Defence & Space

Pierwsze australijskie Abramsy już w Ukrainie

Departament Obrony Australii poinformował, że pierwsza partia z 49 czołgów M1A1SA Abrams jakie rząd australijski obiecał dostarczyć do Ukrainy – dotarła do odbiorcy.

2025-07-19 | Rafał Muczyński | 3 minuty

Pierwszy zmodernizowany czołg C2 Ariete przekazany włoskiej armii

Konsorcjum Società CIO przekazało Wojskom Lądowym Włoch pierwszy z 90 zmodernizowanych czołgów C2 Ariete w ramach programu AMV.

2025-07-19 | Rafał Muczyński | 4 minuty

Szkoleniowa dziura. Problem, którego nie widać

Stan szkolenia specjalistycznego w Siłach Zbrojnych cały czas pozostaje wyzwaniem. Wciąż w wielu aspektach brakuje odpowiedniego sprzętu i wyposażenia.

2025-07-18 | Sławek Zagórski | 6 minut

Blackout w Hiszpanii – rozmowa o energetyce z ekspertami Forum Energii

Niedawny blackout w Hiszpanii przywrócił na nagłówki mediów i usta obywateli temat bezpieczeństwa energetycznego Polski. W obecnej sytuacji geopolitycznej jest to szczególnie żywa kwestia, a brak…

2025-07-16 | Tadeusz Jakliński | 28 minut

Orion: „Mnożnik siły”, który doprowadził IDF do niezrównanej przewagi na lądzie

Orion, opracowany przez firmę Asio Technologies we współpracy z wydziałem technologicznym Sił Obronnych Izraela (IDF) i w pełni wdrożony operacyjnie przez IDF, na nowo zdefiniował współczesne pole…

2025-07-10 | Redakcja | 5 minut

Współpraca Wojsk Obrony Cyberprzestrzeni z Google Cloud

Wicepremier i minister obrony narodowej Władysław Kosiniak-Kamysz spotkał się z Marcusem D. Jadotte, wiceprezesem ds. Relacji z Rządem i Polityki Publicznej w Google Cloud.

2025-06-27 | Rafał Muczyński | 2 minuty

Narodowy Dzień Pamięci o Polakach – Ofiarach Ludobójstwa dokonanego przez OUN i UPA na ziemiach wschodnich II RP

W piątek, 11 lipca 2025, w Muzeum Wojska Polskiego na Cytadeli Warszawskiej, z udziałem wicepremiera i ministra obrony narodowej Władysława Kosiniaka-Kamysza, sekretarza stanu w MON Pawła…

2025-07-11 | Redakcja | 5 minut

Miecze w Karpackiej Troi

Miecz to szczególny element uzbrojenia, towarzyszący nam od epoki brązu. Karpacka Troja, skansen archeologiczny zlokalizowany w Trzcinicy koło Jasła, zaprasza na szczególne wydarzenie. W ramach…

2025-07-02 | Tomasz Świątkowski | 1 minut

ICEYE prezentuje Flood Rapid Impact – narzędzie wykorzystujące AI do szybkiego reagowania na powodzie

Polsko-fińska spółka ICEYE, specjalista w zakresie satelitarnych rozwiązań wspomagających zarządzanie skutkami katastrof naturalnych, ogłosiła wprowadzenie produktu Flood Rapid Impact (FRI).

2025-07-15 | Redakcja | 6 minut

Airbus otrzymał kontrakt Hisdesat na budowę hiszpańskich satelitów PAZ-2

Spółka Airbus Defence and Space została wybrana na głównego wykonawcę w zakresie opracowania i produkcji dwóch nowych satelitów radarowych PAZ-2 dla spółki Hisdesat…

2025-07-09 | Redakcja | 3 minuty

Pierwsze australijskie Abramsy już w Ukrainie

Departament Obrony Australii poinformował, że pierwsza partia z 49 czołgów M1A1SA Abrams jakie rząd australijski obiecał dostarczyć do Ukrainy – dotarła do odbiorcy.

2025-07-19 | Rafał Muczyński | 3 minuty

Spotkanie wiceszefa MON z nowym Ambasadorem Republiki Korei: Kontynuacja i przyszłość współpracy obronnej

Wiceminister obrony narodowej Paweł Bejda spotkał się w Warszawie z nowo mianowanym Ambasadorem Republiki Korei w Polsce, JE Jun Jolu Tae.

2025-07-18 | Redakcja | 3 minuty

Pierwszy zmodernizowany czołg C2 Ariete przekazany włoskiej armii

Konsorcjum Società CIO przekazało Wojskom Lądowym Włoch pierwszy z 90 zmodernizowanych czołgów C2 Ariete w ramach programu AMV.

2025-07-19 | Rafał Muczyński | 4 minuty

Mosty towarzyszące DSB od KNDS UK dla Danii

Duńska agencja zakupów obronnych FMI podpisała umowę z brytyjską spółką KNDS UK na dostawę dwóch mostów towarzyszących na podwoziu samochodowym DSB (Dry Support…

2025-07-19 | Rafał Muczyński | 3 minuty

FIXAR z elektrycznymi dronami na DSEI 2025 w Londynie

Założona w 2018 łotewska spółka FIXAR zaprezentuje swoje bezzałogowce o napędzie elektrycznym podczas londyńskich targów przemysłu obronnego i bezpieczeństwa DSEI 2025, zaplanowanych na 9-12…

2025-07-19 | Rafał Muczyński | 4 minuty

Dwóch dostawców nowych partii policyjnych łodzi patrolowych

Komenda Główna Policji udzieliła zamówienia spółkom Sportis oraz Parker Poland na dostawy kolejnych partii policyjnych łodzi patrolowych typu RIB (Rigid Inflatable Boat).

