10-lecie Inspektoratu Uzbrojenia

Inspektorat Uzbrojenia Ministerstwa Obrony Narodowej (IU MON) obchodzi jubileusz 10-lecia swojego powstania, co jest okazją do podsumowania dotychczasowej działalności. Instytucja ta rozpoczęła swoją działalność na rzecz Wojska Polskiego 1 stycznia 2011.

IU MON, jest prawnym następcą Departamentu Zaopatrywania Sił Zbrojnych, Biura Analiz Rynku Uzbrojenia, Terenowego Oddziału Techniki Morskiej oraz Oddziału Budowy i Modernizacji Okrętów, Departamentu Polityki Zbrojeniowej (w zakresie prac rozwojowych i nadzoru nad dokumentacją techniczną) i Departamentu Budżetowego (w zakresie działalności Oddziału Wydatków Centralnych).

Pierwszym szefem IU MON był gen. dyw. Andrzej Duks, który kierował nim od 1 stycznia 2011 do 30 września 2012 Od 1 października 2012 do 30 czerwca 2015 szefem IU był gen. bryg. Sławomir Szczepaniak, a od 1 lipca 2015 do 15 grudnia 2016 gen. bryg. Adam Duda. Następnie, przez ponad 3 lata, od 16 grudnia 2016 do 31 lipca 2020 szefem IU był gen. bryg. dr Dariusz Pluta, który następnie został wyznaczony na stanowisko zastępcy Szefa Sztabu Generalnego Wojska Polskiego. Od 1 grudnia 2020 szefem IU jest gen. bryg. Bogdan Dziewulski (Zmiana kierownictwa IU MON, 2020-07-30).

Wydatki
Łącznie w ramach realizowanych zadań Inspektorat Uzbrojenia wydatkował w latach 2011-2020 środki o wartości 72,9 mld zł, z czego 39,3 mld zł zostało skierowanych do polskiego przemysłu obronnego. Wartym podkreślenia jest, że wiele umów było realizowanych przez wykonawców przy merytorycznym wsparciu kadry i pracowników IU MON. Przez pierwsze lata działalności uruchomił szereg faz analityczno-koncepcyjnych (FAK) dotyczących realizacji zadań związanych z pozyskaniem nowego sprzętu wojskowego dla Sił Zbrojnych RP oraz prowadził nadzór nad zawartymi umowami.

Należy tu wspomnieć dostawy pierwszego Nadbrzeżnego Dywizjonu Rakietowego z pociskami przeciwokrętowymi NSM, modernizacja samolotów M28 Bryza i PZL-130 Orlik TC-II, umowy na dostawy kołowych transporterów Rosomak, realizacji prac wdrożeniowych dotyczących 155-mm dywizjonowego modułu ogniowego Regina z armatohaubicami Krab, kompanijnego modułu ogniowego 120-mm moździerzy samobieżnych M120K Rak oraz dostawy dwóch egzemplarzy samobieżnych przeciwlotniczych zestawów rakietowych Poprad partii próbnej. Kontynuowano również programy modernizacyjne, dotyczące samolotów transportowych, w ramach których Siły Powietrzne RP sukcesywnie otrzymywały samoloty C-130E Hercules i C295M (Airbus dostarczył symulator dla PZL-130 Orlik TC-II , 2021-01-14; Centrum serwisowania rakiet NSM prawie gotowe, 2020-06-26).

W ciągu minionych 10 lat zawartych zostało również wiele umów na dostawy nowego sprzętu wojskowego, a do najważniejszych należy zaliczyć zawarte w II połowie dekady umowy na realizację I etapu programu Wisła, które zostały podpisane zarówno ze stroną amerykańską, jak i z podmiotami krajowymi, czy umowę na dostawy czterech dywizjonowych modułów ogniowych Regina. W styczniu 2020 zawarta została również umowa na dostawy 32 samolotów wielozadaniowych F-35A, mające zastąpić wysłużone samoloty MiG-29 i Su-22. Bardzo duże znaczenie miały też zawarte umowy na dostawy elementów wchodzących w skład kompanijnych modułów ogniowych M120K Rak, spośród których zrealizowana została już pierwsza, zawarta w kwietniu 2016, umowa obejmująca dostawę ośmiu modułów ogniowych. W 2019 zawarta została ponadto umowa na dostawę pierwszego dywizjonowego modułu ogniowego wieloprowadnicowych wyrzutni rakietowych systemu M142 HIMARS w ramach programu Homar (Druga transza funduszy na polskie F-35, 2021-01-02).

