Podsumowanie jesiennej operacji Trwała Odporność

31 grudnia oficer prasowy Dowództwa Wojsk Obrony Terytorialnej (DWOT) płk Marek Pietrzak poinformował o rezultatach jesiennej operacji przeciwkryzysowej pk. Trwała Odporność, która była realizowana w odpowiedzi na trwającą od marca pandemię COVID-19.
 

Płk Pietrzak przypomniał, że żołnierze WOT krótko po wykryciu pierwszego przypadku zachorowania (już od 6 marca – w dwa dni po wykryciu pierwszego przypadku zakażenia w Polsce) zaangażowani są w działania ograniczające jego transmisję. Początkowo działania te były realizowane w ramach operacji pk. Odporna Wiosna. Jednak w związku ze zmianą charakteru podejmowanych przez żołnierzy działań, w czerwcu br. operacja przekształcona została w Trwałą Odporność (Odporna Wiosna: Podsumowanie działań WOT i Policji, 2020-07-16).

Cel operacji Trwała Odporność opierał się na pięciu rodzajach działań: zapobieganiu, identyfikowaniu, izolowaniu, wspieraniu oraz przywracaniu. W odróżnieniu od prowadzonej na dużą skalę poprzedniej operacji, Trwała Odporność skupiona została głównie na gaszeniu ognisk koronawirusa SARS-CoV-2, a działania ukierunkowane zostały na wsparcie opieki medycznej, służb sanitarnych, samorządów i wojewodów w taki sposób by panować nad transmisją koronawirusa. Na mocy decyzji ministra obrony narodowej Mariusza Błaszczaka, do działań również zostali przydzieleni podchorążowie Akademii Wojskowych, zaś do działań wymagających specjalistycznego wyposażenia delegowani są wojskowi chemicy oraz personel szpitali polowych podległych Dowództwu Generalnemu RSZ. Wsparcia udzielają ponadto żandarmi oraz żołnierze Inspektoratu Wsparcia SZ (Trwała Odporność: Wysoki poziom mobilizacji WOT, 2020-11-02).

W realizowaną, w okresie od listopada do grudnia jesienną kampanię operacji Trwała Odporność, wg stanu na dzień 14 grudnia, średnio-dziennie zaangażowanych w działania było ponad 5,6 tys. żołnierzy, z czego 3130 to żołnierze-ochotnicy Terytorialnej Służby Wojskowej (TSW) oraz podchorążowie Akademii Wojskowych. Zadaniem WOT było spowolnienie transmisji SARS-CoV-2 oraz wsparcie bezpośrednie jednostek organizacyjnych systemu ochrony zdrowia, służb sanitarnych, Policji oraz jednostek samorządu terytorialnego. Ponadto, WOT stale utrzymywały gotowość do wsparcia Państwowej Straży Pożarnej i samorządów w obszarze działań kryzysowych o charakterze niemilitarnym.

Wsparcie systemu ochrony zdrowia
W omawianym okresie do wsparcia 751 placówek medycznych zaangażowano żołnierzy WOT. Średnio każdego dnia gotowych do działania było 3,8 tys. żołnierzy. Najwięcej, bo aż 122 placówki wspierała 12. Wielkopolska Brygada OT, 108 placówek wspierała 13. Śląska Brygada OT, zaś 110 obiektów – 6. Mazowiecka Brygada OT. Niemalże w każdym z rejonów odpowiedzialności wzrosło wsparcie opieki medycznej (znacząco w 6. i 12. Brygadzie OT). Najważniejsze zadania, jakie zostały zrealizowane, to: pobieranie wymazów, wsparcie działania systemu rezerwacyjnego łóżek szpitalnych ELC, odbiór butli tlenowych w ramach tworzenia „obwodów tlenowych”, dystrybucja butli tlenowych nie będących na wyposażeniu SZ RP, wsparcie Regionalnych Centrów Krwiodawstwa i Krwiolecznictwa (HDK).

Jednym z głównych obszarów wsparcia realizowanym na korzyść służb sanitarnych było pobieranie wymazów. 481 zespołów wymazowych pobrało łącznie 372 682 wymazów, większość z nich, bo aż 271 126 (73%) pobrano w domach osób przebywających na kwarantannie, 62 392 wymazów (17%) pobrały zespoły WOT w ramach organizowanych każdego dnia punktów Test&Go, czyli mobilnych punktów pobierania wymazów, a 39 164 wymazów (10%) pobrano od pensjonariuszy i personelu Domów Pomocy Społecznej.

Z początkiem listopada WOT rozpoczęły działalność związaną z transportem butli z tlenem. Zdobyte kompetencje żołnierzy OT z przewozu materiałów niebezpiecznych oraz uzyskane uprawnienia umożliwiły zaangażowanie żołnierzy w tego rodzaju zadania. Kierowcy oddelegowani do przewozu butli tlenowych, łącznie przetransportowali 3248 butli tlenowych nie będących na wyposażeniu SZ RP oraz odebrali 634 butle w ramach tworzenia „obwodów tlenowych”. 