2025-07-17 | Rafał Muczyński | 4 minuty

Pierwsze australijskie Abramsy już w Ukrainie

Departament Obrony Australii poinformował, że pierwsza partia z 49 czołgów M1A1SA Abrams jakie rząd australijski obiecał dostarczyć do Ukrainy – dotarła do odbiorcy.

2025-07-19 | Rafał Muczyński | 3 minuty

Pierwszy zmodernizowany czołg C2 Ariete przekazany włoskiej armii

Konsorcjum Società CIO przekazało Wojskom Lądowym Włoch pierwszy z 90 zmodernizowanych czołgów C2 Ariete w ramach programu AMV.

2025-07-19 | Rafał Muczyński | 4 minuty

Pierwsze australijskie Abramsy już w Ukrainie

Departament Obrony Australii poinformował, że pierwsza partia z 49 czołgów M1A1SA Abrams jakie rząd australijski obiecał dostarczyć do Ukrainy – dotarła do odbiorcy.

2025-07-19 | Rafał Muczyński | 3 minuty

Pierwszy zmodernizowany czołg C2 Ariete przekazany włoskiej armii

Konsorcjum Società CIO przekazało Wojskom Lądowym Włoch pierwszy z 90 zmodernizowanych czołgów C2 Ariete w ramach programu AMV.

2025-07-19 | Rafał Muczyński | 4 minuty

FIXAR z elektrycznymi dronami na DSEI 2025 w Londynie

Założona w 2018 łotewska spółka FIXAR zaprezentuje swoje bezzałogowce o napędzie elektrycznym podczas londyńskich targów przemysłu obronnego i bezpieczeństwa DSEI 2025, zaplanowanych na 9-12…

2025-07-19 | Rafał Muczyński | 4 minuty

Aeroklub Kielecki zaprasza na pokazy lotnicze z okazji 80-lecia

Miło Nam poinformować, że Magazyn Militarny MILMAG objął Patronat Medialny nad pokazami lotniczymi z okazji 80. rocznicy powstania Aeroklubu Kieleckiego.

2025-07-18 | Redakcja | 2 minuty
Shooting

Sklep internetowy Maverick Food Package już aktywny

Maverick Food Package, marka terenowych racji żywnościowych niewymagających otwartego ognia do przygotowania, aktywuje swój własny sklep internetowy. Na chwilę obecną dostępne są już…

2025-07-18 | Michał Ihnatów | 1 minut

Helikon-Tex Numbat Small – chest pack i nerka w jednym

Helikon-Tex wprowadza do oferty kolejną nowość z Enforce Tac 2025 – torbę piersiową (chest pack) Numbat Small. Nowa, mniejsza wersja zachowuje większość…

2025-07-18 | Michał Ihnatów | 2 minuty

Maverick Food Package – racje żywnościowe w wydaniu outdoorowym

Wraz z rosnącą popularnością outdoorowych wyzwań coraz więcej osób zadaje sobie pytanie o odpowiednie przygotowanie do nich. Kwestia żywienia w terenie pozostaje jednym z elementów,…

2025-07-17 | Redakcja | 2 minuty

Urządzenia wylotowe Strike Industries – moc pod kontrolą

Zająłem się tym tematem nieprzypadkowo. Jakiś czas temu na łamach MILMAG ukazał się obszerny poradnik  „Wszystko o gwizdkach – Urządzenia wylotowe w broni…

2025-07-17 | Tomasz Karasiński | 33 minuty

Nowe karabinki Smith & Wesson M&P 15 AXE

Smith & Wesson wprowadza do katalogu cywilnej broni karabinki AR-15 rodziny M&P 15 AXE. Młodsi bracia popularnych modeli linii Sport to bardziej…

2025-07-17 | Michał Ihnatów | 6 minut

Ćwierć wieku na służbie: Rosyjski pistolet maszynowy SR2 Wieriesk

Pistolet maszynowy SR2 Wieriesk, przyjęty przez Federalną Służbę Bezpieczeństwa Federacji Rosyjskiej 25 lat temu, cieszy się nadal dużym popytem.

2025-07-17 | Dariusz Borkowski | 2 minuty

Paris Air Show 2025: Premiera Baykar TB3

55. Edycja Międzynarodowego Salonu Lotniczego i Kosmicznego, który odbywa się w stolicy Francji, stała się okazją dla firmy Baykar Technolgies do zaprezentowania pokładowego bojowego…

2025-06-19 | Radosław Niesobski | 3 minuty

Strzelectwo od podstaw, cz. 4 – Wniosek o pozwolenie i plan B

W poprzedniej części cyklu „Strzelectwo od podstaw” skupiłem się na gromadzeniu dokumentów potrzebnych do złożenia wniosku o pozwolenie na broń, więc teraz pora na kolejny etap – wizytę…

2025-06-09 | Tomasz Karasiński | 23 minuty

Helikon-Tex Numbat Small – chest pack i nerka w jednym

Helikon-Tex wprowadza do oferty kolejną nowość z Enforce Tac 2025 – torbę piersiową (chest pack) Numbat Small. Nowa, mniejsza wersja zachowuje większość…

2025-07-18 | Michał Ihnatów | 2 minuty

TEST: Maskpol Rock 3.0 – modułowa kamizelka taktyczna

Jakieś dwa lata temu miałem przyjemność poddać testom kamizelkę typu plate carrier Maskpol Rock One. Nie należała ona do najmniejszych i najlżejszych w swojej…

