W piątek, 27 września 2024, amerykański portal branżowy Stars & Stripes poinformował, że rusza proces na wniosek dwóch byłych już pracowników spółki Selmet Inc. z Albany w Oregonie, którzy złożyli pozew federalny w sądzie w Eugene na byłego pracodawcę o dostarczanie rządowi USA niskiej jakości komponentów do silników turbowentylatorowych P&W F135, napędzających samoloty wielozadaniowe Lockheed Martin F-35 Lightning II (RTX z wieloletnimi umowami na wsparcie silników P&W F135, Modernizacja rdzenia silnika P&W F135 w toku).
Zdjęcie: Pratt & Whitney
Pozwy złożyli były inspektor jakości Stephen Cardwell oraz były kierownik nocnej zmiany działu kontroli jakości John LaPlant. W sądzie reprezentuje ich adwokat Patrick S. Almonrode.
Zgodnie z pozwem, w spółce Selmet Inc. rzekomo fałszowano dokumenty i wysyłano klientom nieprawidłowo sprawdzone i źle wykończone części silników, aby dotrzymać norm produkcyjnych i terminów dostaw. Spółka zwolniła jednego z dwóch pracowników i chciała zdegradować drugiego po tym, jak obaj wielokrotnie zgłaszali domniemane oszustwo swoim przełożonym. Spółka Selmet Inc. jest głównym podwykonawcą części dyszy silników F135 dla Pratt & Whitney.
Co ciekawe, sprawa została pierwotnie złożona jeszcze w 2020, ale rząd USA nadal bada pozew i w zeszłym miesiącu powiadomił sąd, że nie zdecydował jeszcze, czy interweniować w imieniu obu wnioskodawców. Pozew dotyczy naruszenia ustawy federalnej False Claims Act z 1863 roku, która dotyczy oszustw w zamówieniach publicznych szczebla federalnego.
Wnioskodawcy żądają zadośćuczynienia w wysokości do 25% ewentualnej kary jaką sąd może nałożyć na Selmet Inc. (lub nawet 30% jeśli do sprawy włączy się rząd USA). Zwykle, gdy jest podejrzenie naruszenia ustawy federalnej, rząd dołącza się do wnioskodawców.
John LaPlant z Albany dołączył do spółki w październiku 2017 i awansował na stanowisko kierownika nocnej zmiany w części zakładu, w której komponenty przechodziły ostateczne kontrole, testy i etapy wykańczania przed wysyłką. Został zwolniony 31 lipca 2019. Stephen Cardwell był inspektorem na nocnej zmianie od marca 2019 do około października 2019, kiedy to został zmuszony do odejścia.
Selmet Inc. która produkuje odlewane komponenty tytanowe na potrzeby przemysłu lotniczego (w tym cywilnego), wytwarza klapy do dysz silników w samolotach rodziny F-35. Są one zamawiane przez spółkę Pratt & Whitney ze środków Departamentu Obrony USA.
Zgodnie z umowami z Pratt & Whitney, Selmet Inc. jest zobowiązana do poddawania komponentów dysz wielokrotnym etapom kontroli przed wysłaniem ich do klientów. Na różnych etapach komponenty te są spawane, szlifowane, poddawane obróbce cieplnej i poddawane kąpieli chemicznej, aby zapewnić ich prawidłowe dopasowanie i działanie po zainstalowaniu w silniku.
Według wnioskodawców pozwu, przełożeni w Selmet Inc. zazwyczaj zachęcali pracowników linii produkcyjnej do pójścia na skróty i pomijania niektórych z tych etapów lub wykonywania ich w niedbały sposób, aby sprostać wymaganiom produkcyjnym. Dwa najczęściej pomijane procesy wykrywania wad to testy penetracyjne i kontrole wizualne (wzrokowe), za pomocą promieni rentgenowskich i pomiarów części. Według wnioskodawców skargi, przełożeni cenili szybkość kontroli ponad wszystkie inne wskaźniki.
Przełożeni fałszowali dokumenty lub żądali od pracowników fałszowania dokumentów pokazujących, że praca… została wykonana, chociaż tak nie było, i że części były gotowe do wysyłki, chociaż tak nie było, czytamy w pozwie.
Pratt & Whitney i inni podwykonawcy programu F-35 Joint Strike Fighter zwrócili wiele komponentów do Selmet Inc., w tym części dyszy silników do F-35 jako nienadające się do użytku, ale spółka przemycała je z powrotem do linii produkcyjnej z dokumentami, które nie wskazywały, że klient je odrzucił.
LaPlant i Cardwell uważają, że wiele części poniżej wyśrubowanego standardu jakości zostało zainstalowanych w samolotach F-35 i innych samolotach wojskowych.
Kiedy LaPlant zgłosił obawy, przełożeni powiedzieli mu, że martwi się rzeczami, które nie są częścią jego pracy, oraz że musi pracować zgodnie z wytycznymi przełożonych. Kiedy LaPlant został wezwany do biura przełożonego 31 lipca 2019, powiedziano mu, że został zwolniony za brak terminowej odpowiedzi na służbowe e-maile — co, jak twierdzi, było pretekstem do pozbycia się go z powodu jego obaw.
Cardwell twierdzi, że przełożeni często ignorowali jego decyzje o odrzuceniu komponentów, które nie przeszły kontroli i fałszowali dokumenty, aby móc je wysłać. W niektórych przypadkach ktoś inny w spółce umieszczał jego numer pracownika na dokumentach, aby wskazać, że zatwierdził wysyłkę.
W październiku 2019 Cardwellowi dano wybór, czy przyjąć pracę na niższym stanowisku, czy przejść na zmianę dzienną jako inspektor, ale podlegać dwóm przełożonym, którzy już poniżali go i wyśmiewali za każdym razem, gdy składał skargę, więc sam rozwiązał swój stosunek pracy.
W pozwie wnioskodawcy domagają się kary cywilnej przeciwko Selmet Inc., a także nakazu sądowego nakazującego spółce zaprzestania domniemanego oszustwa, pomoc rządowi i kontrahentom w znalezieniu i usunięciu wszelkich wadliwych części w samolotach oraz wymianie ich na koszt spółki. Dwóch byłych pracowników domaga się również przywrócenia do pracy i wypłacenia zaległych wynagrodzeń.
Warto dodać, że w 2020 Wydział Bezpieczeństwa i Higieny Pracy stanu Oregon nałożył na Selmet Inc. karę grzywny w wysokości 27 500 USD za naruszenie przepisów bezpieczeństwa po tym, jak 15 sierpnia 2019 dwóch pracowników zostało rannych po wybuchu pieca w odlewni. Wybuch zerwał dach z części budynku, a jeden pracownik doznał licznych oparzeń głowy, szyi, ramion i klatki piersiowej. Siła wybuchu rzuciła drugim pracownikiem na stół z częściami. Śledztwo wykazało trzy poważne naruszenia, w tym problemy z projektem zakładu oraz nieodpowiednią odzież roboczą i sprzęt roboczy.
Na podstawie artykułu Stars & Stripes