Defence & Space

Okręt podwodny JS Uzushio wycofany ze służby

24 grudnia Morskie Siły Samoobrony Japonii poinformowały o wycofaniu ze służby (19 grudnia) okrętu podwodnego JS Uzushio (SS-592). Wydarzenie miało miejsce w bazie…

2025-12-26 | Radosław Niesobski | 2 minuty

ORP Kontradmirał X Czernicki ponownie na czele sił NATO

Biuro Bezpieczeństwa Narodowego poinformowało, że Prezydent Karol Nawrocki podjął decyzję w sprawie zatwierdzenia postanowienia dotyczącego użycia okrętu dowodzenia ORP Kontradmirał X Czernicki jako…

2025-12-26 | Radosław Niesobski | 2 minuty

Prawosławna cerkiew a Kreml. Ideologiczna wojna na Ukrainie

: Rosja z Ukrainą nie toczą wyłącznie wojny militarnie. Kijów i Moskwa toczą także wojnę religijną o dusze swoich narodów. Jednym z jej elementów stały…

2025-12-26 | Sławek Zagórski | 8 minut

Kormoran II. Hit, który powinniśmy sprzedawać!

Zwodowano ostatniego z planowanych niszczycieli min typu Kormoran II dla Marynarki Wojennej. Przez dekadę nie udało się sprzedać zagranicę okrętów tego typu. Czy kolejne rządy nie umiały…

2025-12-12 | Sławek Zagórski | 5 minut

Airbus wdroży sztuczną inteligencję (AI) w systemach informatycznych francuskich sił zbrojnych

Europejska spółka Airbus Defence and Space otrzymała zamówienie o wartości 50 mln EUR na integrację komponentów sztucznej inteligencji z systemami uzbrojenia, informacyjnymi, komunikacji…

2025-12-11 | Redakcja | 3 minuty

Tantalit dołączył do Grupy WB

Grupa WB wzmacnia swoje kompetencje w obszarze zaawansowanych systemów informatycznych i telekomunikacyjnych. Do grupy kapitałowej dołączyła warszawska spółka Tantalit – zespół specjalistów od architektury…

2025-12-11 | Redakcja | 3 minuty

Historia i rozwój wiatrówek – od wojskowości do rekreacji

Dla większości z nas wiatrówka może się wydawać współczesnym wynalazkiem, przeznaczonym do rodzinnego spędzania czasu. Mało kto jednak wie, że historia wiatrówek ma niemal…

2025-12-04 | Witold Klapper | 7 minut

Muzeum Lotnictwa Polskiego odrestauruje samolot PZL-106AR Kruk

Muzeum Lotnictwa Polskiego w Krakowie będzie realizować projekt dofinansowywany z Programu Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego: „Renowacja specjalistycznego agrolotniczego statku powietrznego Muzeum Lotnictwa…

2025-11-28 | Redakcja | 4 minuty

MON kupił Hutę Częstochowa

22 grudnia br. w Częstochowie, wiceprezes Rady Ministrów, minister obrony narodowej Władysław Kosiniak-Kamysz i sekretarz stanu w MON Paweł Bejda wzięli udział w uroczystości z okazji…

2025-12-22 | Redakcja | 2 minuty

System satelitarny PIAST przekazał z orbity pierwszy obraz

Jak poinformowała rzeczniczka prasowa Wojskowej Akademii Technicznej Ewa Jankiewicz, 6 grudnia 2025 pozyskano pierwsze, historyczne zdjęcie wykonane przez satelitę konstelacji PIAST. Tym…

2025-12-08 | Grzegorz Sobczak | 7 minut

Prawosławna cerkiew a Kreml. Ideologiczna wojna na Ukrainie

: Rosja z Ukrainą nie toczą wyłącznie wojny militarnie. Kijów i Moskwa toczą także wojnę religijną o dusze swoich narodów. Jednym z jej elementów stały…

2025-12-26 | Sławek Zagórski | 8 minut

MON kupił Hutę Częstochowa

22 grudnia br. w Częstochowie, wiceprezes Rady Ministrów, minister obrony narodowej Władysław Kosiniak-Kamysz i sekretarz stanu w MON Paweł Bejda wzięli udział w uroczystości z okazji…

2025-12-22 | Redakcja | 2 minuty

Program Rozwoju Sił Zbrojnych RP na lata 2025-39 podpisany

22 grudnia Ministerstwo Obrony Narodowej podpisało, długo oczekiwany, wieloletni Program Rozwoju Sił Zbrojnych RP na lata 2025-39. Powyższy krok otwiera drogę do uruchomienia…

2025-12-26 | Radosław Niesobski | 2 minuty

ORLEN i GRUPA WB łączą siły

GRUPA WB i ORLEN podpisały umowę o współpracy, której celem jest wzmacnianie ochrony infrastruktury krytycznej, w szczególności infrastruktury morskiej o strategicznym znaczeniu dla bezpieczeństwa energetycznego…

2025-12-26 | Redakcja | 3 minuty

Siły Zbrojne Republiki Słowackiej prezentują nowy kamuflaż i broń Grand Power

W dniu 12 grudnia 2025 roku Siły Zbrojne Republiki Słowacji (Ozbrojené sily Slovenskej republiky) zaprezentowała nowe elementy uzbrojenia i wyposażenia. Wśród nich…

2025-12-13 | Krzysztof Kluza | 3 minuty

Nowe informacje ABW w sprawie działalności siatki szpiegowskiej

Agencja Bezpieczeństwa Wewnętrznego poinformowała o kolejnych zarzutach w sprawie działalności siatki szpiegowskiej, tzw. „kamerkowców” oraz śledztwie dotyczącym werbowania osób do dokonywania aktów dywersji na terytorium…

2025-12-05 | Redakcja | 10 minut

Okręt podwodny JS Uzushio wycofany ze służby

24 grudnia Morskie Siły Samoobrony Japonii poinformowały o wycofaniu ze służby (19 grudnia) okrętu podwodnego JS Uzushio (SS-592). Wydarzenie miało miejsce w bazie…

2025-12-26 | Radosław Niesobski | 2 minuty

ORP Kontradmirał X Czernicki ponownie na czele sił NATO

Biuro Bezpieczeństwa Narodowego poinformowało, że Prezydent Karol Nawrocki podjął decyzję w sprawie zatwierdzenia postanowienia dotyczącego użycia okrętu dowodzenia ORP Kontradmirał X Czernicki jako…