2025-07-17 | Michał Gaweł | 9 minut

Urządzenia wylotowe Strike Industries – moc pod kontrolą

Zająłem się tym tematem nieprzypadkowo. Jakiś czas temu na łamach MILMAG ukazał się obszerny poradnik  „Wszystko o gwizdkach – Urządzenia wylotowe w broni…

2025-07-17 | Tomasz Karasiński | 33 minuty

Bestiariusz Wędrowca: kleszcze

Kleszcze i choroby odkleszczowe, jak pogoda, mogą stanowić świetny temat do rozmów przy popołudniowej herbatce lub ognisku z kiełbaskami na szczycie góry. Mówimy: „O!…

2025-07-17 | Michał Ihnatów | 1 minut

Czasowy zakaz noszenia broni w Warszawie w dniu 25 maja

Ministerstwo Spraw Wewnętrznych i Administracji opublikowało rozporządzenie w sprawie wprowadzenia czasowego zakazu noszenia broni lub przemieszczania jej w stanie rozładowanym na obszarze miasta stołecznego…

2025-05-23 | Michał Ihnatów | 4 minuty

SprawdzaMY za zaświadczeniem do nabycia broni w mObywatel

Zespół SprawdzaMY, założony przez Rafała Brzoskę, zgłosił kolejny pomysł w najnowszym pakiecie usprawnień – wprowadzenie zaświadczenia upoważniajacego do nabycia broni do aplikacji mObywatel.

2025-05-09 | Michał Ihnatów | 3 minuty

TEST: Maskpol Rock 3.0 – modułowa kamizelka taktyczna

Jakieś dwa lata temu miałem przyjemność poddać testom kamizelkę typu plate carrier Maskpol Rock One. Nie należała ona do najmniejszych i najlżejszych w swojej…

2025-07-17 | Michał Gaweł | 9 minut

Maverick Food Package – racje żywnościowe w wydaniu outdoorowym

Wraz z rosnącą popularnością outdoorowych wyzwań coraz więcej osób zadaje sobie pytanie o odpowiednie przygotowanie do nich. Kwestia żywienia w terenie pozostaje jednym z elementów,…

2025-07-17 | Redakcja | 2 minuty

Caimany z Gdańska

Minęły dwa tygodnie od pamiętnego poniedziałku 23 czerwca bieżącego roku, opadły emocje oraz daleka podróż z południa Polski na północ i powrót. Czas na spokojną analizę…

2025-07-10 | Dariusz Borkowski | 11 minut

Diament precyzji. 100 lat celności! – Jubileuszowe zawody strzeleckie Fabryki Broni Łucznik-Radom

6 lipca 2025 na strzelnicy KSK Grot Radom w Skaryszewie odbyły się wyjątkowe zawody strzeleckie zorganizowane z okazji jubileuszu 100-lecia Fabryki Broni Łucznik-Radom.

2025-07-07 | Redakcja | 2 minuty
Adventure

Sklep internetowy Maverick Food Package już aktywny

Maverick Food Package, marka terenowych racji żywnościowych niewymagających otwartego ognia do przygotowania, aktywuje swój własny sklep internetowy. Na chwilę obecną dostępne są już…

2025-07-18 | Michał Ihnatów | 1 minut

Helikon-Tex Numbat Small – chest pack i nerka w jednym

Helikon-Tex wprowadza do oferty kolejną nowość z Enforce Tac 2025 – torbę piersiową (chest pack) Numbat Small. Nowa, mniejsza wersja zachowuje większość…

2025-07-18 | Michał Ihnatów | 2 minuty

Rąbać, łupać, strugać, wbijać, czyli siekiera w terenie. „Toporny” poradnik dla bezpieczeństwa i spokoju ducha

„Tylko niech im pan nie daje siekier do ręki!” To zdanie słyszę często, kiedy rozpoczynam zajęcia terenowe, nieważne czy z młodzieżą, czy z dorosłymi. Narzędzia do rąbania wzbudzają lęk, co uważam…

2024-10-21 | Tomasz Świątkowski | 1 minut

Elementarz preppersa: zapasy żywności

Prepping to „hobby” tak wielowątkowe, że chyba nie ma na tym świecie arcymistrza, który opanowałby wszystkie powiązane z nim umiejętności. Jednak niektóre z zagadnień preppingu są absolutnie kluczowe. Jedną ze składowych…

2024-09-21 | Tadeusz Jakliński | 1 minut

Sklep internetowy Maverick Food Package już aktywny

Maverick Food Package, marka terenowych racji żywnościowych niewymagających otwartego ognia do przygotowania, aktywuje swój własny sklep internetowy. Na chwilę obecną dostępne są już…

2025-07-18 | Michał Ihnatów | 1 minut

Helikon-Tex Numbat Small – chest pack i nerka w jednym

Helikon-Tex wprowadza do oferty kolejną nowość z Enforce Tac 2025 – torbę piersiową (chest pack) Numbat Small. Nowa, mniejsza wersja zachowuje większość…

2025-07-18 | Michał Ihnatów | 2 minuty

Promocje nawet do -50% w sklepie Helikon-Tex

Helikon-Tex ogłosił, że od dzisiaj do 21 lipca każdy klient może zgarnąć sprawdzony sprzęt z rabatem sięgającym -50%.

2025-07-08 | Redakcja | 2 minuty

Helikon-Tex przedstawia: zestawy dla strzelców szyte na miarę

Wraz z nabierającym rozpędu sezonem strzeleckim Helikon-Tex postanowił pomóc strzelcom w wyborze niezbędnego sprzętu i akcesoriów w zależności od rodzaju sportu, który uprawiają.

2025-07-01 | Mariusz Piwowar | 5 minut

Jak dojechać szybowcem pod K2? Spotkanie ze Sławkiem Makarukiem.

