Defence & Space

Nowe szyny uzbrojenia dla szwedzkich Gripenów zamówione

Szwedzki urząd zamówień obronnych FMV podpisał umowę z rodzimą spółką Saab Defence and Security na seryjne dostawy nowych, uniwersalnych szyn uzbrojenia UML…

2025-11-05 | Rafał Muczyński | 3 minuty

PIT-Radwar z umowami na dostawę anten IFF dla Raytheon

Wchodząca w skład Polskiej Grupy Zbrojeniowej, spółka PIT-Radwar podpisała dwie umowy z amerykańską spółką Raytheon (część korporacji RTX) na dostawę anten systemu identyfikacji…

2025-11-05 | Rafał Muczyński | 4 minuty

Kreml kupi Ukrainie samoloty? To może być przełomowa decyzja

Czy Rosjanie zapłacą za myśliwce dla Ukrainy? Wiele na to wskazuje. Szwecja otwarcie rozważa użycie zamrożonych aktywów rosyjskich jako źródła finansowania dla potencjalnego zakupu…

2025-10-31 | Sławek Zagórski | 5 minut

Toporna rosyjska propaganda. A jednak ludzie w nią wierzą

Jak poprzednio przy okazji przekazywania każdej zachodniej broni, tak i w przypadku BGM-109 rosyjska propaganda aktywnie manipuluje informacjami. A, że czasem są tak głupie i toporne, że można…

2025-10-17 | Sławek Zagórski | 7 minut

OCCAR rozszerza możliwości ESSOR o EHDRWF w paśmie ultrawysokiej częstotliwości

Spółka joint venture a4ESSOR i europejska organizacja OCCAR podpisały nową umowę w celu przyspieszenia rozwoju interoperacyjnej komunikacji taktycznej w programie Europejskiego Zabezpieczonego (Kodowanego)…

2025-11-05 | Rafał Muczyński | 5 minut

Rohde & Schwarz przejęła Munich Innovation Labs GmbH, specjalizującą się w rozwiązaniach białego wywiadu

Z dniem 31 października 2025 niemiecka spółka Rohde & Schwarz przejęła Munich Innovation Labs GmbH, spółkę specjalizującą się w oprogramowaniu na rzecz tzw.…

2025-11-03 | Rafał Muczyński | 3 minuty

Nieśmiertelna pamięć – 100 lat Grobu Nieznanego Żołnierza

Na placu Marszałka Józefa Piłsudskiego w Warszawie, odbyła się uroczysta zmiana posterunku honorowego z okazji 100. rocznicy ustanowienia Grobu Nieznanego Żołnierza. W wydarzeniu uczestniczyli…

2025-11-03 | Redakcja | 8 minut

Inauguracja nowego cyklu spotkań Akademii Bronioznawcy

Od października 2025 roku rusza kolejny cykl comiesięcznych spotkań historycznych organizowanych przez Stowarzyszenie Miłośników Dawnej Broni i Barwy oraz Muzeum Czartoryskich w Krakowie. Cykl wykładów…

2025-10-23 | Tomasz Świątkowski | 2 minuty

Zakończenie szkolenia akademickiego operatorów systemu POLEOS w Airbus Space Academy

W Tuluzie zakończył się 9-tygodniowy etap akademicki szkolenia operatorów Satelitarnego Systemu Optoelektronicznego Rozpoznania Obrazowego Wysokiej Rozdzielczości POLEOS z Agencji Rozpoznania Geoprzestrzennego i Usług…

2025-11-03 | Redakcja | 6 minut

Hanwha Systems dostarczyła ostatniego satelitę SAR dla koreańskiego programu zwiadu kosmicznego

Południowokoreańska spółka Hanwha Systems dostarczyła ostatniego satelitę z radarem z syntetyczną aperturą (SAR) na potrzeby koreańskiego programu zwiadu kosmicznego o kryptonimie 425 Reconnaissance Satellite.