2025-12-26 | Radosław Niesobski | 2 minuty

Okręt podwodny JS Uzushio wycofany ze służby

24 grudnia Morskie Siły Samoobrony Japonii poinformowały o wycofaniu ze służby (19 grudnia) okrętu podwodnego JS Uzushio (SS-592). Wydarzenie miało miejsce w bazie…

2025-12-26 | Radosław Niesobski | 2 minuty

ORP Kontradmirał X Czernicki ponownie na czele sił NATO

Biuro Bezpieczeństwa Narodowego poinformowało, że Prezydent Karol Nawrocki podjął decyzję w sprawie zatwierdzenia postanowienia dotyczącego użycia okrętu dowodzenia ORP Kontradmirał X Czernicki jako…

2025-12-26 | Radosław Niesobski | 2 minuty

II Konferencja SE.A.L – Lista prelegentów zwiększa się

W dniach 17-18 stycznia 2026 w Katowicach odbędzie się druga edycja konferencji SE.A.L, nad którą objęliśmy patronat medialny. Organizatorzy wydarzenia, Rescue Team SE.A.L,…

2025-12-18 | Michał Ihnatów | 1 minut

Umowa GEVORKYAN z Czechoslovak Group i pozytywne opinie inwestorów na konferencji WOOD & Co

Słowacka spółka GEVORKYAN a.s. wzięła udział w prestiżowej konferencji WOOD’s Winter Wonderland EMEA zorganizowanej przez WOOD & Company i zawarła nowy, znaczący kontrakt…

2025-12-09 | Rafał Muczyński | 3 minuty
Shooting

Zestawy do czyszczenia broni Łuszczek – sprawdzone rozwiązanie

Łuszczek to renomowany polski producent tłumików, urządzeń wylotowych, montaży optycznych, a także akcesoriów do czyszczenia broni. Firma podkreśla swoją tożsamość hasłem „High quality…

2025-12-26 | Arkadiusz Palacz | 9 minut

Recenzja pasa Helikon-Tex Mirage – kolejna kropla w morzu rozwiązań

Gdy trzydzieści prawie lat temu czytałem pierwszy raz książke Andy’ego McNaba „Natychmiastowa Akcja”, zapadł mi w pamięć fragment, w którym autor opisuje swoje doświadczenia z selekcji.…

2025-12-26 | Karol Szczęśniak | 7 minut

Zestawy do czyszczenia broni Łuszczek – sprawdzone rozwiązanie

Łuszczek to renomowany polski producent tłumików, urządzeń wylotowych, montaży optycznych, a także akcesoriów do czyszczenia broni. Firma podkreśla swoją tożsamość hasłem „High quality…

2025-12-26 | Arkadiusz Palacz | 9 minut

Recenzja pasa Helikon-Tex Mirage – kolejna kropla w morzu rozwiązań

Gdy trzydzieści prawie lat temu czytałem pierwszy raz książke Andy’ego McNaba „Natychmiastowa Akcja”, zapadł mi w pamięć fragment, w którym autor opisuje swoje doświadczenia z selekcji.…

2025-12-26 | Karol Szczęśniak | 7 minut

Kanada przyspiesza program CMAR – C8A4 coraz bliżej

Jak podają kanadyjskie media, rząd zamierza przyspieszyć realizację programu CMAR (Canadian Modular Assault Rifle), którego efektem ma być zastąpienie dotychczas użytkowanych i starzejących…

2025-12-17 | Michał Ihnatów | 11 minut

Jakie prezenty dla strzelca? Prezentownik MILMAG

Wigilia już za rogiem, a Ty nie masz pomysłu na prezent? Nie martw się – przygotowaliśmy właśnie dla Ciebie specjalny prezentownik dla strzelców (i nie tylko!).

2025-12-16 | Michał Ihnatów | 14 minut

Podstawowe wiadomości na temat wad wzroku.

Z oczami jest jak z samochodem – kiedy działają, to nikt nie interesuje się ewentualnymi problemami. Ale jak już się sypie… Dziś nieco o czterech najczęstszych…

2025-12-11 | Krzysztof Kluza | 11 minut

Jak ubrać się zimą na strzelnicę? Praktyczne porady z mroźnej północy

O tym, że cebula ma warstwy, każdy z nas wie. Czy jednak wiemy, ile dokładnie powinno ich być i w jaki sposób warstwami manewrować, aby były jak…

2025-12-07 | Klaudia Lazar | 15 minut

Recenzja rękawic Helikon-Tex Lizard Grip – naręczny pancerz przed zimnem

Typowej zimy w moim regionie brak, ale przenikliwego chłodu i uciążliwej wilgoci jest pod dostatkiem. W takich warunkach w kość – i to w zasadzie dosłownie – dostają dłonie,…

2025-12-24 | Michał Ihnatów | 1 minut

UF PRO Hunter FZ Gen. 2 – kurtka na zmienną pogodę

Przełom jesieni i zimy to ten czas, kiedy przestaję chodzić w samej bluzie z kapturem, a dokładam do niej lub zamieniam – w zależności od temperatury – kurtkę.…

2025-12-24 | Bartosz Szymonik | 1 minut

Jakie prezenty dla strzelca? Prezentownik MILMAG

Wigilia już za rogiem, a Ty nie masz pomysłu na prezent? Nie martw się – przygotowaliśmy właśnie dla Ciebie specjalny prezentownik dla strzelców (i nie tylko!).

2025-12-16 | Michał Ihnatów | 14 minut

Podstawowe wiadomości na temat wad wzroku.