W najbliższy piątek 7 lutego o godzinie 18:00 w Muzeum Lotnictwa Polskiego w Krakowie odbędzie się wyjątkowe wydarzenie, którego gościem specjalnym będzie Sławek Makaruk – podróżnik,…

2025-02-05 | Redakcja | 1 minut

Swarovski BP24: plecak do podglądania natury

„– Stary, mam plecak Swarovskiego! – Z diamentów? – Nie no, naprawdę Swarovskiego. Taki na optykę! – Ale jak to? Tego od pierścionków i kolczyków?”. Tak w większości…

2024-07-03 | Konrad Busza | 1 minut

Helikon-Tex Traveler Enlarged – terenowy tron?

Ktoś może twierdzić, że survival, bushcraft i w ogóle lasobuszowanie „liczy się” tylko wtedy, kiedy znosimy niewygody, hartujemy się, planowo marzniemy i w ogóle. W porządku, szanuję…

2025-07-13 | Tomasz Świątkowski | 1 minut

„Gracz” z cyklu „Vesper” Magdaleny Kozak w sprzedaży

Wydawnictwo WarBook poinformowało o premierze powieści Gracz – najnowszego, niepublikowanego do tej pory, piątego tomu kultowego cyklu Vesper Magdaleny Kozak.

2025-06-18 | Redakcja | 3 minuty

Miecze w Karpackiej Troi

Miecz to szczególny element uzbrojenia, towarzyszący nam od epoki brązu. Karpacka Troja, skansen archeologiczny zlokalizowany w Trzcinicy koło Jasła, zaprasza na szczególne wydarzenie. W ramach…

2025-07-02 | Tomasz Świątkowski | 1 minut

Jak dojechać szybowcem pod K2? Spotkanie ze Sławkiem Makarukiem.

W najbliższy piątek 7 lutego o godzinie 18:00 w Muzeum Lotnictwa Polskiego w Krakowie odbędzie się wyjątkowe wydarzenie, którego gościem specjalnym będzie Sławek Makaruk – podróżnik,…

2025-02-05 | Redakcja | 1 minut
Kalendarium

Zbliża się III Międzynarodowy Kongres Antyterrorystyczny

W dniach 21-22 maja 2025 na Uniwersytecie WSB Merito we Wrocławiu odbędzie się trzecia edycja Międzynarodowego Kongresu Antyterrorystycznego. To prestiżowe wydarzenie, gromadzi uznanych ekspertów krajowych i zagranicznych.

2025-05-09 | Redakcja | 2 minuty

III Międzynarodowy Kongres Antyterrorystyczny już w maju

W dniach 21-22 maja 2025 na Uniwersytecie WSB Merito we Wrocławiu odbędzie się trzecia edycja Międzynarodowego Kongresu Antyterrorystycznego. Rejestracja uczestników i prelegentów jest już otwarta!

2025-04-18 | Redakcja | 4 minuty

Szkolenie Team99 Academy poziom LVL3, czyli balistyka zewnętrzna w teorii i praktyce

W dniach 22 i 23 listopada br. Team99 Academy zorganizowała trzeci etap nauki strzelania dalekodystansowego. Tym razem zajęcia praktyczne odbyły się na strzelnicy w Skarżysku-Kamiennej.

2024-12-01 | Grzegorz Sobczak | 7 minut

Szkolenie Long Range Shooting Team99 Academy LVL2, czyli kto nie liczy, ten nie trafia

W sobotę 28 września Team99 Academy zorganizowała kolejny etap szkolenia w zakresie strzelectwa dalekodystansowego – tym razem na poziomie LVL2. Zajęcia odbywały się…

2024-09-30 | Grzegorz Sobczak | 6 minut

Zbliża się III Międzynarodowy Kongres Antyterrorystyczny

W dniach 21-22 maja 2025 na Uniwersytecie WSB Merito we Wrocławiu odbędzie się trzecia edycja Międzynarodowego Kongresu Antyterrorystycznego. To prestiżowe wydarzenie, gromadzi uznanych ekspertów krajowych i zagranicznych.

2025-05-09 | Redakcja | 2 minuty

III Międzynarodowy Kongres Antyterrorystyczny już w maju

W dniach 21-22 maja 2025 na Uniwersytecie WSB Merito we Wrocławiu odbędzie się trzecia edycja Międzynarodowego Kongresu Antyterrorystycznego. Rejestracja uczestników i prelegentów jest już otwarta!

2025-04-18 | Redakcja | 4 minuty

Nowe zawody taktyczne na mapie Polski, czyli relacja z Defcon One 2024

Kurz po zawodach Defcon One zdecydowanie już opadł, siniaki poznikały, a emocje nadal nas trzymają. Te intensywne dwa dni przyniosły niezapomniane wspomnienia oraz wyzwania,…

2024-11-20 | Klaudia Lazar | 8 minut

MCS Bochnia zaprasza na zawody „Solny Garnizon”

Zapraszamy wszystkich chętnych na zawody strzeleckie, organizowane 13 października przez Solny Garnizon, na strzelnicy Małopolskiego Centrum Strzelectwa w Bochni.

2024-09-24 | Redakcja | 2 minuty

Premiera karabinków PAC15 – AR-15 rodem z Radomia

Rok 2018 pod względem zapowiadanych premier rodzimej broni strzeleckiej nie ma sobie równych. Może czas był już ku temu, może to jedynie przypadek, nakładający się na obchody stulecia odzyskania niepodległości, a może po prostu gwiazdy są w porządku. Na rynek wkrótce ma trafić samopowtarzalna wersja MSBS-5,56. Wcześniej jednak, bo już 10 sierpnia rozpocznie się sprzedaż karabinków PAC15, czyli polskich klonów AR-15. Broń pochodzi z Radomia, miasta jak żadne inne w Polsce związanego z wytwarzaniem broni palnej.