Wsparcie Policji i Urzędu Lotnictwa Cywilnego
W trakcie realizacji zadań wspierających Policję, w ramach jesiennej kampanii operacji Trwała Odporność żołnierze OT, realizowali monitoring osób objętych kwarantanną domową oraz ocenę ich potrzeb. W ramach tych działań sprawdzono 1 298 412 adresów. Tylko na terenie trzech województw (brygady 11. ,14. i 10.) żołnierze OT realizowali te zadania wspólnie z funkcjonariuszami Policji. W pozostałych województwach kontrole te wykonywali samodzielnie.

8. Kujawsko-Pomorska Brygada OT zaangażowana była we wsparcie Urzędu Lotnictwa Cywilnego (ULC). Zgodnie z wnioskiem prezesa ULC, żołnierze WOT skierowani zostali na polskie lotniska w celu wykonywania zadań w zakresie ograniczania rozprzestrzeniania się koronawirusa. W tym czasie sprawdzono 1297 pasażerów z 13 samolotów. Żołnierze wykonywali pomiary temperatury oraz gromadzili i segregowali karty lokalizacyjne wszystkich pasażerów przylatujących do Polski.

Wsparcie samorządów oraz instytucji sanitarnych
Jak informuje płk Pietrzak, średnio-dziennie 300 żołnierzy WOT wspierało niosące pomoc instytucje samorządowe. Wspólne działania z organami samorządu terytorialnego to: wsparcie ośrodków i domów pomocy społecznej, zakładów opiekuńczo-leczniczych, stacji sanitarno-epidemiologicznych, jak również pomoc w transporcie środków dezynfekcji oraz maseczek, a także wsparcie w ramach aplikacji Trwała Odporność.

W ramach współpracy z samorządem żołnierze OT realizowali transporty z banków żywności. W okresie od listopada do grudnia wykonano 126 transportów. Żołnierze wykonywali ponadto działania związane z dostarczaniem paczek z żywnością do podopiecznych Ośrodków Pomocy Społecznej. Ponadto wsparciem objęto 227 domów pomocy społecznej na terenie całego kraju. Zakres wsparcia domów pomocy społecznej był szeroki i uzależniony od potrzeb placówek. Wysiłek żołnierzy koncentrował się wokół pomocy w zakresie dostaw żywności i środków ochrony osobistej, kontroli sanitarnej, wsparcia logistycznego, pobierania wymazów.

W omawianym okresie pomoc ta rozszerzyła się o zadania związane z bezpośrednią opieką nad mieszkańcami domów pomocy społecznej. Do zadań realizowanych przez żołnierzy-ochotników należało, m.in. sprzątanie pomieszczeń, karmienie, ubieranie osób, które samodzielnie nie mogą tego robić. Żołnierze oddelegowani zostali do wsparcia 186 stacji sanitarno-epidemiologicznych. Zostali specjalnie przeszkoleni i poznali systemy operacyjne Sanepidu. Ich praca polegała na uzupełnianiu bazy danych, sortowaniu korespondencji, sporządzaniu notatek i zawiadomień o odbyciu kwarantanny. 

Żołnierze wspierali samorządy dzięki aplikacji, która łączy żołnierzy Wojsk Obrony Terytorialnej z pracownikami organizacji pomagających potrzebującym. Narzędzie nosi nazwę: Platforma wsparcia samorządów, organów sanitarnych i podmiotów leczniczych. To aplikacja internetowa, która pozwala m.in. pracownikom ośrodków pomocy społecznej, wnioskować o wsparcie brygad WOT. Dzięki aplikacji do oficerów łącznikowych w brygadach WOT wpłynęło 2857 wniosków (dla porównania od początku funkcjonowania aplikacji, wniosków tych wpłynęło 15 030). Na podstawie interaktywnych formularzy, w których wnioskodawcy wskazywali miejsce i zakres pomocy oraz jej priorytet, oficerowie łącznikowi z brygad kierowali do jej realizacji żołnierzy OT. Główne zadania realizowane przez WOT na podstawie złożonych wniosków, to: pomiar temperatury, pobieranie wymazów i dostarczanie ich do laboratoriów, transport, załadunek i rozładunek żywności, jak również prace administracyjne, wsparcie sprzętem, szkolenia sanitarno-epidemiologiczne, dostarczanie tlenu, transport środków ochrony osobistej, odkażanie pomieszczeń oraz transport pacjentów (II fala COVID-19: Platforma Wsparcia WOT, 2020-10-27).