Z oczami jest jak z samochodem – kiedy działają, to nikt nie interesuje się ewentualnymi problemami. Ale jak już się sypie… Dziś nieco o czterech najczęstszych…

2025-12-11 | Krzysztof Kluza | 11 minut

Czasowy zakaz noszenia broni w dniu 11 listopada 2025 roku w Warszawie

Minister Marcin Kierwiński polecił służbom podjęcie działań zapewniających bezpieczeństwo podczas Marszu Niepodległości w Warszawie oraz innych wydarzeń odbywających się 11 listopada. Szef…

2025-10-30 | Michał Ihnatów | 5 minut

Czasowy zakaz noszenia broni w Warszawie w dniu 25 maja

Ministerstwo Spraw Wewnętrznych i Administracji opublikowało rozporządzenie w sprawie wprowadzenia czasowego zakazu noszenia broni lub przemieszczania jej w stanie rozładowanym na obszarze miasta stołecznego…

2025-05-23 | Michał Ihnatów | 4 minuty

Recenzja pasa Helikon-Tex Mirage – kolejna kropla w morzu rozwiązań

Gdy trzydzieści prawie lat temu czytałem pierwszy raz książke Andy’ego McNaba „Natychmiastowa Akcja”, zapadł mi w pamięć fragment, w którym autor opisuje swoje doświadczenia z selekcji.…

2025-12-26 | Karol Szczęśniak | 7 minut

TEST: Concealment Express DRUID IWB/OWB GLOCK19 + TLR7A Rounded

Concealment Express kolejny raz mnie zadowala, tym razem kaburą DRUID IWB/OWB do Glock-a z latarką.

2025-12-25 | Maciej Mazurkiewicz | 4 minuty

II Konferencja SE.A.L – Lista prelegentów zwiększa się

W dniach 17-18 stycznia 2026 w Katowicach odbędzie się druga edycja konferencji SE.A.L, nad którą objęliśmy patronat medialny. Organizatorzy wydarzenia, Rescue Team SE.A.L,…

2025-12-18 | Michał Ihnatów | 1 minut

W styczniu wręczenie nagrody głównej w Konkursie Ruger RP ARMS!

Już w styczniu nastąpi kolejne rozdanie głównej nagrody w konkursie Ruger organizowanym przez RP ARMS.

2025-12-09 | Michał Ihnatów | 1 minut
Obrona Cywilna

II Konferencja SE.A.L – Lista prelegentów zwiększa się

W dniach 17-18 stycznia 2026 w Katowicach odbędzie się druga edycja konferencji SE.A.L, nad którą objęliśmy patronat medialny. Organizatorzy wydarzenia, Rescue Team SE.A.L,…

2025-12-18 | Michał Ihnatów | 1 minut

Europejska Tarcza Demokracji – jako narzędzie obrony przed cyberatakami społecznymi

Europejska Tarcza Demokracji ma stać się kluczowym narzędziem obrony Unii przed dezinformacją, cyberatakami i manipulacją algorytmiczną, jednak eksperci przestrzegają — bez stanowczego egzekwowania przepisów wobec…

2025-12-11 | Jakub Mączka | 3 minuty

Europejska Tarcza Demokracji – jako narzędzie obrony przed cyberatakami społecznymi

Europejska Tarcza Demokracji ma stać się kluczowym narzędziem obrony Unii przed dezinformacją, cyberatakami i manipulacją algorytmiczną, jednak eksperci przestrzegają — bez stanowczego egzekwowania przepisów wobec…

2025-12-11 | Jakub Mączka | 3 minuty

MSPO 2025: Internet w każdym miejscu z C-COM Satellite Systems

C-COM Satellite Systems Inc., firma specjalizująca się od 1997 roku w projektowaniu, rozwoju i produkcji komercyjnych, w pełni zautomatyzowanych, samonaprowadzających się mobilnych anten (iNetVu)…

2025-08-28 | Michał Ihnatów | 3 minuty

PROTEGA 2025: Szeroka oferta Q7 – łóżka polowe, śpiwory i nie tylko

Podczas targów obrony cywilnej PROTEGA 2025, spółka Q7 Group zaprezentowała swoją zróżnicowaną ofertę wyposażenia. Na stoisku można było zapoznać się ze śpiworami…

2025-11-28 | Michał Ihnatów | 3 minuty

Pojazdy specjalne HEWEA 3w1 w energetyce: Sprzęt, który zmienia tempo inwestycji

Prace przy infrastrukturze energetycznej – zwłaszcza w rozproszonych sieciach dystrybucyjnych biegnących przez lasy, tereny podmokłe i rolnicze – wymagają wyjątkowej mobilności sprzętu. Podstawowym…

2025-11-12 | Redakcja | 6 minut

ICEYE prezentuje Flood Rapid Impact – narzędzie wykorzystujące AI do szybkiego reagowania na powodzie

Polsko-fińska spółka ICEYE, specjalista w zakresie satelitarnych rozwiązań wspomagających zarządzanie skutkami katastrof naturalnych, ogłosiła wprowadzenie produktu Flood Rapid Impact (FRI).

2025-07-15 | Redakcja | 6 minut

MON: Ochrona ludności cywilnej to priorytet. Wojsko gotowe do pomocy

Żołnierze Wojska Polskiego obecni są już na terenach, gdzie mogą wystąpić w najbliższych godzinach podtopienia i już pomagają mieszkańcom. Żołnierze ze 133. batalionu lekkiej piechoty…

2025-07-09 | Redakcja | 4 minuty

Poradnik bezpieczeństwa już dostępny – przygotuj się na każdą sytuację

W Wojskowym Centrum Edukacji Obywatelskiej szefowie MON i MSWiA wraz z zastępcą dyrektora RCB zaprezentowali „Poradnik bezpieczeństwa”.

2025-08-28 | Redakcja | 6 minut
posiłek liofilizowany przy kuchence turystycznej

Stalkerem być – plecak ucieczkowy posiadacza broni

O plecakach ucieczkowych zrobiło się ostatnio głośno. Nic w tym dziwnego, sytuacja geopolityczna oraz niedawne powodzie skłaniają do myślenia o bezpieczeństwie swoim i swoich najbliższych w kontekście…

2024-12-07 | Tadeusz Jakliński | 33 minuty

Skuteczniejsza ochrona przed przemocą dla funkcjonariuszy publicznych, ratowników medycznych i obywateli niosących pomoc

Nawet 5 lat więzienia i 5 tys. zł grzywny – takie kary przewiduje projekt nowelizacji Kodeksu karnego i Kodeksu wykroczeń, przyjęty wczoraj przez Radę Ministrów.…

2025-08-20 | Redakcja | 4 minuty

MON: Rewolucja w inwestycjach obronnych. Polska uruchamia „tryb turbo” dla bezpieczeństwa państwa

Sejm i Senat niemal jednogłośnie przegłosowały projekt ustawy o strategicznych inwestycjach dla obronności państwa, który Rada Ministrów przedłożyła 8 kwietnia.