2025-11-03 | Rafał Muczyński | 4 minuty

Arabia Saudyjska bliżej porozumienia w sprawie F-35

Według źródeł agencji prasowej Reuters, administracja prezydenta USA Donalda Trumpa rozpatruje wniosek Arabii Saudyjskiej o zakup 48 samolotów wielozadaniowych F-35A Lightning…

2025-11-05 | Rafał Muczyński | 5 minut

SKW bada rosyjskie drony Gerbera które naruszyły polską przestrzeń powietrzną

Eksperci ze Służby Kontrwywiadu Wojskowego oraz prokuratura prowadzą badania rosyjskich dronów, które wtargnęły do Polski 9 i 10 września br. Efekty dotychczasowych prac przedstawiono premierowi i ministrowi-koordynatorowi…

2025-11-04 | Rafał Muczyński | 4 minuty

Nowe szyny uzbrojenia dla szwedzkich Gripenów zamówione

Szwedzki urząd zamówień obronnych FMV podpisał umowę z rodzimą spółką Saab Defence and Security na seryjne dostawy nowych, uniwersalnych szyn uzbrojenia UML…

2025-11-05 | Rafał Muczyński | 3 minuty

PIT-Radwar z umowami na dostawę anten IFF dla Raytheon

Wchodząca w skład Polskiej Grupy Zbrojeniowej, spółka PIT-Radwar podpisała dwie umowy z amerykańską spółką Raytheon (część korporacji RTX) na dostawę anten systemu identyfikacji…

2025-11-05 | Rafał Muczyński | 4 minuty

SKW bada rosyjskie drony Gerbera które naruszyły polską przestrzeń powietrzną

Eksperci ze Służby Kontrwywiadu Wojskowego oraz prokuratura prowadzą badania rosyjskich dronów, które wtargnęły do Polski 9 i 10 września br. Efekty dotychczasowych prac przedstawiono premierowi i ministrowi-koordynatorowi…

2025-11-04 | Rafał Muczyński | 4 minuty

Direct Action na targach Milipol Paris 2025 – misja, nie rutyna

Direct Action zaprasza na targi Milipol 2025, które odbędą się w dniach 18–21 listopada w Paryżu. Producent najwyższej klasy sprzętu taktycznego zaprezentuje premierowe…

2025-11-03 | Redakcja | 3 minuty

Nowe szyny uzbrojenia dla szwedzkich Gripenów zamówione

Szwedzki urząd zamówień obronnych FMV podpisał umowę z rodzimą spółką Saab Defence and Security na seryjne dostawy nowych, uniwersalnych szyn uzbrojenia UML…

2025-11-05 | Rafał Muczyński | 3 minuty

Arabia Saudyjska bliżej porozumienia w sprawie F-35

Według źródeł agencji prasowej Reuters, administracja prezydenta USA Donalda Trumpa rozpatruje wniosek Arabii Saudyjskiej o zakup 48 samolotów wielozadaniowych F-35A Lightning…

2025-11-05 | Rafał Muczyński | 5 minut

Nowe szyny uzbrojenia dla szwedzkich Gripenów zamówione

Szwedzki urząd zamówień obronnych FMV podpisał umowę z rodzimą spółką Saab Defence and Security na seryjne dostawy nowych, uniwersalnych szyn uzbrojenia UML…

2025-11-05 | Rafał Muczyński | 3 minuty

PIT-Radwar z umowami na dostawę anten IFF dla Raytheon

Wchodząca w skład Polskiej Grupy Zbrojeniowej, spółka PIT-Radwar podpisała dwie umowy z amerykańską spółką Raytheon (część korporacji RTX) na dostawę anten systemu identyfikacji…

2025-11-05 | Rafał Muczyński | 4 minuty

Direct Action na targach Milipol Paris 2025 – misja, nie rutyna

Direct Action zaprasza na targi Milipol 2025, które odbędą się w dniach 18–21 listopada w Paryżu. Producent najwyższej klasy sprzętu taktycznego zaprezentuje premierowe…

2025-11-03 | Redakcja | 3 minuty

Praktyka, współpraca, bezpieczeństwo – Targi PROTEGA 2025

Podczas Targów Ochrony Ludności i Obrony Cywilnej PROTEGA odbędzie się Kongres PROTEGA – dwudniowe forum wiedzy i wymiany doświadczeń dla przedstawicieli administracji…

2025-11-03 | Redakcja | 2 minuty
Shooting

RP ARMS – co w listopadowej dostawie Ruger i Marlin?

Sprawdź, jaka broń marek Ruger oraz Marlin znajdzie się w listopadowej dostawie RP ARMS.

