24 czerwca 2018, podczas przygotowań do defilady wojskowej z okazji 100-lecia powstania azerskich sił zbrojnych, która odbyła się dwa dni później, ujawniono, iż rząd w Baku zakupił tureckie pociski manewrujące Roketsan/TÜBİTAK SAGE SOM-B1.
Pocisk manewrujący SOM został opracowany w trzech wariantach A, B1 i B2 przez instytut badawczy TÜBİTAK SAGE i koncern Roketsan. Obecnie wraz z Lockheed Martin trwają prace nad wariantem J, z myślą o integracji z F-35A, który ma przenosić je w wewnętrznych komorach uzbrojenia / Zdjęcie: Roketsan
Azerbejdżan po raz pierwszy wyraził zainteresowanie pozyskaniem tureckich pocisków manewrujących klasy stand-off w 2017. Nie jest jasne, kiedy doszło do porozumienia, za jaką kwotę ani jaką liczbę pocisków otrzymały wojska lotnicze i obrony powietrznej (Azərbaycan Hərbi Hava Qüvvələri). Lokalne media opublikowały fotografie pojedynczego pocisku w wariancie SOM-B1, przewożonego samochodem ciężarowym. Oznacza to, że Azerbejdżan stał się pierwszym eksportowym użytkownikiem tureckich pocisków manewrujących z rodziny SOM.
Kolejną niewiadomą jest platforma, z której nowe będzie uzbrojenie będzie odpalane. Pociski zostały zaprojektowane dla tureckich myśliwców F-4E-2020 Terminator i F-16C/D Block 50 (dzięki modernizacji CCIP). 24 listopada 2014 rozpoczęła się współpraca z Lockheed Martin w sprawie integracji pocisku, w nowym wariancie SOM-J, z F-35A Lightning II (Embargo na tureckie F-35, 2018-06-21). Wojska lotnicze i obrony powietrznej Azerbejdżanu dysponują także flotą 13 myśliwców MiG-29A/UB, zakupionych i zmodernizowanych na Ukrainie w 2005. Po wcześniejszym przystosowaniu mogą również przenosić nową boń. Zapowiedź integracji z MiG-29 padła m.in. podczas kieleckich targów MSPO 2016, wówczas z myślą o ewentualnym uzbrojeniu polskich samolotów.
Zakup ofensywnego uzbrojenia, przeznaczonego do atakowania celów naziemnych i morskich na znacznych odległościach jest kolejnym krokiem władz w Baku, które po eskalacji konfliktu o Górski Karabach w 2014 i 2016, przyspieszyły wyścig zbrojeń z Armenią. Na defiladzie 26 czerwca zaprezentowano także białoruskie, wieloprowadnicowe wyrzutnie rakiet Polonez, które dwa tygodnie wcześniej dotarły do kraju, uzupełniając w arsenale izraelskie pociski LORA o zasięgu ponad 300 km (Zestawy Polonez dla Azerbejdżanu, 2018-04-19). Pod koniec kwietnia zaprezentowano pierwszy z piętnastu zamówionych izraelskich bsl Elbit Hermes 900 (lokalne oznaczenie: Tufan).
Opis
SOM (Satha Atılan Orta Menzilli Mühimmat) jest rodziną pocisków manewrujących o modułowej konstrukcji, którą tworzą obecnie podstawowy SOM-A, zaawansowany SOM-B1 i specjalny SOM-B2. Pociski różnią się od siebie sposobem kierowania i przenoszonymi głowicami bojowymi. Wszystkie warianty mają 3 657 mm długości, udźwig 230 kg i masę całkowitą 600 kg. Pociski są napędzane silnikiem turboodrzutowym Microturbo TRI 40 o ciągu 2,5-3,3 kN, który zapewnia prędkość przelotową 1 154 km/h i zasięg ponad 250 km. Mogą razić zarówno cele naziemne, jak i pływające. Pierwsze egzemplarze weszły do służby w tureckich wojskach lotniczych (Türk Hava Kuvvetleri) w 2012.
Wariant zakupiony przez Azerbejdżan charakteryzuje się tym, że oprócz wykorzystywania nawigacji GPS/INS, porównywania profilu powierzchni ziemi (TERPROM), nawigacji wizualnej i automatycznego rozpoznania celu (ATR), w końcowej fazie lotu komputer pokładowy dopasowuje trajektorię lotu uwzględniając obraz celu w podczerwieni.