2025-07-26 | Redakcja | 4 minuty

II Konferencja SE.A.L – Lista prelegentów zwiększa się

W dniach 17-18 stycznia 2026 w Katowicach odbędzie się druga edycja konferencji SE.A.L, nad którą objęliśmy patronat medialny. Organizatorzy wydarzenia, Rescue Team SE.A.L,…

2025-12-18 | Michał Ihnatów | 1 minut

Pojazdy specjalne HEWEA 3w1 w energetyce: Sprzęt, który zmienia tempo inwestycji

Prace przy infrastrukturze energetycznej – zwłaszcza w rozproszonych sieciach dystrybucyjnych biegnących przez lasy, tereny podmokłe i rolnicze – wymagają wyjątkowej mobilności sprzętu. Podstawowym…

2025-11-12 | Redakcja | 6 minut

PROTEGA 2025: Mactronic z oświetleniem dla Obrony Cywilnej

Mactronic, polski producent rozwiązań oświetleniowych – od latarek ręcznych po najaśnice i lampy – zaprezentował swoją ofertę na pierwszych targach obrony cywilnej PROTEGA 2025…

2025-11-24 | Michał Ihnatów | 4 minuty

Skuteczniejsza ochrona przed przemocą dla funkcjonariuszy publicznych, ratowników medycznych i obywateli niosących pomoc

Nawet 5 lat więzienia i 5 tys. zł grzywny – takie kary przewiduje projekt nowelizacji Kodeksu karnego i Kodeksu wykroczeń, przyjęty wczoraj przez Radę Ministrów.…

2025-08-20 | Redakcja | 4 minuty
Adventure

Recenzja rękawic Helikon-Tex Lizard Grip – naręczny pancerz przed zimnem

Typowej zimy w moim regionie brak, ale przenikliwego chłodu i uciążliwej wilgoci jest pod dostatkiem. W takich warunkach w kość – i to w zasadzie dosłownie – dostają dłonie,…

2025-12-24 | Michał Ihnatów | 1 minut

UF PRO Hunter FZ Gen. 2 – kurtka na zmienną pogodę

Przełom jesieni i zimy to ten czas, kiedy przestaję chodzić w samej bluzie z kapturem, a dokładam do niej lub zamieniam – w zależności od temperatury – kurtkę.…

2025-12-24 | Bartosz Szymonik | 1 minut

Rąbać, łupać, strugać, wbijać, czyli siekiera w terenie. „Toporny” poradnik dla bezpieczeństwa i spokoju ducha

„Tylko niech im pan nie daje siekier do ręki!” To zdanie słyszę często, kiedy rozpoczynam zajęcia terenowe, nieważne czy z młodzieżą, czy z dorosłymi. Narzędzia do rąbania wzbudzają lęk, co uważam…

2024-10-21 | Tomasz Świątkowski | 1 minut

Elementarz preppersa: zapasy żywności

Prepping to „hobby” tak wielowątkowe, że chyba nie ma na tym świecie arcymistrza, który opanowałby wszystkie powiązane z nim umiejętności. Jednak niektóre z zagadnień preppingu są absolutnie kluczowe. Jedną ze składowych…

2024-09-21 | Tadeusz Jakliński | 1 minut

Haix Future Hero – buty trekkingowe dla małych wędrowców

Jakie buty wybrać dla dzieci na ich pierwsze wypady w góry, tak aby było im wygodnie, a jednocześnie by dobrze je zabezpieczyć? Haix rusza z nową linią butów…

2025-12-18 | Krzysztof Rudek | 1 minut

Czy latarka Streamlight Stylus Pro Haz-Lo jest komukolwiek potrzebna?

Parę lat temu wszedłem niefrasobliwie na dwie grupy facebookowe o tematyce latarkowej. Poczytałem trochę, kupiłem niedrogie, sensowne chińskie świecidełko, które miało być…

2025-11-27 | Tadeusz Jakliński | 1 minut

Recenzja rękawic Helikon-Tex Lizard Grip – naręczny pancerz przed zimnem

Typowej zimy w moim regionie brak, ale przenikliwego chłodu i uciążliwej wilgoci jest pod dostatkiem. W takich warunkach w kość – i to w zasadzie dosłownie – dostają dłonie,…

2025-12-24 | Michał Ihnatów | 1 minut

UF PRO Hunter FZ Gen. 2 – kurtka na zmienną pogodę

Przełom jesieni i zimy to ten czas, kiedy przestaję chodzić w samej bluzie z kapturem, a dokładam do niej lub zamieniam – w zależności od temperatury – kurtkę.…

2025-12-24 | Bartosz Szymonik | 1 minut

Torba Helikon Urban Courier Large – na miejskie podróże bez nadbagażu

Nie jestem jucznym zwierzęciem. Nie znoszę taszczenia tobołów, zwłaszcza gdy w planach mam podróż pociągiem lub samolotem. W takich sytuacjach stawiam na lekkość i rozsądek – im mniej,…

2025-11-05 | Anna Mielczarek | 1 minut

Jak dojechać szybowcem pod K2? Spotkanie ze Sławkiem Makarukiem.

W najbliższy piątek 7 lutego o godzinie 18:00 w Muzeum Lotnictwa Polskiego w Krakowie odbędzie się wyjątkowe wydarzenie, którego gościem specjalnym będzie Sławek Makaruk – podróżnik,…

2025-02-05 | Redakcja | 1 minut

LYOMMY – dzienna racja żywnościowa [TEST]

W dniach 24-25 listopada 2025 roku, na terenie Międzynarodowych Targów Poznańskich odbyła się pierwsza edycja Targów Ochrony Ludności i Obrony Cywilnej PROTEGA 2025.…

2025-12-11 | Redakcja | 7 minut

Helikon-Tex Traveler Enlarged – terenowy tron?

