23 marca br. za pomocą komercyjnych map z ruchem lotniczym Flightradar24 po raz pierwszy zauważono nad Finlandią amerykański samolot zwiadu radioelektronicznego Boeing RC-135W Rivet Joint. W tym samym czasie drugi taki sam samolot, ale brytyjski, wykonywał lot operacyjny nad państwami bałtyckimi.
Amerykański RC-135W / Zdjęcie: Tech. Sgt. Scott P. Stewart, USAF
Samoloty zwiadu radioelektronicznego, amerykański RC-135W Rivet Joint (nr rej. 62-4131) o sygnale wywoławczym JAKE11 oraz brytyjski RC-135W Rivet Joint, formalnie oznaczony jako Airseeker R Mk.1 (nr rej. ZZ665) o sygnale wywoławczym RRR7223, wystartowały z brytyjskiej bazy lotniczej RAF Waddington leżącej w pobliżu Lincoln w hrabstwie Lincolnshire w Anglii, przelatując nad Niderlandami i Niemcami, następnie nad Morzem Bałtyckim i Litwą, zawróciły nad Polskę, potem znów nad Litwę, a dalej nad Łotwę i Estonię (w tym nad Zatokę Fińską).
W tym rejonie samoloty zwiadu radioelektronicznego były eskortowane przez dwa niemieckie samoloty wielozadaniowe Eurofighter Typhoon (jeden z nich również był widoczny na mapie i miał sygnał wywoławczy BARON 1) i dwa brytyjskie Eurofighter Typhoon FGR.4 (BARON 002), które wystartowały z estońskiej bazy lotniczej Ämari, gdzie stacjonują rotacyjnie w ramach operacji NATO Baltic Air Policing (BAP). Wcześniej, 11 marca br., w tym rejonie pojawił się amerykański bombowiec strategiczny B-52H Stratofortress (60-0026, NOBLE 61), jeden z czterech, które zostały rozmieszczone w hiszpańskiej bazie lotniczej Moron.
O ile brytyjski Rivet Joint pozostał nad państwami bałtyckimi, to amerykański wleciał po raz pierwszy nad Finlandię, wykonując lot w pewnej odległości, ale równoległe do granicy z Federacją Rosyjską, zawrócił następnie nad północą częścią kraju, na wschód od Rovaniemi, zaledwie kilka kilometrów na południe od północnego koła podbiegunowego.
Warto mieć na uwadze fakt, że samoloty NATO wykonywały dotąd loty rozpoznawcze w tym regionie, ale od strony Morza Barentsa, który z uwagi na duże skupienie zasobów rosyjskiej Floty Północnej stanowi ważny obszar zainteresowania wywiadowczego. Teraz, gdy Finlandia jest na półmetku negocjacji akcesyjnych do NATO, jej przestrzeń powietrzna z długą na 1340 km granicą z Rosją, stanie się istotnym obszarem działań natowskiego zwiadu.
Zdjęcie: Flightradar24
Oświadczenie w sprawie lotu operacyjnego amerykańskiego RC-135W nad Finlandią, wydała służba prasowa sił zbrojnych tego państwa:
Fińskie Siły Obronne wykonują loty rozpoznawcze w fińskiej przestrzeni powietrznej wraz z kluczowymi partnerami międzynarodowymi. Pierwszy lot został przeprowadzony we współpracy ze Stanami Zjednoczonymi w czwartek 23 marca 2023 r.
W bliskiej przeszłości nie nastąpiły zmiany w sytuacji bezpieczeństwa militarnego lub środowisku Finlandii. Operacje lotnicze z partnerami międzynarodowymi to sztuka normalnej współpracy dwustronnej i wielostronnej. Loty rozwijają interoperacyjność Fińskich Sił Obronnych, poprawiają wspólną świadomość sytuacyjną i wzmacniają obronę narodową. Loty wykazują wzajemne zaangażowanie w rozwój współpracy obronnej.
Ze względów bezpieczeństwa operacyjnego szczegóły lotów nie mogą zostać opublikowane.
Podobne loty w fińskiej przestrzeni powietrznej będą odbywać się również w przypadku różnych typów samolotów, zarówno bezzałogowych, jak i załogowych. Loty odbywają się w krajowej przestrzeni i pod nadzorem, zgodnie z fińskimi przepisami.
Samoloty rozpoznawcze Boeing RC-135W/V Rivet Joint służą do wykrywania, lokalizowania i rozpoznawania sygnałów emitowanych przez systemy elektroniczne, radiolokacyjne i komunikacyjne przeciwnika. Amerykańskie i brytyjskie samoloty tego typu regularnie wykonują loty nad flanką wschodnią NATO, wspierając również działania sił ukraińskich.
Brytyjski RC-135W/Airseeker R Mk.1 / Zdjęcie: RAF
Działania te są określane ogólnym mianem SIGINT (Signal Intelligence), czyli rozpoznanie emitowanych sygnałów, i można je podzielić na kilka podkategorii:
- ELINT (Electronic Intelligence), czyli wykrywanie i rozpoznawanie sygnałów emitowanych przez elektroniczne urządzenia wojskowe, stacje radiolokacyjne i transpondery;
- COMINT (Communications Intelligence), czyli wykrywanie i rozpoznawanie komunikacji, w tym głosowej;
- FISINT (Foreign Instrumentation Signals Inteligence), czyli wykrywanie i rozpoznawanie sygnałów generowanych przez urządzenia telemetryczne, śledzące i rejestrujące dane;
- MASINT (Measurement and Signature Intelligence), czyli monitorowanie i pomiar emisji w spektrum elektromagnetycznym i w podczerwieni;
- RADINT (Radar Intelligence), czyli wykrywanie i lokalizowanie sygnałów emitowanych przez stacje radiolokacyjne.
Amerykańskie wojska lotnicze USAF otrzymały łącznie 17 samolotów RC-135V/W, które w większości trafiły na wyposażenie 55. Skrzydła stacjonującego w bazie Offutt w Nebrasce, skąd w razie konieczności część z nich wysyłana jest do sojuszniczych baz, skąd prowadzą misje rozpoznawcze w tzw. regionach zapalnych.
Trzy brytyjskie RC-135W noszą w RAF oznaczenie Airseeker R Mk.1. Samoloty te przebudowane zostały z tankowców powietrznych KC-135R Stratotanker (wyprodukowane w 1964) przez spółkę L-3 Communications (obecnie L3Harris Technologies). Samoloty te dostarczono do RAF w okresie od listopada 2013 do 7 czerwca 2017 i są wykorzystywane przez 51 i 54 Squadron RAF. Są następcami wycofanych w 2011 samolotów Hawker Siddeley Nimrod R1 i mają służyć do 2035. W sierpniu ub. r. Airseeker R Mk.1 zauważono w pobliżu okupowanego przez Rosjan Krymu (Brytyjskie RC-135W w pobliżu Krymu).