2025-11-05 | Michał Ihnatów | 14 minut

RP ARMS dystrybutorem sprzętu Savior Equipment

RP ARMS, renomowany sklep z bronią palną oraz akcesoriami, staje się dystrybutorem kolejnej marki. Savior Equipment to amerykański producent toreb, pokrowców oraz innych środków do przenoszenia…

2025-11-04 | Michał Ihnatów | 6 minut

RP ARMS dystrybutorem sprzętu Savior Equipment

RP ARMS, renomowany sklep z bronią palną oraz akcesoriami, staje się dystrybutorem kolejnej marki. Savior Equipment to amerykański producent toreb, pokrowców oraz innych środków do przenoszenia…

2025-11-04 | Michał Ihnatów | 6 minut

Mantis Mastermind Course – poznaj program od podszewki

Mantis to amerykański producent rozwiązań do treningu bezstrzałowego, łączący specjalne adaptery do broni z oprogramowaniem umożliwiającym śledzenie swoich osiągnięć. Nowością w ofercie jest Mastermind Course…

2025-10-30 | Michał Ihnatów | 4 minuty

RP ARMS – co w listopadowej dostawie Ruger i Marlin?

Sprawdź, jaka broń marek Ruger oraz Marlin znajdzie się w listopadowej dostawie RP ARMS.

2025-11-05 | Michał Ihnatów | 14 minut

CZ 457 Hunter Strata & Veil – 22-ka w myśliwskim wydaniu

CZ wprowadza do oferty dwie kolejne wersje swoich czterotaktowych karabinków sportowych. CZ 457 Hunter Strata oraz CZ 457 Hunter Veil wyróżniają się…

2025-10-30 | Michał Ihnatów | 4 minuty

Mantis Mastermind Course – poznaj program od podszewki

Mantis to amerykański producent rozwiązań do treningu bezstrzałowego, łączący specjalne adaptery do broni z oprogramowaniem umożliwiającym śledzenie swoich osiągnięć. Nowością w ofercie jest Mastermind Course…

2025-10-30 | Michał Ihnatów | 4 minuty

Szkolenie strzeleckie z Madleaf w Centrum Strzeleckim Jammas

Poznaj podstawy strzelectwa dynamicznego pod okiem doświadczonego instruktora Mad LEAF (Liściu) — były operator jednostki antyterrorystycznej, strzelec wyborowy. Wielokrotny zwycięzca zawodów strzeleckich…

2025-10-23 | Michał Ihnatów | 2 minuty

Kostka powraca, czyli kilka słów o nowej wersji nieśmiertelnego klasyka

Kostka to jeden z nieśmiertelnych klasyków, które w latach 90 rozpalały naszą wyobraźnię. To plecak, który nosiło bardzo wielu z nas i był ważnym symbolem. Teraz Wisport…

2025-11-01 | Krzysztof Rudek | 1 minut

UF PRO poszerza kolekcję zimową o kurtkę Delta ML Gen.3 Tactical

Słoweński producent odzieży wchodzący w skład grupy Mehler Systems – UF PRO – wprowadza do oferty nową kurtkę zimową. Delta ML Gen.3 Tactical…

2025-10-27 | Michał Ihnatów | 4 minuty

Noszenie broni: nieortodoksyjnie, bez taktycznej napinki

Pewnego dnia, czyniąc wysiłki w celu pozyskania możliwie najniższym kosztem potrzebnych wówczas wiktuałów, miałem nieprzyjemność spotkania osobnika, któremu przy każdym ruchu spod…

2025-10-02 | Bartosz Szymonik | 18 minut

Urządzenia wylotowe Strike Industries – moc pod kontrolą

Zająłem się tym tematem nieprzypadkowo. Jakiś czas temu na łamach MILMAG ukazał się obszerny poradnik  „Wszystko o gwizdkach – Urządzenia wylotowe w broni…

2025-07-17 | Tomasz Karasiński | 33 minuty

Czasowy zakaz noszenia broni w dniu 11 listopada 2025 roku w Warszawie

Minister Marcin Kierwiński polecił służbom podjęcie działań zapewniających bezpieczeństwo podczas Marszu Niepodległości w Warszawie oraz innych wydarzeń odbywających się 11 listopada. Szef…

2025-10-30 | Michał Ihnatów | 5 minut

Czasowy zakaz noszenia broni w Warszawie w dniu 25 maja

Ministerstwo Spraw Wewnętrznych i Administracji opublikowało rozporządzenie w sprawie wprowadzenia czasowego zakazu noszenia broni lub przemieszczania jej w stanie rozładowanym na obszarze miasta stołecznego…

2025-05-23 | Michał Ihnatów | 4 minuty

CZ 600 Trail 7,62 mm x 39 – Czterotaktowy kałach?