Ktoś może twierdzić, że survival, bushcraft i w ogóle lasobuszowanie „liczy się” tylko wtedy, kiedy znosimy niewygody, hartujemy się, planowo marzniemy i w ogóle. W porządku, szanuję…

2025-07-13 | Tomasz Świątkowski | 1 minut

Łączy nas pasja! 23. Krakowski Festiwal Górski

Lata lecą, festiwal ewoluuje, ale jedno pozostaje bez zmian: łączy nas pasja! Od ludzi gór, dla ludzi gór – Krakowski Festiwal Górski tworzą…

2025-11-24 | Redakcja | 1 minut

Inauguracja nowego cyklu spotkań Akademii Bronioznawcy

Od października 2025 roku rusza kolejny cykl comiesięcznych spotkań historycznych organizowanych przez Stowarzyszenie Miłośników Dawnej Broni i Barwy oraz Muzeum Czartoryskich w Krakowie. Cykl wykładów…

2025-10-23 | Tomasz Świątkowski | 2 minuty
Kalendarium

Inauguracja nowego cyklu spotkań Akademii Bronioznawcy

Od października 2025 roku rusza kolejny cykl comiesięcznych spotkań historycznych organizowanych przez Stowarzyszenie Miłośników Dawnej Broni i Barwy oraz Muzeum Czartoryskich w Krakowie. Cykl wykładów…

2025-10-23 | Tomasz Świątkowski | 2 minuty

Zbliża się III Międzynarodowy Kongres Antyterrorystyczny

W dniach 21-22 maja 2025 na Uniwersytecie WSB Merito we Wrocławiu odbędzie się trzecia edycja Międzynarodowego Kongresu Antyterrorystycznego. To prestiżowe wydarzenie, gromadzi uznanych ekspertów krajowych i zagranicznych.

2025-05-09 | Redakcja | 2 minuty

Szkolenie Team99 Academy poziom LVL3, czyli balistyka zewnętrzna w teorii i praktyce

W dniach 22 i 23 listopada br. Team99 Academy zorganizowała trzeci etap nauki strzelania dalekodystansowego. Tym razem zajęcia praktyczne odbyły się na strzelnicy w Skarżysku-Kamiennej.

2024-12-01 | Grzegorz Sobczak | 7 minut

Szkolenie Long Range Shooting Team99 Academy LVL2, czyli kto nie liczy, ten nie trafia

W sobotę 28 września Team99 Academy zorganizowała kolejny etap szkolenia w zakresie strzelectwa dalekodystansowego – tym razem na poziomie LVL2. Zajęcia odbywały się…

2024-09-30 | Grzegorz Sobczak | 6 minut

Inauguracja nowego cyklu spotkań Akademii Bronioznawcy

Od października 2025 roku rusza kolejny cykl comiesięcznych spotkań historycznych organizowanych przez Stowarzyszenie Miłośników Dawnej Broni i Barwy oraz Muzeum Czartoryskich w Krakowie. Cykl wykładów…

2025-10-23 | Tomasz Świątkowski | 2 minuty

Zbliża się III Międzynarodowy Kongres Antyterrorystyczny

W dniach 21-22 maja 2025 na Uniwersytecie WSB Merito we Wrocławiu odbędzie się trzecia edycja Międzynarodowego Kongresu Antyterrorystycznego. To prestiżowe wydarzenie, gromadzi uznanych ekspertów krajowych i zagranicznych.

2025-05-09 | Redakcja | 2 minuty

Nowe zawody taktyczne na mapie Polski, czyli relacja z Defcon One 2024

Kurz po zawodach Defcon One zdecydowanie już opadł, siniaki poznikały, a emocje nadal nas trzymają. Te intensywne dwa dni przyniosły niezapomniane wspomnienia oraz wyzwania,…

2024-11-20 | Klaudia Lazar | 8 minut

MCS Bochnia zaprasza na zawody „Solny Garnizon”

Zapraszamy wszystkich chętnych na zawody strzeleckie, organizowane 13 października przez Solny Garnizon, na strzelnicy Małopolskiego Centrum Strzelectwa w Bochni.

2024-09-24 | Redakcja | 2 minuty

AH-1Z Viper na współczesnym i przyszłym polu walki

Col. Vasilios Pappas jest managerem Programu H-1 (PMA-276 ) w US Marine Corps dotyczącym pozyskiwania, rozwoju i wsparcia eksploatacji wiropłatów bliskiego wsparcia, zwalczania celów opancerzonych, misji eskortowych, rozpoznania i wsparcia ogniowego. O systemie wykorzystania śmigłowców AH-1 Viper przez USMC na współczesnym polu walki oraz o perspektywach tego śmigłowca odnośnie pola walki przyszłości, z col. Vasiliosem Pappasem rozmawiają Jakub Link-Lenczowski i Grzegorz Sobczak

Col. Vasilios Pappas, manager Programu H-1 w US Marine Corps
dotyczącym platform śmigłowców rodziny H-1 / Zdjęcie: US Marine Corps

JLL:

Na wstępie chciałbym wyrazić podziękowanie za znalezienie czasu na spotkanie z nami. Chciałbym zacząć od pytania jak ważne dla USMC są programy śmigłowcowe, zwłaszcza w czasie gdy formacja ta przechodzi transformację, następuje zmiana doktryny działań i przejście w kierunku działań lżejszych sił i jednostek bardziej manewrowych? Jak ważna jest rola śmigłowców AH-1Z i UH-1Y w tych przemianach?

Col. Vasilios Pappas:

Rzeczywiście Marine Corps podlega obecnie istotnym zmianom. W dowództwie Korpusu nazywamy ten proces Force Desing 2030 . Jednak nie przywiązywałbym tu większej wagi do daty. Rok 2030 jest jedynie pewnym punktem orientacyjnym. Naszymi planami sięgamy dalej.

Z jednej strony ograniczamy niektóre zdolności po to, aby rozwijać inne. Istnieją wyraźne potrzeby, aby wprowadzać pewne zmiany. Na przykład prowadzimy teraz dyskusję na temat zgrywania działań platform załogowych i bezzałogowych, tego jaki kształt przyjmie ich wykorzystanie przez Korpus Piechoty Morskiej, w tym jakich środków rażenia dalekiego zasięgu będziemy używać, np. amunicji krążącej. To są kwestie przyszłości, w oparciu o które budujemy nasze wymagania i określamy sposoby wykorzystania posiadanych zdolności, aby sprostać wyzwaniom przyszłości nawet zanim wejdą do służby efekty programu Future Vertical Lift (FVL). To tyle żeby nakreślić pewien ogólny obraz.

