K-329 Biełgorod w rosyjskiej służbie

8 lipca br. w rosyjskiej stoczni OAO PO Siewmasz (Zjednoczenie Produkcyjne Północne Zakłady Budowy Maszyn) w Siewierodwinsku odbyła się uroczystość wejścia do służby w 29. Dywizji Okrętów Podwodnych Floty Północnej Marynarki Wojennej Rosji prototypowego okrętu podwodnego specjalnego przeznaczenia K-329 Biełgorod projektu 09852 o napędzie nuklearnym. Służba prasowa stoczni poinformowała, że podczas specjalnej ceremonii podpisano protokoły zdawczo-odbiorcze i formalnie okręt został przekazany zamawiającemu.

W stoczni OAO PO Siewmasz w Siewierodwinsku odbyła się uroczystość wejścia do służby atomowego okrętu podwodnego specjalnego przeznaczenia K-329 Biełgorod projektu 09852 / Zdjęcie: Anatolij Własow, Twitter

K-329 Biełgorod miał być pierwotnie dwunastym okrętem projektu 949A Antiej, czyli nosicielem 24 pocisków manewrujących z głowicami jądrowymi P-700 Granit – nie został jednak ukończony. Budowę rozpoczęto 24 lipca 1992, ale prace wstrzymano w 1994, by je wznowić w 2000 (po katastrofie K-141 Kursk) i znowu zamrozić w 2006 (przy stanie ukończenia kadłuba 80%). W 2010 zdecydowano o wydłużeniu kadłuba o 30 m i dostosowaniu go do nowej roli. Prace wznowiono 20 grudnia 2012. Początkowo wodowanie miało nastąpić do końca 2018, ale ostatecznie nastąpiło to 23 kwietnia 2019 (Wodowanie K-329 Biełgorod).

Od tamtej pory przeprowadzano na nim prace wykończeniowe. Jednostka opuściła swoje miejsce cumowania po raz pierwszy już 25 kwietnia, ale zamiast skierować się na pełne morze został przeniesiony do pływającego doku i wprowadzony do hali montażowej, gdzie został zbudowany. Próby morskie rozpoczęto faktycznie 25 czerwca 2021 i zostały zakończone w tym roku (w międzyczasie, z niewyjaśnionych przyczyn, okręt powrócił na pewien czas do stoczni na początku października) (K-329 Biełgorod na próbach).

K-329 Biełgorod jest faktycznie najdłuższym okrętem podwodnym na świecie: ma 184 m długości, 18,2 m szerokości i wyporność podwodną 23 860 t. Dla porównania ostatni pozostający jeszcze w służbie okrętów projektu 941 Akuła (w kodzie NATO: Typhoon), TK-208 Dmitrij Donskoj, ma 175 m długości, 23 m szerokości i 48 000 t wyporności podwodnej. Podobnie jak 941 Akuła, K-329 również ma być nosicielem strategicznej broni nuklearnej, ale nie pocisków balistycznych a maksymalnie sześciu torped (bądź podwodnych bezzałogowców) o napędzie nuklearnym 2M39 Posejdon (wcześniej znanych jako Status-6; w kodzie NATO: Kanyon).

Po zmianie klasyfikacji okręt miał zostać nosicielem bezzałogowych i załogowych pojazdów podwodnych i pozwalać na prowadzenie badań dna morskiego i inspekcji instalacji podwodnych. Miał również uczestniczyć w operacjach ratunkowych. Obecnie uważa się, że Biełgorod będzie jednostką do wykonywania misji specjalnych o charakterze wojskowym, takich jak zadania dywersyjne, zwiadowcze czy ofensywne, przenosząc sześć torped 2M39 Posejdon. Okręt ma zatem wykonywać misje również dla Głównego Dyrektoriatu Badań Głębinowych Marynarki Wojennej, znanego jako GUGI.

Zgodnie z dostępnymi informacjami, 2M39 Posejdon jest wielkogabarytową torpedą, uzbrojoną w głowice jądrowe. Ma 20 m długości, 1,8 m średnicy i masę ok. 100 t. Napędzana jest zminiaturyzowanym reaktorem nuklearnym i ma osiągać prędkość ponad 107 węzłów (200 km/h). Oznacza to, że musiałaby wykorzystywać zjawisko superkawitacji, polegającej na wytwarzaniu bąbli powietrza w wodzie, które stawiają mniejszy opór torpedzie. Używana za broń strategiczną mogłaby być wykorzystywana do atakowania celów na wybrzeżu, podobnie jak rozwijane w czasie zimnej wojny torpedy z głowicami jądrowymi lub atakowania bojowych grup lotniskowców. 2M39 Posejdon wejdzie również na uzbrojenie również okrętów podwodnych specjalnego przeznaczenia projektu 09851 Chabarowsk, bazujących na projekcie strategicznych jednostek projektu 955 Boriej. Dwa okręty są w budowie (Chabarowsk i Uljanowsk), a dwa kolejne zostały zamówione, z których trzy mają stanowić zmodyfikowany projekt 09853.

K-329 Biełgorod ma także przenosić zminiaturyzowany okręt podwodny projektu 1851.1 Pałtus (obecnie w służbie są dwa: AS-21 i AS-35) czy bezzałogowe pojazdy podwodne Klawesin-2R-RM. Jednak utrata, 1 lipca 2019, w pożarze okrętu podwodnego AS-12 projektu 10831 Łoszarik o napędzie jądrowym (w kodzie NATO Norsub-5), spowodowała opóźnienie programu integracji K-329 ze zminiaturyzowanymi jednostkami. Jednocześnie niektóre źródła sugerują, że wejście do eksploatacji torpedy 2M39 Posejdon może nastąpić na okręcie podwodnym dopiero około 2027 (Pożar rosyjskiego okrętu).