Nie jestem strzelcem precyzyjnym ani wielbicielem strzelania na odległości, gdzie do celu jest dalej niż parę minut spaceru wolnym krokiem. Albo strzelanie, albo maszerowanie: taka…

2025-10-29 | Bartosz Szymonik | 14 minut

Latarka sygnalizacyjna Mactronic Flagger – sprawdźmy ją w praktyce

Mactronic Flagger to nowoczesna następczyni kultowych latarek sygnalizacyjnych wykorzystywanych w kolejnictwie. Przypominająca rozmiarami komórkę z klawiszami, wyposażona we wbudowany akumulator i diody emitujące światło w trzech…

2025-10-23 | Michał Ihnatów | 1 minut

Czasowy zakaz noszenia broni w dniu 11 listopada 2025 roku w Warszawie

Minister Marcin Kierwiński polecił służbom podjęcie działań zapewniających bezpieczeństwo podczas Marszu Niepodległości w Warszawie oraz innych wydarzeń odbywających się 11 listopada. Szef…

2025-10-30 | Michał Ihnatów | 5 minut

Szkolenie strzeleckie z Madleaf w Centrum Strzeleckim Jammas

Poznaj podstawy strzelectwa dynamicznego pod okiem doświadczonego instruktora Mad LEAF (Liściu) — były operator jednostki antyterrorystycznej, strzelec wyborowy. Wielokrotny zwycięzca zawodów strzeleckich…

2025-10-23 | Michał Ihnatów | 2 minuty
Obrona Cywilna

Praktyka, współpraca, bezpieczeństwo – Targi PROTEGA 2025

Podczas Targów Ochrony Ludności i Obrony Cywilnej PROTEGA odbędzie się Kongres PROTEGA – dwudniowe forum wiedzy i wymiany doświadczeń dla przedstawicieli administracji…

2025-11-03 | Redakcja | 2 minuty

Od dronów po schrony – praktyczne rozwiązania dla ochrony ludności na PROTEGA 2025

W dniach 24–25 listopada 2025 roku odbędzie się pierwsza edycja Targów Ochrony Ludności i Obrony Cywilnej PROTEGA – wydarzenia, które w jednym miejscu…

2025-10-22 | Redakcja | 2 minuty

MSPO 2025: Internet w każdym miejscu z C-COM Satellite Systems

C-COM Satellite Systems Inc., firma specjalizująca się od 1997 roku w projektowaniu, rozwoju i produkcji komercyjnych, w pełni zautomatyzowanych, samonaprowadzających się mobilnych anten (iNetVu)…

2025-08-28 | Michał Ihnatów | 3 minuty

Cyberbezpieczne urzędy – wspólny cel resortów obrony i cyfryzacji

Ministerstwo Cyfryzacji oraz Ministerstwo Obrony Narodowej zawarły porozumienie, które wzmocni poziom cyberbezpieczeństwa w sektorze publicznym. Dzięki współpracy obu resortów odbędą się specjalistyczne…

2025-07-25 | Redakcja | 4 minuty

Streamlight Portable Scene Light od teraz z mocą 10 000 lumenów

Streamlight, renomowany producent rozwiązań oświetleniowych, niemalże dwukrotnie zwiększył moc najaśnic Portable Scene Light i Portable Scene Light EXT – z 5 300 do 10…

2025-10-17 | Michał Ihnatów | 5 minut

MON: Rewolucja w inwestycjach obronnych. Polska uruchamia „tryb turbo” dla bezpieczeństwa państwa

Sejm i Senat niemal jednogłośnie przegłosowały projekt ustawy o strategicznych inwestycjach dla obronności państwa, który Rada Ministrów przedłożyła 8 kwietnia.

2025-07-26 | Redakcja | 4 minuty

ICEYE prezentuje Flood Rapid Impact – narzędzie wykorzystujące AI do szybkiego reagowania na powodzie

Polsko-fińska spółka ICEYE, specjalista w zakresie satelitarnych rozwiązań wspomagających zarządzanie skutkami katastrof naturalnych, ogłosiła wprowadzenie produktu Flood Rapid Impact (FRI).