Teraz przechodząc do odpowiedzi na pytanie o UH-1Y i AH-1Z. Naszym głównym założeniem jest wykorzystanie tych śmigłowców co najmniej do roku 2040, więc obie platformy pozostaną w służbie przez parę kolejnych dekad. Zanim platformy powstałe w ramach FVL spełnią ostatecznie stawiane przez Korpus wymagania, będziemy zaangażowani w modernizację i dalszy rozwój tych śmigłowców. Nasze plany zakładają, że wstępna gotowość operacyjna (IOC – Initial Operational Capability) platform uzyskanych w wyniku programu FVL uzyskają w 2035. Oznacza to, że będziemy mieć wówczas zdefiniowaną jednostkę, która będzie w stanie wykonywać zadania w miejscach, w których będzie rozlokowana. A to oznacza – jak mówiłem – że Vipery i Venomy pozostaną w służbie co najmniej do 2040.

Bell AH-1Z Viper  w najbliższej przyszłości pozostanie podstawowym śmigłowcem bojowym USMC. W ramach modernizacji zyska jednak nowe możliwości / Zdjęcie: US Marine Corps

GS:

W uzupełnieniu do poprzedniego pytania, jaki wpływ na modernizację śmigłowców rodziny H-1 będzie miała zmiana sposobu działania US Marine Corps? Ponieważ niezależnie od tego, ile bezzałogowców i w jaki sposób będzie wykorzystywał Korpus, śmigłowce rodziny H-1 pozostaną w użyciu. Jaki więc będzie kierunek dalszej modernizacji w kontekście nowego modelu działania USMC?

VP:

Oba nowe śmigłowce UH-1Y i AH-1Z są obecnie zintegrowane pod kątem swoich możliwości. Włączając w to wykorzystanie sieci wymiany danych Link 16. Możemy stwierdzić, że śmigłowce te są doskonale dostosowane do współpracy z samolotami bojowymi F-35. Cały czas udoskonalamy wyposażenie zwiększające przeżywalność obu śmigłowców na polu walki. Zwiększane są możliwości czujników wykrywających opromieniowanie wiązką radarową lub laserem. Zintegrowaliśmy ze śmigłowcami zamiennik dla pocisków AGM-114 Hellfire jakim jest pocisk JAGM (Joint Air to Ground Munition), który ma lepsze parametry bojowe niż używany obecnie Hellfire. Oczywiście w przypadku śmigłowców AH-1Z utrzymamy ich zdolności do zwalczania celów powietrznych.

Co do przyszłych możliwości, jesteśmy w trakcie tworzenia mapy drogowej wyznaczającej kierunki modernizacji. Będą one wynikały również z efektów programu Future Vertical Lift. Jak wspomniałem wcześniej, jednym z aspektów jest w tym zakresie współdziałanie platform załogowych i bezzałogowych.

Pozwolę sobie wspomnieć w tym miejscu, że USMC rozszerza zakres wykorzystania bezzałogowców. Rozwijamy program MUX MALE zwiększający wykorzystanie bsl MQ-9. Jest to jeden z kroków naprzód jaki wykonujemy w celu zwiększenia możliwości USMC w zakresie wykorzystania platform bezzałogowych jakie ma nastąpić w niedalekiej przyszłości. Jest także wiele działań, o których mogę powiedzieć, że jest jeszcze za wcześnie na ich szersze ujawnianie. Przy tym, nie jestem osobą należącą do zespołu pracującego nad platformą śmigłowców rodziny H-1, jednak mogę potwierdzić, że w miarę jak flota bsl-i w USMC będzie coraz bardziej różnorodna, śmigłowce AH-1Z i UH-1Y będą integrowane z platformami bezzałogowymi.
Mam nadzieję, że w pełni odpowiedziałem na pytanie…

GS:

Może jeszcze dodatkowe pytanie w kwestii nowych systemów uzbrojenia. Jakie zdolności będą w tym zakresie wymagane w najbliższej przyszłości? Kwestie większego zasięgu i precyzji, czy może zmniejszenie wymagań?

VP:

Jak wspomniałem wcześniej, w grę wchodzi oczywiście zwiększanie zasięgu uzbrojenia. Za tym idzie oczywiście wydłużenie zasięgu działania czujników. Musimy mieć zdolności wysyłania bezzałogowców w ramach współpracy platform załogowych i bezzałogowych, także w celu zwiększenia przeżywalności. Co więcej, podniesienie przeżywalności zwiększone poprzez wydłużenie zasięgu uzyskamy także dzięki współpracy śmigłowców z platformami bezzałogowymi ale także wykorzystywanymi jako broń. Tu wracamy do kwestii współpracy platform załogowych i bezzałogowych o dużym zasięgu działania, w tym wykorzystania amunicji krążącej dalekiego zasięgu. Skoro mogę wysyłać na duże odległości urządzenia z czujnikami pracującymi w podczerwieni lub elektrooptycznymi w celu wykrywania i wskazywania celów, mogą to być równocześnie platformy uzbrojone. Jeżeli używam środków bojowych, które nie uderzają w cel od razu, mogę je wykorzystać do lepszego rozpoznania pola walki. To są technologie, które rozwijamy i staramy się implementować w ramach doskonalenia wykorzystania amunicji krążącej dalekiego zasięgu.

JLL:

USMC wykorzystuje rodzinę śmigłowców H-1 do działań morskich i desantowych w rejonie wybrzeża. Czy w Pańskiej opinii sprawdza się one również jako konie robocze w specyfice działania wojsk lądowych?

VP:

Marine Corps jest w 100% jednostką operującą z morza. Jesteśmy jednak również formacją o wysokim stopniu gotowości bojowej. Jak mówią historyczne hasła, jesteśmy first to fight oraz always ready. Dla nas działanie w każdym klimacie i w dowolnym miejscu to nie tylko słowa Hymnu Marines, to także sposób działania wpisany w procedury użycia naszego uzbrojenia. Dla USMC śmigłowce AH-1Z i UH-1Y to możliwość działania w każdych warunkach, przy każdej pogodzie. Niezależnie czy na morzu, czy na pustyni, czy w górach, czy w zimnym klimacie – te śmigłowce pozwalają działać Marines w każdym miejscu na Ziemi, niezależnie dokąd bylibyśmy wysłani. Korpus musi mieć możliwość wysyłania śmigłowców wszędzie tam gdzie wysyłani są jego żołnierze. Jeśli nie moglibyśmy wykorzystać naszych śmigłowców, nie moglibyśmy wykonać naszego zadania poprawnie. Możliwości operacyjne UH-1Y oraz AH-1Z zarówno w odniesieniu do własności bojowych, jak i zdolności operowania w różnorodnych warunkach zostały wykazane w realnych działaniach. Sprawdzamy to przy okazji rożnych ćwiczeń, w rejonie Oceanu Indyjskiego, na Pacyfiku, ale także w Norwegii, gdzie pogoda bywa okropna, czy na ćwiczeniach BALTOPS na Bałtyku.

