W czwartek, 30 maja 2024, japońska Agencja Zamówień Technologicznych i Logistyki (ATLA) poinformowała w mediach społecznościowych o podpisaniu porozumienia ToR (Terms of Reference) z Francją i Niemcami w sprawie dołączenia do europejskiego programu działa elektromagnetycznego (and. Railgun).
Prototyp japońskiego średnio-kalibrowego morskiego działa elektromagnetycznego, którego projekt wcześniej określano jako JAX / Zdjęcie: ATLA
Japonia, Francja i Niemcy podpisały 30 maja porozumienie Terms of Reference w zakresie technologii Railgun. ToR ma na celu zbadanie możliwości współpracy w zakresie technologii Railgun. Ministerstwo Obrony Japonii będzie podejmować ciągłe wysiłki na rzecz wczesnego rozmieszczenia uzbrojenia klasy Railgun – czytamy w krótkiej notce prasowej.
Centrum badań systemów naziemnych (GSRC) agencji ATLA rozpoczęło badania nad koncepcją działa elektromagnetycznego, wówczas kalibru 16 mm, jeszcze w 1990. Jednak dopiero w lipcu 2015 zapowiedziano rozwój uzbrojenia dużego (średniego?) kalibru o nazwie własnej JAX, a 31 lipca 2018 zaprezentowano postęp z prac. Następnie, w maju 2022, GSRC ATLA podpisało umowę ze spółką Japan Works Steel o wartości 6,5 mld JPY (182,44 mln zł) na budowę prototypu przeznaczonego do testów.
W kwietniu 2022 Shigenori Mishima, wice komisarz i dyrektor ds. technologii w agencji ATLA, wskazał na możliwość dołączenia do programu japońskiego działa elektromagnetycznego amerykańskich kontrahentów, zwłaszcza że przemysł tego państwa ma już doświadczenie w tej materii już od 2006 (jednak faktycznie badania rozpoczęto jeszcze w latach 1980.). Spółka BAE Systems opracowała prototyp Electromagnetic Railgun o mocy 32 MJ, a General Atomics działo Blitzer Railgun o mocy 3, 10 i 32 MJ na rzecz amerykańskiej marynarki wojennej (US Navy). Jednak po serii testów okazało się, że projekty są zbyt kosztowne i w projekcie budżetowym NDAA na rok fiskalny 2022 nie zapisano dalszych środków na ich rozwój.
17 października 2023 agencja ATLA opublikowała nagranie wideo z pierwszego testu średnio-kalibrowego morskiego działa elektromagnetycznego, którego projekt wcześniej określano jako JAX.
Projekt europejski / Zdjęcie: Institut franco-allemand de recherches de Saint-Louis
Europejskie działo elektromagnetyczne
11 czerwca 2020 Europejska Agencja Obrony EDA (European Defence Agency) informowała o wyborze oferty konsorcjum PILUM (Projectiles for Increased Long-range effects Using Electro-Magnetic railgun) na budowę działa elektromagnetycznego. PILUM, w skład którego weszły podmioty z pięciu państw (Francji, Niemiec, Belgii, Włoch i Polski) otrzymało dofinansowanie, które ma nie przekroczyć 1,5 mln EUR, na realizację pracy badawczej w latach 2020-2022.
Zwycięskie konsorcjum składało się z dziewięciu podmiotów przemysłowych i badawczych. Koordynatorem prac był Francusko-Niemiecki Instytut Badawczy ISL z Saint-Louis (Institut franco-allemand de recherches de Saint-Louis), który specjalizuje się w pracach nad projektami tego typu. Belgię reprezentuje Von Karman Research Institute, który zajmuje się m.in. dynamiką płynów. Dwie spółki z Francji, Nexter Systems i Naval Group, pełniły rolę integratorów systemu demonstratora technologii. Opracowaniem specjalnej amunicji zajmą się podmioty z Francji i Niemiec: Nexter Munitions (obecnie KNDS France) i Diehl Defence.
Polska spółka Explomet z Opola zajmowała się zagadnieniem wybuchowego platerowania metali. Z kolei wkładem włoskiej spółki ICAR były kondensatory elektryczne o wysokiej gęstości energii. Ostatnim członkiem konsorcjum była francuska spółka Erdyn Consultants, specjalizująca się w zarządzaniu wspólnymi projektami europejskimi.
Projekt miał na celu opracowanie za pomocą symulacji, koncepcji broni elektromagnetycznej, która ma pozwolić na wystrzelenie kinetycznych pocisków hipersonicznych na odległość ponad 200 km. Później, o ile założenia okażą się słuszne, planowana jest budowa demonstratora technologii, z terminem do 2028. Jeśli dalsze prace rozwojowe będą prowadzone, docelowy system mógłby powstać na początku lat 2040.
Inicjatywę rozpoczęto jeszcze w 2019, gdy EDA zaprosiła europejskie podmioty do składania ofert w dwuletnim projekcie, będącym częścią programu badawczego PADR (Pilot Project and Preparatory Action on Defence Research), finansowanego przez Komisję Europejską.
Wybór Francusko-Niemieckiego Instytutu Badawczego ISL jako koordynatora nie był przypadkowy. Podmiot ten ma już doświadczenie w tego typu pracach. Od 1987 realizował projekt zakończony budową prototypu działa elektromagnetycznego Pegasus w 1997. Następnie w 2010 opracowano demonstrator o nazwie Rafira i kalibrze 25 mm w ramach programu THEMA (TecHnology for ElectroMagnetic Artillery). Pocisk o masie ok. 100 g osiągnął prędkość początkową rzędu 3000 m/s.
Z kolei w grudniu 2017 podczas wystawy innowacyjności francuskiej Generalnej Dyrekcji ds. Uzbrojenia (Direction générale de l’Armement, DGA) zaprezentowano makietę w postaci działa zamontowanego na podwoziu kołowym. Francuskie siły zbrojne, a zwłaszcza marynarka wojenna (Marine nationale), są zainteresowane wdrożeniem uzbrojenia tej klasy.
Japan, France and Germany concluded the Terms of Reference for the Cooperation on #Railgun Technologies on 30 May. The TOR is intended to explore the possibility of collaboration for Railgun technologies. #JMOD will make continuous efforts toward early deployment of the Railgun. pic.twitter.com/yTgJapUcHR
— Acquisition Technology & Logistics Agency (@atla_kouhou_en) May 30, 2024