2025-07-15 | Redakcja | 6 minut

MON: Ochrona ludności cywilnej to priorytet. Wojsko gotowe do pomocy

Żołnierze Wojska Polskiego obecni są już na terenach, gdzie mogą wystąpić w najbliższych godzinach podtopienia i już pomagają mieszkańcom. Żołnierze ze 133. batalionu lekkiej piechoty…

2025-07-09 | Redakcja | 4 minuty

Poradnik bezpieczeństwa już dostępny – przygotuj się na każdą sytuację

W Wojskowym Centrum Edukacji Obywatelskiej szefowie MON i MSWiA wraz z zastępcą dyrektora RCB zaprezentowali „Poradnik bezpieczeństwa”.

2025-08-28 | Redakcja | 6 minut
posiłek liofilizowany przy kuchence turystycznej

Stalkerem być – plecak ucieczkowy posiadacza broni

O plecakach ucieczkowych zrobiło się ostatnio głośno. Nic w tym dziwnego, sytuacja geopolityczna oraz niedawne powodzie skłaniają do myślenia o bezpieczeństwie swoim i swoich najbliższych w kontekście…

2024-12-07 | Tadeusz Jakliński | 33 minuty

Skuteczniejsza ochrona przed przemocą dla funkcjonariuszy publicznych, ratowników medycznych i obywateli niosących pomoc

Nawet 5 lat więzienia i 5 tys. zł grzywny – takie kary przewiduje projekt nowelizacji Kodeksu karnego i Kodeksu wykroczeń, przyjęty wczoraj przez Radę Ministrów.…

2025-08-20 | Redakcja | 4 minuty

MON: Rewolucja w inwestycjach obronnych. Polska uruchamia „tryb turbo” dla bezpieczeństwa państwa

Sejm i Senat niemal jednogłośnie przegłosowały projekt ustawy o strategicznych inwestycjach dla obronności państwa, który Rada Ministrów przedłożyła 8 kwietnia.

2025-07-26 | Redakcja | 4 minuty

Streamlight Portable Scene Light od teraz z mocą 10 000 lumenów

Streamlight, renomowany producent rozwiązań oświetleniowych, niemalże dwukrotnie zwiększył moc najaśnic Portable Scene Light i Portable Scene Light EXT – z 5 300 do 10…

2025-10-17 | Michał Ihnatów | 5 minut

MSPO 2025: Nowe osłony BC Arms i kamizelki dla ratowników

Firma BC Arms po raz kolejny zaprezentowała swoją ofertę na targach MSPO. Wśród nowości: kamizelka Templars Gear CIBV 2 z wkładami BC Arms dla…

2025-09-15 | Michał Ihnatów | 1 minut

Skuteczniejsza ochrona przed przemocą dla funkcjonariuszy publicznych, ratowników medycznych i obywateli niosących pomoc

Nawet 5 lat więzienia i 5 tys. zł grzywny – takie kary przewiduje projekt nowelizacji Kodeksu karnego i Kodeksu wykroczeń, przyjęty wczoraj przez Radę Ministrów.…

2025-08-20 | Redakcja | 4 minuty

Szefowie MON i MSWiA o Ustawie o ochronie ludności i obronie cywilnej

W Warszawie odbyła się konferencja prasowa wicepremiera Władysława Kosiniaka-Kamysza i ministra spraw wewnętrznych i administracji, koordynatora służb specjalnych Tomasza Siemoniaka, dotycząca prac nad ustawą…

2024-12-18 | Redakcja | 5 minut
Adventure

Torba Helikon Urban Courier Large – na miejskie podróże bez nadbagażu

Nie jestem jucznym zwierzęciem. Nie znoszę taszczenia tobołów, zwłaszcza gdy w planach mam podróż pociągiem lub samolotem. W takich sytuacjach stawiam na lekkość i rozsądek – im mniej,…

2025-11-05 | Anna Mielczarek | 1 minut

Kostka powraca, czyli kilka słów o nowej wersji nieśmiertelnego klasyka

Kostka to jeden z nieśmiertelnych klasyków, które w latach 90 rozpalały naszą wyobraźnię. To plecak, który nosiło bardzo wielu z nas i był ważnym symbolem. Teraz Wisport…