USMC poszukuje platform, które mogą być używane w surowych warunkach – często bez dostępu do infrastruktury obsługowej, hangarów, potrzebujemy zapewnić możliwość działania jednostkom z dala od naszych baz – okrętów. Realizujemy często działania w warunkach, do których inne platformy nie zostały zaprojektowane. Właśnie dla tego używamy UH-1Y i AH-1Z, ponieważ zostały one stworzone właśnie do takich surowych okoliczności środowiskowych. Przygotowanie do działań morskich jest bardzo ważną sprawą, zabezpieczenie antykorozyjne pozwala nam wykorzystywać śmigłowce przy ekstremalnej pogodzie, wilgotności obecności piasku.

USMC posiada zdolności działania w dowolnym miejscu na świecie, podobne wymagania stawiane są więc przed śmigłowcami AH-1Z Viper, które są przystosowane do eksploatacji w każdej strefie klimatycznej
Zdjęcie: US Marine Corps

JLL:

Właśnie. Czy przystosowanie do działań na morzu wprowadza jakieś dodatkowe wymagania dotyczące warunków obsługi technicznej?

VP:

Jeśli przygotowujesz śmigłowiec do wymagających działań uwzględniasz to na etapie konstruowania. Wyposażenie jest dobrze uszczelniane, stosujesz metale i powłoki odporne na korozję. Zabezpieczasz się tak, żeby nie było problemów. Przystosowanie do działań ekspedycyjnych oznacza więc minimalizację wymagań związanych z obsługą. Jednak wykorzystanie śmigłowców w warunkach morskich to nie tylko zabezpieczenie konstrukcji, to także specjalne procedury zapewniające kontrolę stanu technicznego, pozwalające na bezpieczne użytkowanie śmigłowców w wymagającym środowisku.

Czy zatem sprawdzamy sprzęt pod kątem korozji? Czy wykonujemy przeglądy elementów i miejsc w śmigłowcu, o których wiemy, że są narażone na czynniki atmosferyczne? Oczywiście, tak. To jest cały ekosystem dla eksploatacji w surowym środowisku, pewne procesy są niezbędne i je po prostu realizujemy. W ten sposób możemy zapewnić, że jeśli zostaniemy wezwani do startu, nasze śmigłowce będą zawsze gotowe.

GS:

Jeśli rozmawiamy o kwestii obsługi technicznej, Chciałbym zapytać o doświadczenia USMC w tym zakresie. Jak wygląda standardowy model prowadzenia obsługi technicznej śmigłowców rodziny H-1 podczas bazowania na wysuniętych stanowiskach? Czy do takiego bazowania wysyłane są pojedyncze śmigłowce, czy grupy kilku śmigłowców? Do jakiego poziomu obsługa techniczna jest prowadzona w warunkach polowych?

VP:

To dobre pytanie. Wróćmy do wspomnianego wcześniej ekosystemu serwisu. Niezależnie od rozwoju konstrukcji śmigłowców, w pewnym momencie ktoś zawsze będzie musiał zająć się ich obsługą – sprawdzić stan podzespołów, uzupełnić poziom oleju, zatankować paliwo. Tu ważna staje się łatwość obsługi śmigłowca. W celu zapewnienia zdatności do lotu Korpus Marines organizuje jednostki – eskadry, na jakie podzielone jest nasze lotnictwo. W oparciu o nie tworzymy Marine Corps Air Ground Task Force, gdzie zazwyczaj dzielimy śmigłowce AH-1Z i UH-1Y na grupy np. cztery AH-1Z, czy trzy UH-1Y, które stanowią elementy składowe Sił Ekspedycyjnych USMC. Wchodzą one wówczas w skład eskadr (VMM) średnich pionowzlotów Osprey, dalszą część będą stanowić samoloty F-35, śmigłowce CH-53. Taką łączoną jednostkę F-35, H-1, V-22 i CH-53 przebazowujemy jako komponent bojowy, który umieszczany jest na okręcie. Jednocześnie zapewniamy tym jednostkom odpowiednią grupę personelu obsługi technicznej statków powietrznych.

Mówię o okręcie, ale podam też przykład rzeczywistych działań w Afganistanie, gdzie mogliśmy np. oddzielić od siebie jednostki i poszczególne typu sprzętu. Przywołałem ten przykład żeby pokazać, iż jesteśmy w stanie zapewnić obsługę techniczną niezależnie od tego, gdzie się znajdujemy.

Nasze jednostki ekspedycyjne są w stanie działać w małych wysuniętych bazach, gdzie nie ma rozbudowanego zaplecza technicznego i musimy operować śmigłowcami obsługiwanymi przez kilku wyspecjalizowanych mechaników. Utrzymujemy w tych warunkach stałą gotowość bojową 24 h na dobę w przypadku mniejszych grup śmigłowców. Oczywiście śmigłowce mogą być wymieniane i odsyłane celem wykonania większych przeglądów lub remontów. Jednak zaprojektowaliśmy nasze statki powietrzne, procedury przeglądów i system zastępowania śmigłowców w taki sposób, aby zapewnić możliwość przebazowania jednostek lotniczych do wsparcia naszych działań naziemnych, gdziekolwiek by ono było wymagane. Jest to jeden z elementów jaki musimy realizować, aby zapewnić odpowiednią sprawność działania naszych mniejszych jednostek rozlokowanych w różnych miejscach, dzięki czemu zapewniamy wsparcie dla naszych sił na lądzie. To co nas odróżnia od wielu innych formacji na świecie to fakt, że musimy być zawsze blisko naszych jednostek lądowych. Gdy startujemy, możemy znaleźć się nad polem walki prawie natychmiast.