Ćwierć wieku temu amerykański AR-15 był nieosiągalnym marzeniem polskiego wielbiciela broni. Zakładając, że taka osoba w ogóle miała pozwolenie na broń, choć to zmieniło się nieco na początku lat 1990. Poza kilkudziesięcioma M16A1 przekazanymi Wojsku Polskiemu przez bratni naród wietnamski w latach 1970. (używanymi głównie przez komandosów do zapoznawania się z bronią imperialistycznego przeciwnika), ze świecą można było szukać wśród strzelców sportowych właściciela czarnego karabinka. O dostępności amunicji 5,56 mm x 45/.223 Remington nawet nie wspominając.
Na rynku królowały stare polskie konstrukcje, czasami zdarzały się inne modele zza żelaznej kurtyny. Pod koniec lat 1990. na rynek trafiły tanie AKM wyprzedawane przez Agencję Mienia Wojskowego, pojawiły się pierwsze Radom Huntery, rozpoczął się import czechosłowackich vz. 58 (w odmianie samopowtarzalnej CZ-858). Do czasu nowelizacji ustawy o broni i amunicji w 2011 rynek był raczej niewielki. Jeżeli ktoś sprzedawał na nim klona AR-15 to były to tanie modele z Niemiec i Czech. Później były uzupełniane najtańszymi amerykańskimi odmianami czarnego karabinka, najczęściej produkcji STAG Arms.
Minęło kilka lat i dzisiaj w polskich sklepach z bronią można przebierać w dziesiątkach klonów AR-15, czy to wytwarzanych w Europie czy w USA. Bez problemów da się kupić karabinek Armalite czy Colta. Do niedawna jednak próżno było szukać w Polsce AR-15 rodzimej produkcji.

AR-15

Karabinek AR-15 został opracowany w 1956 przez przedsiębiorstwo ArmaLite, amerykański oddział Fairchild Engine and Airplane Corporation. Broń do naboju 5,56 mm x 45 opracowali Jim Sullivan i Robert Fremont na bazie przewymiarowanego karabinu AR-10 do amunicji 7,62 mm x 51, opracowanego przez Eugene M. Stonera w 1955. W 1959 z powodu braku sukcesów na rynku wojskowym, prawa licencyjne do obu konstrukcji zostały sprzedane przedsiębiorstwu Colt’s Patent Firearms Manufacturing Company (wcześniej w 1957 pięcioletnią licencję na AR-10 kupił holenderski producent Artillerie Inrichtingen). Już we wrześniu 1959 Colt sprzedał pierwsze karabinki na Malaje, zaś w lipcu 1960 zamówienie na broń złożyły amerykańskie siły powietrzne (USAF). W 1963 nieco zmodyfikowane karabinki nazwane XM16E1 i M16 kupiły wojska lądowe USA (US Army) i USAF. Od tego samego roku samopowtarzalne odmiany Colt AR-15 zaczęły trafiać na rynek cywilny. Dzisiaj jest to obok pistoletów M1911 i Glock 17 oraz karabinków AK, najbardziej popularna konstrukcja w Stanach Zjednoczonych, gdzie strzelcy cywilni posiadają ponad 400 milionów sztuk broni palnej. Dzisiaj AR-15 wytwarzany jest w niezliczonych odmianach, odmiennych często pod względem mechanizmów działania i do różnej amunicji. Podstawowym nabojem pozostał jednak 5,56 mm x 45/.223 Remington.

Pierwszy z Krakowa

Zmieniło się to kilka lat temu, kiedy powstało krakowskie przedsiębiorstwo Gunshelp i zaczęło kompletować z gotowych części karabinki nazwane GH-15. Ponieważ ambicja właściciela sięgała dalej, rozpoczął samodzielne wytwarzanie komponentów. Komory spustowe, komory zamkowe, łoża i mechanizmy spustowe produkowane są na niewielką skalę w dawnej stolicy Polski. Z tego względu broń nie trafiła do szerszej dystrybucji, można ją jedynie zamawiać u wytwórcy.
GH-15 to model z wyższej półki cenowej. Jest kompletowany z niemieckimi lufami Lothar Walther, a konfiguracja zależy od zamawiającego. Karabinki z Krakowa mają regulowany blok gazowy, urządzenie wylotowe Lantac i obustronne skrzydełko bezpiecznika. W ofercie Gunshelp są też odmiany z tłokowym mechanizmem gazowym. Wszystkie te dodatki powodują, że jest to dosyć kosztowny model, GH-15 wpada na średnio-wyższą i wyższą półkę cenową.

Drugi z Radomia

W połowie 2017 radomski Pioneer Arms Corp. (PAC) poinformował, że rozpoczyna pracę nad polskim klonem karabinka AR-15. Broń roboczo nazwano PAC15. Pioneer Arms Corp. to prywatne przedsiębiorstwo dobrze znane z biznesowego podejścia do wytwarzania broni. Dawało to już na wstępie gwarancję, że jest duża szansa doprowadzenia projektu do finalnej postaci.
Wdrożenie nowej konstrukcji do produkcji seryjnej jest znacznie bardziej skomplikowane, niż składanie kilku-kilkunastu modeli w ciągu kilku miesięcy. Nic więc dziwnego, że przygotowanie polskiego AR-15 przeciągnęło się ponad zakładany harmonogram. Choć PAC miał doświadczenia z wielkoskalową produkcją karabinków na bazie AKM, to jednak czarny karabinek jest odmienny. Na mniejszą skalę można było zastosować odlewy precyzyjne, na większą frezowanie.
Początkowo zakładano, że wiele elementów będzie wytwarzała sieć podwykonawców, dzięki czemu nie trzeba było kupować drogich obrabiarek sterowanych numerycznie. Jednak szybko Pioneer Arms Corp. nauczył się, że dostarczane komponenty są różnej jakości i lepiej jednak produkować je na miejscu, zachowując swoje standardy. Stąd też zakupy urządzeń CNC i dwukrotna rozbudowa tego parku maszynowego na potrzeby wytwarzania PAC15.
Ze względu na skalę, pierwsza seria karabinków PAC15 nie będzie projektem niszowym. Pojawi się nie tylko w sklepie, ale też u wszystkich dystrybutorów w całej Polsce.