Wsparcie organizacji pozarządowych (NGO)
Kluczowym dokumentem, będącym podstawą do udzielenia wsparcia merytorycznego i logistycznego dla inicjatyw partnerów społecznych jest Plan współpracy Dowództwa Wojsk Obrony Terytorialnej i podległych jednostek wojskowych z organizacjami pozarządowymi i innymi partnerami społecznymi. Zakres wsparcia przedsięwzięć zawartych w planie współpracy obejmuje m.in pomoc organizacyjną oraz aktywne uczestnictwo przedstawicieli WOT w przedsięwzięciach partnera społecznego. Na wniosek partnerów społecznych za zgodą Dowódcy WOT, od początku listopada do końca roku, dowódcy brygad OT skierowali żołnierzy do wsparcia 73 NGO. Łącznie żołnierze OT przeprowadzili 533 akcje, w ramach których, realizowali takie zadania, jak: prowadzenie triażu, czyli wstępną segregację osób, transport z banków żywności, dostarczanie paczek żywnościowych, dostarczanie posiłków dla kombatantów i dla pracowników systemy ochrony zdrowia, pomoc logistyczną. Najwięcej, bo 101 akcji przeprowadzono w 5. Mazowieckiej BOT, 93 akcji w 16. Dolnośląskiej BOT, 71 akcji w 4. Warmińsko-Mazurskiej BOT i 70 akcji w 6. Mazowieckiej BOT.

Wsparcie kombatantów, osób starszych i osób zgodnie z decyzją MON oraz Agencji Rezerw Materiałowych
Żołnierze Wojsk Obrony Terytorialnej, od początku pandemii docierają z pomocą do kombatantów, osób starszych, jak również osób zgodnie z decyzją 84/DWOT MON z dnia 16 marca 2020, w tym: rodzin personelu medycznego, weteranów działań poza granicami państwa, osób niepełnosprawnym, samotnie wychowującym dzieci, poddanym kwarantannie w związku z podejrzeniem wystąpienia zarażenia koronawirusem SARS-CoV-2. W okresie 2 ostatnich miesięcy roku żołnierze nieśli pomoc 2565 osobom.

W ramach jesiennej kampanii, żołnierze WOT i podchorążowie wspierali również działania Agencji Rezerw Materiałowych. W działania te zaangażowanych było sześć brygad. Począwszy od rozładunku przylatujących do Polski transportów z materiałami medycznymi i higienicznymi, poprzez rozmieszczenie ich w magazynach, aż po transport do szpitali, zakładów opieki zdrowotnej i urzędów wojewódzkich – zaangażowanych było 1676 żołnierzy.

III fala pandemii – kampania zimowa
Trzecia fala pandemii spodziewana jest na przełom stycznia i lutego 2021. Może ona mieć duży wpływ na pogorszenie sytuacji gospodarczej i społecznej w kraju. Wpływ na to ma ciągle utrzymująca się duża asymetria rzeczywistego stanu epidemii do percepcji społecznej tego zagrożenia oraz stale pogłębiająca się erozja dyscypliny stosowani zaleceń przeciwepidemicznych. Czynnikiem, który może mieć realny wpływ na zmianę sytuacji epidemicznej w kraju (i za granicą) jest zatwierdzona do użytku w UE szczepionka ochronna, która z dużym prawdopodobieństwem umożliwi uzyskanie zbiorowej odporności społeczeństwa. W Polsce opracowano już i przyjęto do realizacji Narodowy Program Szczepień, który zakłada czteroetapowy system szczepień społeczeństwa, aż do uzyskania odporności.

Proces szczepień wymaga zapewnienia sprawnego łańcucha zaopatrywania oraz efektywnego systemu szczepień zbiorowych populacji. Biorąc po uwagę, że w najgorszym możliwym wariancie proces szczepień będzie musiał być realizowany w czasie kolejnej fali pandemii przy ograniczonych zasobach medycznych, zaangażowanie Sił Zbrojnych w tym zakresie, może okazać się kluczowe.  WOT, wraz z przydzielonymi siłami i środkami, w celu spowolnienia transmisji SARS-CoV-2 i budowania trwałej odporności społeczeństwa, stale utrzymywać będzie gotowość do wsparcia w obszarze działań przeciwkryzysowych o charakterze niemilitarnym. 

Zgodnie z rozkazem Dowódcy WOT podległy personel medyczny (lekarze, pielęgniarki, ratownicy medyczni) przygotowany zostanie do realizacji szczepień w SRO, w tym wydzielonego personelu innych służb mundurowych, czy innych wskazanych podmiotów. Aktualnie przygotowywana jest Koncepcja przeprowadzania szczepień ochronnych. Po jej wdrożeniu zorganizowany zostanie i rozpoczęty proces szczepień. Żołnierze-ochotnicy niemedycy koordynować będą realizację zadań z zakresu prowadzonych szczepień. Na rozkaz uruchamiane będą siły i środki do realizacji szczepień w miejscach zamieszkania osób, których stawiennictwo w placówkach medycznych nie będzie możliwe. Powołane zostaną mobilne zespoły szczepienne (jeden zespół w każdym województwie). Prócz gotowości personelu medycznego w stałej gotowości do wydzielenia sił i środków pozostawać będzie personel pomocniczy oraz pojazdy. Działania te zaplanowano w związku z koniecznością zapewnienia i zabezpieczenia procesu transportu szczepionek po otrzymaniu specjalistycznego sprzętu do ich przechowywania.