Ze względu na specyfikę działań USMC – z dala od stałych baz – śmigłowce AH-1Z muszą być dostosowane do wymagań obsługi technicznej w warunkach polowych, bez rozbudowanego zaplecza technicznego
Zdjęcie: US Marine Corps

JLL:

Wróćmy jeszcze na chwile do programu Future Vertical lift. Jak ten program może zmienić kwestie szkolenia operacyjnego załóg śmigłowców? Czy będzie to rewolucja, czy ewolucja?

VP:

Rewolucja, czy ewolucja? Ciekawe pytanie… Żeby odpowiedzieć na nie posłużę się przykładem, gdy Korpus Marines przezbrajał się ze śmigłowców CH-46 Sea Knight na pionowzloty V-22. Niektórzy powiedzą rewolucja – inni, że ewolucja. Ja wybrałbym raczej określenie game changer. Ten proces zmienił zupełnie sposób w jaki Marines mogą działać. Małe elementy sił USMC mogą być przerzucane na duże odległości, gdziekolwiek na świecie, z możliwością uzupełniania paliwa w locie, przy zachowaniu zdolności do pionowego startu i lądowania, a zwłaszcza do lotów z dużymi prędkościami – to całkowicie zmieniło działania USMC.

Porównajmy teraz tą sytuację z programem FVL i śmigłowcami AH-1Z oraz UH-1Y. To będzie taki sam poziom zmiany reguł gry, jak w przypadku V-22. Wspomniany przeze mnie proces może być poziomem odniesienia do zmian jakie zajdą w dziedzinie śmigłowców bojowych. To jednak nie będzie tylko zwiększenie możliwości platformy w zakresie manewrowości, przeżywalności, zasięgu działania, ale także możliwości wykorzystania amunicji dalekiego zasięgu, współdziałania z platformami bezzałogowymi, a także koncepcji współpracy używanych przez nas platform. Te potrzeby posłużyły nam do budowy wymagań dla programu FVL, a teraz są one sprawdzane w badaniach w locie. Możemy się więc zastanawiać, czy to rewolucja, czy ewolucja – dla mnie to zmiana reguł gry. To będzie kompletna zmiana wyglądu pola walki. Możliwości projekcji siły w stosunku do przeciwnika jakie dziś dają nam AH-1Z i UH-1Y, zostaną zwielokrotnione w stosunku do obecnego poziomu.

GS:

Przywołał Pan przykład Ospreya, mam więc pytanie, czy nowe platformy śmigłowcowe wpłyną w istotny sposób na liczbę potrzebnych śmigłowców? Wiadomo, że V-22 mogą wykonać te same zadania co zwykłe śmigłowce, jednak do ich wykonania wystarczy mniejsza liczba maszyn. Czy podobnie będzie z konstrukcjami, które powstaną w ramach programu FVL?

VP:

Nie określiliśmy jeszcze jak będzie wyglądać liczebność naszej floty powietrznej po realizacji programu FVL. To nie będzie prosta odpowiedź zważywszy na fakt, że mówimy o wprowadzeniu platform załogowych i bezzałogowych, od których będzie zależała liczba wiropłatów wprowadzonych po programie FVL. To określenie sposobów współpracy platform załogowych i bezzałogowych zdefiniuje nam z kolei wymagania stawiane przyszłym konstrukcjom, w tym ich zdolności bojowe. Trudno więc dziś powiedzieć, jaka liczba przyszłych śmigłowców bojowych zastąpi obecnie używane AH-1Z, czy UH-1Y. Na razie pracujemy nad uzyskaniem odpowiedzi na pytanie bardziej ogólne – jakie są potrzeby USMC w odniesieniu do nowych wiropłatów bojowych i wielozadaniowych?

Naszym hasłem jest, że każdy żołnierz Marines jest strzelcem, a każdy oficer Marines jest dowódcą plutonu – to część naszego etosu. Niezależnie od tego, czego aktualnie potrzebują nasi żołnierze na pierwszej linii frontu, musimy być pewni, że zapewniliśmy im odpowiednie zdolności, które będą dla nich wsparciem w prowadzonej walce. Wiem, że nie jest to dokładna odpowiedź na pytanie o liczby, ale trudno mi dziś sformułować taką odpowiedź. Pewne kwestie dopiero analizujemy.

GS:

Dziękuję. Wprawdzie nie jest to odpowiedź wprost, ale daje szerokie ujęcie i moim zdaniem wyczerpuje temat.

Col. Vasilios Pappas za sterami śmigłowca UH-1Y / Zdjęcie: archiwum col. Vasiliosa Pappasa

JLL:

Na koniec moje pytanie do Pana jako profesjonalisty znającego na wskroś platformę rodziny śmigłowców H-1. Jakie Pańskim zdaniem są największe zalety tych śmigłowców, ale nie z punktu widzenia USMC, lecz patrząc szerzej, bardziej uniwersalnie na tę rodzinę śmigłowców?

VP:

Niewątpliwie największa zaletą jest podobieństwo konstrukcji AH-1Z i UH-1Y. H-1 to 85% wspólnych elementów i podzespołów. Wspólna platforma pozwala nam łączyć zadania śmigłowców wielozadaniowych do desantu i transportu jakie daje UH-1Y z możliwościami precyzyjnego rażenia jakie daje AH-1Z. Jest to połączenie najlepszych zdolności jakie możemy mieć dostępne – to jest nasza największa korzyść. To nie tylko dwa elementy wyposażenia, dwa systemy uzbrojenia Marines. To możliwość wspólnego działania w ramach przebazowań. Wspomniałem już o mieszanych eskadrach naszych Marine Air Ground Task Force z V-22, F-35. Ale zawsze Vipery i Venomy działają razem, w jednej eskadrze, razem prowadzimy szkolenie, razem prowadzimy obsługę techniczną.

Dzięki możliwości wykorzystania personelu technicznego do obsługi obu platform możemy wspierać nasze siły na ziemi w efektywniejszy sposób niż wprowadzając jedną platformę do wykonywania wszystkich rodzajów misji. Dla nas połączenie możliwości obu śmigłowców jest najlepszym rozwiązaniem.

JLL:

Dziękujemy za rozmowę.