Pomysłodawca AR from Radom, Paweł Jóźwik podczas strzelania z PAC15. Po pokazie przedstawicieli mediów zaproszono do biura PAC, mieszczącego się kilkaset metrów od strzelnicy

Premiera

Premiera rodziny karabinków PAC15 była kilkukrotnie przekładana. W końcu zadecydowano, że debiut projektu AR from Radom będzie miał miejsce 8-9 czerwca na strzelnicy FSO w Warszawie. Pierwszego dnia miała miejsce zamknięta prezentacja dla przedstawicieli mediów, drugiego – ogólnodostępny pokaz. Na imprezę została zaproszona też redakcja Militarnego Magazynu MILMAG.
Podczas pokazu dla prasy mieliśmy okazję dokładnie przyglądnąć się dostępnym wariantom PAC15. Karabinki oferowane są z lufami długości 267 mm/10,5 cala, 368 mm/14,5 cala, 406 mm/16 cali, 457 mm/18 cali i 508 mm/20 cali. Ten ostatni wariant nazwano PAC15 Classic. Coś dla siebie znajdą strzelcy statyczni, dynamiczni i taktyczni, a także rekreacyjni.

Podczas premiery rodziny AR from Radom pokazano cztery z pięciu karabinków PAC15. Zabrakło odmiany przypominającej M16A4. Prototyp zaprezentowano wcześniej w Radomiu

Pokazowy karabinek PAC15 wyposażony został w kolbę w kolorze piaskowym, jednak standardowe modele będą miały je czarne. Broń trafi do sprzedaży 10 sierpnia, cena ma wynosić 4299 zł

Najciekawszy z prezentowanych prototypów, czyli PAC15 10,5 z 267-mm lufą. Karabinek miał założoną testową kolbę, docelowa ma kształt L i znajdowała się na pozostałych trzech modelach

Po omówieniu zasad bezpieczeństwa rozpoczęto strzelania. Najlepsze wrażenie zrobił najkrótszy z karabinków PAC15 10.5, charakteryzujący się niską masą i odrzutem

Do sportu i zabawy

PAC15 z lufami długości od 267 do 457 mm są do siebie bardzo podobne. Wyposażono je w aluminiowe łoża odpowiedniej długości i wysuwane kolby. Karabinki nie mają stałych przyrządów celowniczych. Do wszystkich zastosowano dosyć typowe chwyty pistoletowe A2, z wyraźnym występem oddzielającym palec środkowy od dwóch pozostałych. Wszystkie PAC15 wyposażono w umieszczony na grzbiecie komory zamkowej odcinek uniwersalnej szyny montażowej łączący się z położoną na tym samej wysokości szyną na górze łoża.
Łoże jest fantastyczne: lekkie, wąskie i pokryte z dołu i boków otworami montażowymi do akcesoriów standardu Magpul M-LOK. Dokładnie takie, jakie ma być dobre łoże w AR-15.
Nieco gorzej jest z kolbą. To 6-położeniowy model w kształcie litery L, który docelowo będzie dostarczany z logo AR from Radom. Choć na premierze pokazywano karabinki z kolbami w różnych kolorach, to jednak w dystrybucji pojawią się tylko czarne odmiany. Tak, jak łoże jest świetne, tak kolba nie wzbudza entuzjazmu, choć spełnia bez problemu swoją rolę. Przedstawiciele AR from Radom poinformowali, że wybór był podyktowany zmniejszeniem kosztów, co przekłada się na niższą cenę detaliczną. Jest to w pełni zrozumiałe i mile widziane. Kolbę i tak jest w stanie wymienić nawet średnio inteligentny szympans.

PAC15 10.5 z 267-mm/10,5-calową lufą / Zdjęcie: AR from Radom

]

PAC15 14.5 z 368-mm/14,5-calową lufą / Zdjęcie: AR from Radom

PAC15 Classic

Karabinek z 508-mm lufą jest nieco odmienny, wyglądem nawiązuje do wojskowej odmiany M16A4. Został wyposażony w okrągłe w przekroju, dwuczęściowe polimerowe łoże i dużą stałą kolbę. Wszystko w kolorze czarnym. Broń ma stałą podstawę muszki, stanowiącą jednocześnie blok gazowy, na którego dolnej części umieszczono zaczep do bagnetu M7/M9 i montaż do pasa nośnego. Regulowany celownik przeziernikowy standardu A2, jak w oryginalnym M16A4 został zintegrowany z chwytem transportowym. Ten ostatni element jest osadzany na grzbietowej szynie uniwersalnej. Niestety, ten karabinek z 508-mm lufą nie był pokazywany na warszawskiej premierze. Redakcja MILMAG miała jednak okazję zapoznać się z prototypem wcześniej, podczas wizyty w zakładzie PAC w Radomiu.

