrojenia) zamówił w Mesko dwie seryjne partie pocisków tego typu. Pierwsza umowa w tej sprawie została podpisana 19 września 2019 i miała wartość blisko 25 mln zł – obejmowała dostawę 820 sztuk amunicji do 2021. Druga umowa została podpisana 29 kwietnia 2021 i miała wartość ponad 96 mln zł – obejmowała dostawę 2320 sztuk amunicji do 2023. Łącznie dostarczono zatem 3140 sztuk.
Dostawy były wynikiem pozytywnego zakończenia dialogu technicznego (rozpoczętego 7 czerwca 2019) w tej sprawie. 22 kwietnia 2013 ówczesna spółka Bumar Amunicja otrzymała zamówienie na dostawę 1000 sztuk partii próbnej przeznaczonej do testów o wartości 37,086 mln zł brutto poprzez modyfikację pocisków M-21OB. Dostawy zrealizowano do września tego samego roku.
W 2017 zakończone zostały badania zakładowe poprawionego pocisku o zmienionych parametrach gabarytowo-masowych. Obejmowały próby silnika rakietowego, głowicy odłamkowo-burzącej i zapalnika uderzeniowego MRW-U/T. Masa pocisku to 65 kg, długość z zapalnikiem MRW-U/T 2797 mm, donośność minimalna/maksymalna 14/42 km, prędkość maksymalna 1170 m/s.