W środę, 5 czerwca 2024, Ministerstwo Obrony Narodowej poinformowało, że zgłosiło trzy produkty Polskiej Grupy Zbrojeniowej (PGZ) oraz dwa produkty Grupy WB do europejskiego programu wspólnych zakupów wojskowych EDIRPA (European Defence Industry Reinforcement through common Procurement Act).
Zdjęcie: Rada Unii Europejskiej
Jak poinformowało z portfolio Polskiej Grupy Zbrojeniowej zgłoszono:
- przenośne przeciwlotnicze zestawy rakietowe Piorun produkcji Mesko;
- pojazdy minowania narzutowego (PMN) Baobab-K produkcji konsorcjum z Hutą Stalowa Wola na czele;
- karabinki MSBS Grot produkcji Fabryki Broni Łucznik-Radom.
https://twitter.com/PGZ_pl/status/1798337031367733355
Z portfolio Grupy WB zgłoszono z kolei:
- Miniaturowe Bezzałogowe Systemy Powietrze FlyEye;
- Inteligentny System Kierowany do Rażenia Celów Warmate 1;
- Bezzałogowy System Poszukiwawczo-Uderzeniowy Gladius.
https://twitter.com/WBGroup_PL/status/1798336481091854792
9 października 2023 Rada Unii Europejskiej przyjęła rozporządzenie w sprawie ustanowienia instrumentu na rzecz wzmocnienia europejskiego przemysłu obronnego przez zamówienia realizowane na zasadzie współpracy (EDIRPA). Rozporządzenie zachęci państwa członkowskie do współpracy w zakresie zamówień w dziedzinie obronności. Jego celem jest wzmocnienie solidarności, zapobieganie efektom wypierania, zwiększenie efektywności wydatków publicznych i ograniczenie nadmiernego rozdrobnienia w tej dziedzinie.
Dzięki nowemu instrumentowi możliwe będzie uzyskiwanie częściowych zwrotów z budżetu UE, w przypadku gdy we wspólnym zakupie uczestniczyć będzie konsorcjum składające się z co najmniej trzech państw członkowskich. Budżet instrumentu wyniesie 300 mln EUR.
EDIRPA wesprze konkurencyjność i efektywność europejskiej bazy technologiczno-przemysłowej sektora obronnego, w tym małych i średnich przedsiębiorstw oraz spółek o średniej kapitalizacji, poprzez przyspieszenie dostosowania przemysłu do zmian strukturalnych oraz otwarcie łańcuchów dostaw na współpracę transgraniczną w UE.
W akcie jasno określono warunki, dzięki którym można być pewnym, że europejski przemysł obronny zyska na tym instrumencie. Przykładowo, wykonawcy i podwykonawcy muszą mieć siedzibę i zarządczą strukturę wykonawczą w UE lub państwie stowarzyszonym i nie mogą podlegać kontroli ze strony niestowarzyszonych państw trzecich. Ponadto co najmniej 65% komponentów produktów końcowych musi pochodzić z Unii lub państw stowarzyszonych.
Na nieformalnym posiedzeniu w Wersalu 11 marca 2022 szefowie państw i rządów UE zobowiązali się do wzmocnienia europejskich zdolności obronnych i stwierdzili, że państwa członkowskie powinny znacznie zwiększyć wydatki na obronność, rozwijać oparte na współdziałaniu inwestycje we wspólne projekty i wspólne zamówienia służące poprawie zdolności obronnych, pobudzać innowacje oraz wzmacniać i rozwijać unijny przemysł obronny, w tym małe i średnie przedsiębiorstwa.
W odpowiedzi Komisja Europejska przyjęła 1 lipca 2022 wniosek dotyczący rozporządzenia w sprawie ustanowienia aktu na rzecz wzmocnienia europejskiego przemysłu obronnego przez wspólne zamówienia (EDIRPA). 1 grudnia 2022 Rada UE uzgodniła podejście ogólne co do proponowanego rozporządzenia, a 27 czerwca 2023 osiągnęła z Parlamentem Europejskim wstępne porozumienie w tej sprawie.