123 samoloty F-35 dostarczone w 2020 roku

30 grudnia amerykańska spółka Lockheed Martin dokonała podsumowania programu F-35 Lightning II w bieżącym roku. Wynika z niego, że głównym odbiorcom – amerykańskim siłom zbrojnym, partnerom programu JSF (Joint Strike Fighter) i uczestnikom programu FMS (Foreign Military Sales) – dostarczono łącznie 123 samoloty, czyli o 18 mniej, niż zakładał wcześniejszy harmonogram, głównie z powodu ekonomicznych i społecznych skutków trwającej pandemii COVID-19.

Dostawa 123. egzemplarza, w wersji F-35A (konwencjonalnego startu i lądowania, CTOL) odbyła się w ubiegłym tygodniu. Samolot trafił do włoskich wojsk lotniczych (Aeronautica Militare) i został wyprodukowany lokalnie w zakładach montażu końcowego FACO Cameri (Final Assembly and Check-Out). Z całej puli 123 egzemplarzy, 74 trafiły do USA, 31 do partnerów JSF i 18 do uczestników FMS.

Początkowo planowano dostawę w br. 141 samolotów wszystkich wersji produkcyjnych, ale z powodu skutków pandemii w maju zdecydowano się na redukcję planu do 117-123 egzemplarzy. Redukcja wynikała również z obaw o gwałtowne zwiększenie kosztów produkcyjnych, co przyczyniłoby się do przyszłych opóźnień odbiorów i zakłóceń w łańcuchu dostaw. Ponadto, ponad 400 spółek z tego łańcucha zostało wspartych przez Lockheed Martin za pomocą przyspieszenia płatności za bieżący rok dla specjalistów zagrożonych utratą pracy.

Obecnie, w programie F-35 dostarczono dotąd ponad 600 samolotów wszystkich wersji produkcyjnych (500. egzemplarz dostarczono w marcu 2020, a 400. w czerwcu 2019), przeszkolono ponad 1200 pilotów i 10 000 techników obsługi naziemnej. Cała flota globalnie wylatała już ponad 350 000 godzin z 26 baz na lądzie i okrętach, dziewięć państw ogłosiło status wstępnej gotowości operacyjnej (USA, Izrael, Włochy, Wielka Brytania, Japonia, Norwegia, Korea Południowa, Niderlandy i Australia), z czego pięć użyło ich podczas misji operacyjnych (USA, Izrael, Włochy, Wielka Brytania, Norwegia). W przypadku amerykańskich wojsk lotniczych (US Air Force, USAF), F-35A wykonywały od kwietnia 2019 do października 2020 misje na rzecz Dowództwa Centralnego Stanów Zjednoczonych (CENTCOM) w rejonie Bliskiego Wschodu (Wstępna gotowość australijskich F-35, 2020-12-28).

Bieżący rok to także pierwsze wdrożenie nowego globalnego systemu informatycznego autonomicznej logistyki opartego na danych w chmurze o nazwie ODIN (Operational Data Integrated Network), który zastąpi problematyczny system ALIS (Autonomic Logistics Information System). Pełna gotowość systemu ma zostać ogłoszona w 2022 (Pierwsza eskadra F-35B wpięta w system ODIN, 2020-10-13).

Globalnie, gotowość operacyjna samolotów F-35 w bieżącym roku była utrzymywana na poziomie ponad 70%, a w niektórych jednostkach uczestniczących w misjach operacyjnych nawet wyższa.

Do sukcesów programu należy zaliczyć zamówienie na 32 samoloty F-35A złożone przez Polskę w styczniu, 4 samolotów F-35B przez Singapur (z opcją na 8 kolejnych) w marcu oraz zgodę na sprzedaż 50 F-35A dla Zjednoczonych Emiratów Arabskich w listopadzie (Ogromny pakiet amerykańskiego uzbrojenia dla ZEA, 2020-11-11; Singapur zamówił F-35B, 2020-07-02; Umowa na F-35 dla Polski podpisana, 2020-01-31).

Nie obyło się jednak bez strat. W 2020 doszło do wypadków z utratą dwóch samolotów tego typu: 29 września należący do amerykańskiego Korpusu Piechoty Morskiej (US Marine Corps, USMC) F-35B zderzył się z w powietrzu nad Kalifornia z samolotem-cysterną KC-130J Super Hercules, natomiast 19 maja rozbił się F-35A należący do USAF podczas podchodzenia do lądowania w bazie lotniczej Eglin na Florydzie (Kolizja amerykańskiego F-35B z KC-130J, 2020-09-30; Wypadek amerykańskiego F-35A, 2020-05-20).

Nie udało się także rozwiązać zdiagnozowanych w 2019 problemów z F-35 i F-35C, związanych z niemożnością utrzymania przez te wersje prędkości naddźwiękowej przez dłuższy czas na dużym pułapie. Utrzymane zostało również zalecenie bezpieczeństwa biura JPO dotyczące unikania lotów w pobliżu burz i wyładowań atmosferycznych (do 40 km) z powodu istniejącej usterki systemów chroniących przed skutkami nagłych przepięć.