Trwa także realizacja umów na dostawy nowego sprzętu dla wojsk obrony przeciwlotniczej i przeciwrakietowej w zakresie najniższej warstwy systemu obrony (VSHORAD), w tym umowy na dostawę seryjnych SPZR Poprad, dostosowanie egzemplarzy z partii próbnej oraz umowy na dostawy rakiet i mechanizmów startowych do przenośnego przeciwlotniczego zestawu rakietowego (ppzr) Piorun. W ubiegłym roku opracowany został pierwszy z sześciu zestawów PSR-A Pilica w ramach umowy zawartej pod koniec 2016. W sumie na realizację powyższych umów przeznaczono kwotę ponad 2,7 mld zł.

Ponadto, w związku z realizacją potrzeb Wojsk Lądowych podpisane zostały m.in. umowy na dostawy czołgów Leopard 2A5 i kolejnych czołgów w wersji 2A4 wraz ze sprzętem wsparcia i zabezpieczenia, a także realizowana obecnie umowa na przeprowadzenie modernizacji czołgów Leopard 2A4 do wersji 2PL, której wartość wynosi ok. 3,3 mld zł. W 2013 zakontraktowana została również dostawa ponad 300 kolejnych kto Rosomak, a rok później kolejna umowa na realizację pracy rozwojowej oraz dostawę 33 wozów rozpoznania technicznego (WRT) na tej platformie.

Na przestrzeni ostatnich dziesięciu lat zakontraktowanych zostało 2600 samochodów ciężarowych Jelcz w różnych wariantach (pojazdy skrzyniowe oraz podwozia pod zabudowę, zarówno w wersjach 4×4 oraz 6×6) z czego ponad 1800 zostało do chwili obecnej dostarczonych do Sił Zbrojnych RP.

Inspektorat Uzbrojenia przeprowadził również negocjacje zakończone pozyskaniem 45 opancerzonych samochodów patrolowych Oshkosh M-ATV MRAP dla Wojsk Specjalnych w ramach amerykańskiego programu Excess Defense Artilce (EDA). Nadto na szczególną uwagę zasługuje zawarcie w 2020 umowy na dostawę samochodów sanitarnych wielonoszowych, która stanowi odpowiedź na potrzebę zwiększenia zdolności wojskowej służby zdrowia w obliczu zagrożeń militarnych, ale również w zakresie wsparcia organów administracji publicznej w sytuacjach kryzysowych (Umowa na samochody sanitarne dla WP, 2020-10-21).

W zakresie sprzętu dowodzenia i łączności sukcesywnie zakupiono nowe radiostacje, wozy kablowe i aparatownie łączności cyfrowej, jak również wdrożono nowoczesne wozy dowodzenia, węzły teleinformatyczne czy też mobilne moduły stanowisk dowodzenia. Wykonano także znaczący krok w modernizacji i unowocześnianiu łączności satelitarnej poprzez wybudowanie i uruchomienie stacji bazowej wojskowego systemu łączności satelitarnej, a w ramach współpracy z włoskim ministerstwem obrony zakupiono segment naziemny umożliwiający odbiór zobrazowań z satelitarnych systemów obserwacji Ziemi. W zakresie radiolokacji prowadzono modernizację stacji radiolokacyjnych oraz pozyskiwano nowy sprzęt, w tym podpisano umowy na dostawy trójwspółrzędnych mobilnych radarów średniego zasięgu TRS-15M Odra oraz zdolnych do przerzutu stacji radiolokacyjnych (ZDPSR) Bystra. Zakupiono również radary precyzyjnego lądowania typu GCA-2000 przeznaczone dla baz lotniczych, które zastąpiły poradzieckie radiolokacyjne systemy lądowania RSP-10MN. Ponadto, po zakończeniu z wynikiem pozytywnym pracy wdrożeniowej, pozyskane zostały w polskim przemyśle radiolokacyjne zestawy rozpoznania artyleryjskiego (RZRA) Liwiec (MSPO2019: Radary Bystra dla WP, 2019-09-06).

