21 października media belgijskie ujawniły, że rząd w Brukseli nieoficjalnie podjął decyzję o wyborze myśliwców wielozadaniowych 5. generacji F-35A Lightning II, w celu zastąpienia starzejącej się floty F-16AM/BM. Decyzja ma zostać upubliczniona wciągu kilku najbliższych dni.
Holandia, która wcześniej zakupiła 37 myśliwców F-35A, zaproponowała Belgii wspólną flotę tych samolotów, celem redukcji kosztów eksploatacji. /Zdjęcie: USAF
Debaty o wyborze samolotu bojowego nowej generacji zostały przeprowadzone na spotkaniach Rady Ministrów pod przewodnictwem premiera Charlesa Michela w dniach 4 i 17 października. Podczas pierwszego spotkania omówiono aspekty techniczne i wojskowe, natomiast później włączono do tego kwestie ekonomiczne. Lokalne media twierdzą ponadto, że do omówienia pozostaje jeszcze kwestia wyboru miejsca montażu samolotów (Fort Worth w Teksasie czy FACO Cameri we Włoszech), a także lokalizacja szkolenia personelu latającego i technicznego Komponentu Lotniczego Sił Zbrojnych Belgii (Luchtcomponent).
Belgijski rząd rozpoczął program wyboru następcy F-16AM/BM Fighting Falcon 22 grudnia 2015. Zdecydowano się wówczas na zakup 34 nowych myśliwców do 2030 za równowartość maksymalnie 3,573 mld EUR (15,41 mld zł), a także 15 mld EUR (64,7 mld zł) kosztów eksploatacji w ciągu przewidywanego czasu 40 lat służby operacyjnej. Wśród konkurencyjnych ofert były modele F/A-18E/F Super Hornet, Dassault Rafale, JAS 39 Gripen i Eurofighter Typhoon. Odbiór pierwszych samolotów ma nastąpić w 2023 (Pożar belgijskiego F-16AM, 2018-10-13).
Zgoda Departamentu Stanu USA na sprzedaż F-35A została upubliczniona 18 stycznia 2018. Agencja ds. Współpracy Obronnej (DSCA) oszacowała maksymalną wartość ewentualnego kontraktu na 6,53 mld USD (28,16 mld zł). Oprócz 34 samolotów w wariancie klasycznym, w ramach pakietu Belgia wniosła o zakup 38 silników turbowentylatorowych Pratt & Whitney F135-PW-100 (4 na części zamienne), systemy walki elektronicznej, dowodzenia, kontroli i komunikacji, komputery pokładowe, systemy nawigacji i identyfikacji (C4I/CNI), globalny system wsparcia autonomicznej logistyki (ALGS), system informatyczny autonomicznej logistyki (ALIS), pełny system treningowy, systemy uzbrojenia, system flar antyrakietowych i inne podsystemy, funkcje i możliwości.
Oprócz tego zaoferowano centrum przeprogramowania, pakiet logistyczny, system tworzenia i integracji oprogramowania, aparaturę do obsługi powietrznych tankowców, wyposażenie wsparcia, narzędzia i sprzęt testowy, sprzęt do komunikacji, części zamienne i naprawcze, sprzęt do szkolenia oraz szkolenie personelu, publikacje i dokumenty techniczne i inne powiązane elementy logistyki i wsparcia programu (Amerykańska flota F-35 uziemiona, 2018-10-12).
Pierwotnie decyzja Belgów miała nastąpić do połowy 2018, ale ze względu na wybory samorządowe zaplanowane na 14 października, odwlekano ten termin. Amerykańska oferta była ważna do tego dnia, ale po prośbie strony belgijskiej wydłużono ją o kolejne dwa tygodnie (Makieta F-35A dla Danii, 2018-09-15).
Analiza
Ewentualny wybór F-35A Lightnint II przez Belgów jest istotny także z dwóch powodów. 30 maja 2016 dowódca królewskich holenderskich wojsk lotniczych (Koninklijke Luchtmacht) gen. Alexander Schnitger zaproponował, aby Belgia również kupując F-35 utworzyła razem z Holandią wspólną flotę, co miałoby zredukować koszty eksploatacji. Holandia zakupiła 37 myśliwców F-35A Lightning II za kwotę 5,55 mld USD (20,87 mld zł), z których pierwsze dwa zostały odebrane 23 maja 2016 (Belgijsko-holenderskie programy okrętowe, 2018-05-31).
21 grudnia tego samego roku Sojusznicze Dowództwo Sił Powietrznych NATO poinformowało z kolei, że przedstawiciele Holandii, Luksemburga i Belgii zawarli porozumienie w ramach którego samoloty bojowe Luchtcomponent oraz Koninklijke Luchtmacht będą prowadzić wspólne operacje typu NATO Air Policing nad terytorium państw Beneluksu (Holenderskie plany modernizacyjne, 2018-04-05).