Pioneer Arms Corp. (PAC) to polskie przedsiębiorstwo wytwarzające broń strzelecką na terenie byłych Zakładów Metalowych Łucznik w Radomiu. Początkowo przerabiało i sprzedawało broń kupowaną z magazynów Agencji Mienia Wojskowego na rynek amerykański. Później rozpoczęło, pod marką AK from Radom, produkcję klonów karabinków AKM i ich skróconych wariantów do amunicji 7,62 mm x 39. Całość broni, łącznie z lufami gwintowanymi metodą przeciągania, powstaje w zakładach PAC i siostrzanej odlewni precyzyjnej Interarms.

PAC15 Classic z 508-mm/20-calową lufą / Zdjęcie: AR from Radom

Pierwsze wrażenia

ExOczekiwania były wysokie, ale karabinki PAC15 pozytywnie zaskakują: jakość wykonania jest dobra, kultura pracy broni na wysokim poziomie, a i niezawodność wydaje się być bez zarzutu. Przynajmniej na tyle, na ile można było to ocenić podczas prezentacji, obserwując oddanie 1200 strzałów z czterech egzemplarzy. Warto wspomnieć też o niezłym mechanizmie spustowo-uderzeniowym. Charakteryzuje się przyjemną pracą, nie przeszkadzającą przy oddawaniu dubletów i serii szybkich strzałów.
Najciekawszy z zaprezentowanych podczas warszawskiej premiery modeli okazał się PAC15 z najkrótszą 267-mm/10,5-calową lufą. Broń charakteryzowała się najmniejszym odrzutem i podrzutem spośród zaprezentowanych odmian. Pewnie dlatego, że – według przedstawicieli AR from Radom – był to najbardziej dopracowany wówczas członek rodziny PAC15. Karabinek prezentowano już w odmianie finalnej, natomiast pozostałe warianty miały być jeszcze poprawiane.

Trzeba zaznaczyć, że Pioneer Arms Corp. projektując karabinki PAC15 skupiał się na osiągnięciu jak najlepszego stosunku jakości do ceny. W AR-15 z Radomia nie ma obustronnych manipulatorów, kabłąka spustowego stanowiącego jeden element z komorą, wycięcia na palec na gnieździe magazynka, ani hamulca wylotowego. Broń sprzedawana pod marką AR From Radom można strzelać od razu po wyjęciu z pudełka. Co więcej, karabinek da się łatwo dostosować do indywidualnych potrzeb i nie będzie to drogie. PAC15 wyróżnia też relatywnie niska masa.

Lufa

Materiał wykorzystany do produkcji luf karabinków PAC15 to stal stopowa 4150. Podobnie jak w innych modelach produkowanych w Radomiu, lufy gwintowane są metodą przeciągania. Zastosowano w nich skok bruzd 178 mm/7 cali, najczęściej spotykany w broni wojskowej. Oznacza to, że karabinek lepiej znosi nieco cięższe pociski. Nie powinno być jednak problemu z celnością przy prowadzeniu ognia najczęściej spotykanymi w sklepach nabojami z 55-granowymi (3,6 g) pociskami. Przewody luf nie są chromowane, trzeba więc pamiętać o ich czyszczeniu po strzelaniu z wykorzystaniem amunicji niskiej jakości.

W karabinkach PAC15 zastosowano komory nabojowe wykonane zgodnie ze standardem .223 Wylde. To rozwiązanie pośrednie między luźną komorą wojskową do amunicji 5,56 mm x 45 NATO, a znacznie bardziej ciasną sportową do naboju .223 Remington. Pozwala to na bezpieczne używanie w AR-15 z Radomia obu odmian amunicji bez obaw o awarie.

We wszystkich PAC15 lufy zakończone są pięcioszczelinowymi urządzeniami wylotowymi typu A2, wzorowanymi na modelach stosowanych w amerykańskich wojskowych M16A2/M4. Ponieważ urządzenia nakręcane są na standardowy gwint 1/2×28 TPI, można bez problemów zastąpić je dowolnym tłumikiem płomienia lub hamulcem wylotowym wybranym przez strzelca.

PAC15 16 z 406-mm/16-calową lufą / Zdjęcie: AR from Radom

PAC15 18 z 457-mm/18-calową lufą / Zdjęcie: AR from Radom

Blok gazowy

Blok gazowy w karabinku PAC15 z 10,5-calową lufą umieszczono w pozycji karabinkowej (carbine). W modelach z lufami 14,5- i 16-calowymi znajduje się on w położeniu pośrednim (mid-length). Warto dodać, że jest to przemyślane. Amerykańska, wojskowa organizacja badawcza Naval Surface Warfare Center – Crane Division zajmująca się bronią strzelecką w amerykańskich oddziałach specjalnych, określiła po badaniach że takie położenie jest najbardziej optymalne dla AR-15 o lufach długości 368 mm i zbliżonych. W odmianach PAC15 z lufami 18- i 20-calowymi blok jest w pozycji karabinowej (rifle). Długość rurki gazowej odpowiada w tym przypadku oryginalnemu rozwiązaniu z karabinka M16A2.

Zamek i suwadło

Serce karabinka, czyli zamek i suwadło powstają ze stali stopowej 8150. Wnętrze suwadła (pełniącego rolę zarówno komory gazowej, jak i tłoka) oraz klucza gazowego zastało pokryte warstwą chromu, niwelującą oddziaływanie żrących pozostałości gazów prochowych. Jest to cecha, która rzadko występuje w klonach AR-15 ze średniej i niższej półki cenowej.
Dla upewnienia się, że zamki nie są wadliwe, producent poddaje je dwóm testom. Po pierwsze, dokonuje odstrzelenia naboju o zwiększonym ładunku prochowym, a co za tym idzie i ciśnieniu (HP, High Pressure Test). Po drugie, wykorzystuje metodę defektoskopii magnetycznej proszkowej (MPI, Magnetic Particle Inspection), w celu wykrycia ewentualnych wad materiału.