Prowadzona była również modernizacja floty śmigłowców rodziny W-3 Sokół, gdzie główną rolę odgrywała WSK PZL-Świdnik. Zawarte zostały umowy na dostawy zmodernizowanych śmigłowców W-3 Sokół oraz śmigłowców AW101 przeznaczonych do zwalczania okrętów podwodnych (ZOP), wyposażonych dodatkowo w sprzęt medyczny pozwalający na prowadzenie akcji poszukiwawczo-ratowniczych (CSAR). Zamówione zostały także śmigłowce S-70i Black Hawk International do prowadzenia powietrznych operacji specjalnych. Udzielane były kolejne zamówienia na dostawy bezzałogowych statków latających, w tym klasy mini typu FlyEye, klasy mikro typu MayFly, czy klasy taktycznej krótkiego zasięgu typu Orlik. Na potrzeby systemu szkolenia Sił Powietrznych, zawarte zostały dwie umowy na dostawy samolotów M-346 Master, które zastępują wprowadzone w latach 60-tych ubiegłego stulecia samoloty PZL TS-11 Iskra (Koniec służby TS-11 Iskra, 2020-12-10).

Z umów zrealizowanych na rzecz Marynarki Wojennej wyróżnić należy natomiast kontrakty, w efekcie których wprowadzono do służby korwetę patrolową ORP Ślązak, pierwszy niszczyciel min typu Kormoran II oraz elementy wchodzące w skład drugiego Nadbrzeżnego Dywizjonu Rakietowego MW. Ponadto trwa realizacja umów na dostawy kolejnych dwóch niszczycieli min oraz sześciu holowników typu B860, z których cztery zostały już odebrane przez 3. Flotyllę Okrętów oraz 8. Flotyllę Obrony Wybrzeża.

Na bieżąco realizowane są zakupy środków bojowych i amunicji, spośród których wyróżnić należy zawarcie umów z Zakładami Metalowymi Dezamet na dostawy amunicji 155 mm przeznaczonej do samobieżnych armatohaubic Krab oraz z zakładami Mesko na dostawy przeciwpancernych pocisków kierowanych Spike oraz na dostawy 120 mm amunicji przeznaczonej do czołgów Leopard 2. Na szczególną uwagę zasługuje również zakup w ramach procedury FMS (Foreign Military Sales) kierowanych lotniczych pocisków rakietowych dalekiego zasięgu AGM-158A JASSM i AGM-158B JASSM-ER. Do polskiego przemysłu obronnego skierowany został również szereg zamówień obejmujących dostawy uzbrojenia i wyposażenia indywidualnego żołnierza, w tym nowoczesnego sprzętu optoelektronicznego, którego producentem jest PCO.

Co dalej?
Aktualnie, zgodnie ze stanem na koniec 2020, Inspektorat Uzbrojenia realizuje ponad 370 umów na dostawy sprzętu wojskowego oraz prowadzi blisko 120 postępowań o udzielenie zamówień, spośród których zawarciem umowy w 2021 zakończyć mogą się, m.in.: negocjacje dotyczące dostawy 120-mm naboi moździerzowych RAK-HE-1, dostawy 5 samolotów C-130H Hercules w ramach amerykańskiego programu EDA, bsl klasy mini w ramach programu Wizjer, systemu zarządzania walką szczebla batalionu Rosomak BMS, nowych samopowtarzalnych karabinów wyborowych, zdalnie sterowanych systemów wieżowych ZSSW-30 zintegrowanych z KTO Rosomak, okrętu ratowniczego Ratownik czy zakupu szwedzkich okrętów podwodnych zmodyfikowanego typu A17 Södermanland (ex-Västergötland). Planowany jest również zakup taktycznych systemów symulacji pola walki na potrzeby ośrodków szkolenia poligonowego, w tym na potrzeby planowanego do uruchomienia Centrum Szkolenia Bojowego w Drawsku Pomorskim.