Mirosław Hermaszewski nie żyje

12 grudnia br. w wieku 81 lat zmarł Mirosław Hermaszewski, polski lotnik i kosmonauta, generał brygady, pilot Wojska Polskiego. Pierwszy i jedyny w dotychczasowej historii Polak, który odbył lot w kosmos.

Mirosław Hermaszewski w 1978 roku – z portretu załogi lotu Sojuz-30 / Zdjęcie: Wikimedia Commons

Mirosław Hermaszewski urodził się 15 września 1941 w Lipnikach na Wołyniu w patriotycznej rodzinie znanej tam z działalności niepodległościowej, oświatowej i społecznej. Tam, na ziemi przodków utracił ojca i wielu krewnych. Jako niemowlę uniknął śmierci. Po wojnie w ramach tzw. repatriacji rodzina została przesiedlona do Wołowa na Dolnym Śląsku. Tam rozpoczął naukę.

Od najmłodszych lat przejawiał zainteresowania lotnictwem. Był zręcznym modelarzem samoukiem, tej pasji poświęcał każdą wolną chwilę. W 1960 w Aeroklubie wrocławskim przeszedł kurs pilotażu szybowcowego. Latał na lotniskach w Oleśnicy, Jeżowie Sudeckim, na Żarze w Beskidach i w Lisich Kątach. W 1961 w Grudziądzu ukończył kurs pilotażu samolotowego i jesienią rozpoczął naukę w wymarzonej Szkole Orląt w Dęblinie jako kandydat na pilota myśliwskiego.

Szkołę lotniczą ukończył 22 marca 1964 jako prymus. Otrzymał stopień podporucznika i zdobył jednocześnie kwalifikację pilota samolotów odrzutowych 3 klasy. Już po dwóch latach służby w pułku lotniczym w Poznaniu uzupełnił swoje umiejętności do poziomu pierwszej klasy na samolocie MiG-17, wkrótce opanował pilotowanie naddźwiękowego myśliwca MiG-21 (o prędkości Ma2.05). W 1971 ukończył w Rembertowie Akademię Sztabu Generalnego, po czym kontynuował służbę jako dowódca eskadry w Słupsku, w Gdyni (Babie Doły) był zastępcą dowódcy pułku.

We Wrocławiu dowodził 11. pułkiem myśliwskim i z tego stanowiska trafił do grupy kandydatów na kosmonautów. Po wnikliwej selekcji rozpoczął przygotowania do lotu kosmicznego w Gwiezdnym Miasteczku 27 czerwca 1978, jako inżynier pokładowy wystartował wraz z Rosjaninem Piotrem Klimukiem z kosmodromu Bajkonur do lotu w kosmos na statku Sojuz-30. Załoga połączyła się ze stacją orbitalną Salut-6 i na jej pokładzie wykonano zaplanowany program naukowy. Lądowanie nastąpiło 5 lipca w Kazachstanie. Lot trwał 8 dni, dokonano 126 okrążeń ziemi. Przy okazji ustanowiono kilka rekordów Polski (zatwierdzonych przez FAI – Międzynarodową Federację Lotniczą) m.in. wysokości – 363 km; prędkości lotu – 28 tys. km/h; tj., ok. 8 km/s; długotrwałości lotu – 190 godzin 03 minuty i 04 sekundy; zasięgu lotu orbitalnego 5 273 257 km i inne.

Po locie kosmicznym Mirosław Hermaszewski podjął służbę w Sztabie Generalnym WP. Po ukończeniu kolejnej Akademii (WAGSz w Moskwie) był zastępcą dowódcy Korpusu Obrony Powietrznej, a kolejno komendantem Dęblińskiej Szkoły Orląt – na tym samym stanowisku otrzymał nominację generalską, po czym powierzono mu obowiązki zastępcy dowódcy Wojsk Lotniczych i OP. Od 1979 jest Członkiem Komitetu Badań Kosmicznych i Satelitarnych PAN Jest także założycielem i członkiem Międzynarodowego Stowarzyszenia Uczestników Lotów Kosmicznych (ASE, Association of Space Explorers, od 1985), a w latach 1966-2000 i od 2006 Członkiem Komitetu Wykonawczego ASE. Był także prezesem Polskiego Towarzystwa Astronautycznego 1986-1990 i przewodniczącym Krajowej Rady Lotnictwa 1998-2000.

W czasie 40-letniej służby w Lotnictwie Mirosław Hermaszewski latał na wielu typach szybowców i samolotów o napędzie tłokowym CSS-13, T3-8 Bies i odrzutowych typu MiG-15, MiG-17 i MiG-21 różnych wersji i modyfikacji oraz na TS-11 Iskra i PZL-130 Orlik. Wykonywał też loty zapoznawcze na samolotach bojowych innych państw m.in. na F-16, F/A-18, Mirage 2000-5, Su-27. Ostatni lot pożegnalny odbył na pokładzie myśliwca MiG-29UB, 5 października 2005 r. Za lot kosmiczny odznaczony Orderem Krzyża Grunwaldu I kl., Medalem Polskiej Akademii Nauk im. Mikołaja Kopernika „za wybitne zasługi dla Nauki Polskiej (nr 137), Złotą gwiazdą Bohaterów ZSRR, Orderem Uśmiechu, a później Krzyżem Komandorskim Orderem Odrodzenia Polski, Orderem im. Jurija Gagarina – „Za szczególne zasługi w rozwoju światowej Kosmonautyki nr 29 i Medalem od prezydenta Rosji „Za zasługi w opanowaniu Kosmosu (nr 43).

Mirosław Hermaszewski był honorowym obywatelem kilku miast w kraju i za granicą. Łącznie w powietrzu spędził za sterami 2047 godzin i 47 minut, wykonał 3473 starty i lądowania. Miał na koncie 10 skoków spadochronowych – wszystkie treningowe. Okazyjnie latał na samolotach sportowych i szybowcach.

Od 1966 był żonaty z Emilią Łazar (ur. 1947). Mieli syna Mirosława Romana (ur. 1966), absolwenta WSOSP, lotnika i oficera wojskowego rezerwy oraz córkę Emilię (ur. 1974), żonę polityka Ryszarda Czarneckiego.

Biografia na podstawie Hermaszewski.com