Zamki testowane są poprzez odstrzelenie naboju wysokiego ciśnienia, a następnie kontrolowane metodą proszkowej defektoskopii magnetycznej, mającej ujawnić ewentualne wady materiału

Porównanie zespołu ruchomego nowego PAC15 z karabinkiem który wystrzelił kilkaset nabojów. Żadne ślady zużycia nie były dostrzegalne

Komora zamkowa i spustowa

Komory spustowa i zamkowa, to częsty temat dyskusji wśród miłośników AR-15. Polemizują na temat materiałów z których je wykonano, sposobów wytwarzania oraz kwestii wykończenia. Strzelcy spierają się też często na temat samego projektu jednego i drugiego zespołu.
Komora zamkowa i komora spustowa karabinka PAC15 zostały wykonane na wzór standardowych elementów broni wojskowej. PAC15 nie ma integralnej osłony spustu, wybrań redukujących masę, ani niezwykłego wzornictwa poprawiającego estetykę i zwiększających koszt wykonania broni.
Komory powstają ze stopu aluminium 7075-T6. To chyba najbardziej popularny materiał wykorzystywany do ich produkcji. Zespoły wycinane są z kutego bloku aluminium. Dobrze wpływa na wytrzymałość elementów, ze względu na zwiększoną gęstość materiału.
Po ukształtowaniu komory wykańczane są poprzez anodowanie na czarno. Prawa strona gniazda magazynka zostaje zwieńczona laserowo wyciętym logiem, przedstawiającym łucznika w owalnej tarczy z napisem Radom powyżej i liczbą 11 poniżej nawiązującą do dawnego kodu Zakładów Metalowych Łucznik. Pod spodem widnieje napis Poland. Po lewej stronie producent naniósł oznaczenia, w pierwszej linijce PAC15, poniżej PIONEER ARMS CORP., pod nim 5.56 x 45 mm, w kolejnej RADOM, POLAND, a następnie numer seryjny zaczynający się od liter PAC.

 

Manipulatory

Karabinki PAC15 mają standardowy zestaw manipulatorów, odpowiadający wojskowemu M16A2/M4: bezpiecznik skrzydełkowy umieszczony z lewej strony komory spustowej pod kciukiem prawej dłoni na chwycie; przycisk zwalniający zatrzask magazynka obsługiwany palcem wskazującym prawej dłoni; oraz dźwignia blokady zespołu ruchomego, którą wciska się kciukiem lewej dłoni po wymianie magazynka. Można je zastąpić dowolnymi komercyjnymi rozwiązaniami.
Rękojeść napinania w kształcie litery T znajdująca się na końcu komory zamkowej również jest standardowa, z pojedynczą dźwignią zwalniającą zatrzask utrzymujący ją w pozycji wyjściowej z lewej strony.
Warto wspomnieć, że skrzydełko bezpiecznika stawia niewielki opór podczas zmiany położenia. Umożliwia to łatwe i szybkie odbezpieczenie i zabezpieczenie broni. Nie trzeba używać nadmiernej siły, jak ma to miejsce w wielu droższych konstrukcjach.

 

Sprzedaż karabinków marki AR from Radom ma rozpocząć się na początku sierpnia, co zbiega się z rocznicą wybuchu powstania warszawskiego. Producent postanowił uczcić tą datę, wprowadzając limitowaną serię 63 PAC15 o numerach seryjnych PW194401 do PW194463. Chętni będą mogli kupić dowolnie skonfigurowany model, który zostanie dodatkowo oznaczony laserowym grawerunkiem. Co więcej, broń będzie dostarczona z stalowym magazynkiem, na który naniesiono znak Polska Walcząca (kotwica z trzonem w kształcie litery P i piętą przypominająca literę W). Kwoty uzyskane ze sprzedaży karabinków zostaną przeznaczone na sfinalizowanie czterostanowiskowej strzelnicy wiatrówkowej w projektowanym dziennym domu wsparcia powstańca, który powstaje w Warszawie na ulicy Hrubieszowskiej 9. To inicjatywa Towarzystwa Przyjaciół Warszawy i filia Centrum Aktywności Międzypokoleniowej Nowolipie. Sami powstańcy zażyczyli sobie, aby budynek został wyposażony w strzelnicę.

Mechanizm spustowo-uderzeniowy PAC15 charakteryzuje się wysoką kulturą pracy i odpowiednim oporem. Nie jest to spust wyczynowy, ale też nie z myślą o takim zastosowaniu został stworzony

Kiedy i za ile?

Karabinki PAC15 mają trafić do dystrybucji 10 sierpnia. Będą kompletowane w zestawie z jednym stalowym magazynkiem 30-nabojowym z podajnikiem w jaskrawym kolorze, także wytwarzanym przez Pioneer Arms Corp. Modele z aluminiowymi łożami i wysuwanymi kolbami, niezależnie od długości lufy, będą kosztowały 4299 zł. Model z 20-calową lufą przypominający wizualnie M16A4 będzie nieco droższy. Cena detaliczna tej konstrukcji została ustalona na 4799 zł. Wszystkie karabinki rodziny AR from Radom objęte są gwarancją na 12 miesięcy lub 10 tysięcy strzałów.

Karabinki PAC15 można określić jako celne, na ile można to ocenić na dystansie 25 metrów strzelając z wolnej ręki w postawie stojąc

 

Artykuł został pierwotnie opublikowany w MILMAG nr 03/2018

X