31 stycznia br. Europejska Agencja Obrony EDA (European Defence Agency) uruchomiła projekty opracowania dwóch typów samolotów transportowych: średnich FMTC (Future Medium-Size Tactical Cargo) i ponadgabarytowych SATOC (Strategic Air Transport For Outsized Cargo) w ramach Stałej Współpracy Strukturalnej PESCO (PErmanent Structured COoperation), realizowanej pod nadzorem Europejskiego Funduszu Obronnego (European Defence Fund, EDF) (Europejska Agencja Obrony sfinansuje rozwój bojowych bezzałogowców lądowych).
Zdjęcie ilustracyjne: PESCO
Projekty FMTC i SATOC mają na celu budowę przyszłych europejskich zdolności transportu drogą powietrzną, dzięki budowie średnich oraz strategicznych samolotów transportowych nowej generacji. Zostały uwzględnione w 4. fali projektów PESCO. Projekty są koordynowane, odpowiednio, przez Francję i Niemcy, natomiast członkami FMTC są także Hiszpania i Szwecja, a SATOC – Czechy i Niderlandy.
Projekt FMTC ma na celu otwarcie drogi dla europejskiego przemysłu do opracowania średniego samolotu transportowego z wdrożeniem w perspektywie po 2035 roku, aby zastąpić starzejące się konie robocze wojsk lotniczych państw Unii Europejskiej, czyli Lockheed Martin C-130 Hercules, Airbus C295 czy Leonardo C-27J Spartan. Wyjątkiem jest Airbus A400M-180 Atlas o większych możliwościach i będący młodą konstrukcją, dla którego FMTC będzie uzupełnieniem. FMTC ma sprostać wymogom operacyjnym dotyczącym wsparcia logistyki, ewakuacji medycznej i operacji specjalnych. Ma charakteryzować się możliwością startu i lądowania z krótkich i nieprzygotowanych lotnisk.
Z kolei projekt SATOC ma pozwolić na opracowanie nowej zdolności, która będzie uzupełnieniem FMTC w zakresie ładunków ciężkich i ponadgabarytowych. Ten ma być realizowany w trzech etapach: po pierwsze poprzez identyfikację wystarczającej liczby członków projektu, harmonizację wymagań oraz wreszcie identyfikację i uzgodnienie wspólnego europejskiego rozwiązania w zakresie transportu ładunków ponadgabarytowych.
Trwająca wojna rosyjsko-ukraińska podkreśliła również znaczenie zdolności do transportu dużych i ciężkich ładunków. Zniszczenie kilku samolotów linii lotniczych Antonov Airlines, w tym największego na świecie strategicznego samolotu transportowego An-225 Mrija, jeszcze bardziej ograniczyło dostęp sił zbrojnych UE i NATO do strategicznego transportu lotniczego (Antonow rozpoczął prace nad budową nowego An-225 Mrija, Antonow zapewni dalszy transport dla NATO).
Wsparcie Europejskiej Agencja Obrony ED dla projektów FMTC i SATOC, które będzie obowiązywać przez pierwsze 24 miesiące, zostanie poświęcone harmonizacji wymagań członków projektu i opracowaniu wspólnego dokumentu zawierającego dokładne wspólne wytyczne dotyczące badań i rozwoju dla przewidywanych platform powietrznych.
FMTC i SATOC to dziewiąty i dziesiąty projekt PESCO wspierany przez EDA. Zostały one zatwierdzone 16 listopada 2021 przez Radę Unii Europejskiej w ramach 14 nowych projektów PESCO do już 46 realizowanych od 2017. Co ciekawe, z projektu SATOC wycofała się Słowenia, a Niderlandy przeszły z niego do FMTC. Innym ważnym projektem PESCO, który wszedł w fazę realizacji jest inicjatywa budowy europejskich korwet rakietowych MMPC/EPC (Modular Multirole Patrol Corvette/European Patrol Corvette) (Oferta w programie europejskich korwet rakietowych MMPC/EPC, Czternaście nowych projektów obronnych UE w ramach PESCO)