2025-11-01 | Krzysztof Rudek | 1 minut

Rąbać, łupać, strugać, wbijać, czyli siekiera w terenie. „Toporny” poradnik dla bezpieczeństwa i spokoju ducha

„Tylko niech im pan nie daje siekier do ręki!” To zdanie słyszę często, kiedy rozpoczynam zajęcia terenowe, nieważne czy z młodzieżą, czy z dorosłymi. Narzędzia do rąbania wzbudzają lęk, co uważam…

2024-10-21 | Tomasz Świątkowski | 1 minut

Elementarz preppersa: zapasy żywności

Prepping to „hobby” tak wielowątkowe, że chyba nie ma na tym świecie arcymistrza, który opanowałby wszystkie powiązane z nim umiejętności. Jednak niektóre z zagadnień preppingu są absolutnie kluczowe. Jedną ze składowych…

2024-09-21 | Tadeusz Jakliński | 1 minut

Torba Helikon Urban Courier Large – na miejskie podróże bez nadbagażu

Nie jestem jucznym zwierzęciem. Nie znoszę taszczenia tobołów, zwłaszcza gdy w planach mam podróż pociągiem lub samolotem. W takich sytuacjach stawiam na lekkość i rozsądek – im mniej,…

2025-11-05 | Anna Mielczarek | 1 minut

Kostka powraca, czyli kilka słów o nowej wersji nieśmiertelnego klasyka

Kostka to jeden z nieśmiertelnych klasyków, które w latach 90 rozpalały naszą wyobraźnię. To plecak, który nosiło bardzo wielu z nas i był ważnym symbolem. Teraz Wisport…

2025-11-01 | Krzysztof Rudek | 1 minut

Helikon-Tex Patriot PRO – lżejszy i bardziej wszechstronny

Helikon-Tex wprowadza do oferty nową bluzę polarową w kultowej już rodzinie Patriot. Patriot PRO wykonana została z nowego materiału, który czynić ma bluzę lżejszą i zarazem…

2025-10-21 | Michał Ihnatów | 1 minut

Helikon-Tex Woodsman Shirt – wierzchnia koszula do biwakowania

Wybierając się na krótki czy dłuższy wypad z planowanym ogniskiem, w moim mniemaniu warto zaopatrzyć się w roboczą warstwę do pracy z drewnem oraz przy ogniu. Szkoda przecież…

2025-10-01 | Michał Ihnatów | 1 minut

Torba Helikon Urban Courier Large – na miejskie podróże bez nadbagażu

Nie jestem jucznym zwierzęciem. Nie znoszę taszczenia tobołów, zwłaszcza gdy w planach mam podróż pociągiem lub samolotem. W takich sytuacjach stawiam na lekkość i rozsądek – im mniej,…

2025-11-05 | Anna Mielczarek | 1 minut

Jak dojechać szybowcem pod K2? Spotkanie ze Sławkiem Makarukiem.

W najbliższy piątek 7 lutego o godzinie 18:00 w Muzeum Lotnictwa Polskiego w Krakowie odbędzie się wyjątkowe wydarzenie, którego gościem specjalnym będzie Sławek Makaruk – podróżnik,…

2025-02-05 | Redakcja | 1 minut

Helikon-Tex Traveler Enlarged – terenowy tron?

Ktoś może twierdzić, że survival, bushcraft i w ogóle lasobuszowanie „liczy się” tylko wtedy, kiedy znosimy niewygody, hartujemy się, planowo marzniemy i w ogóle. W porządku, szanuję…

2025-07-13 | Tomasz Świątkowski | 1 minut

„Gracz” z cyklu „Vesper” Magdaleny Kozak w sprzedaży

Wydawnictwo WarBook poinformowało o premierze powieści Gracz – najnowszego, niepublikowanego do tej pory, piątego tomu kultowego cyklu Vesper Magdaleny Kozak.

2025-06-18 | Redakcja | 3 minuty

Inauguracja nowego cyklu spotkań Akademii Bronioznawcy

Od października 2025 roku rusza kolejny cykl comiesięcznych spotkań historycznych organizowanych przez Stowarzyszenie Miłośników Dawnej Broni i Barwy oraz Muzeum Czartoryskich w Krakowie. Cykl wykładów…

2025-10-23 | Tomasz Świątkowski | 2 minuty

Z pamiętnika wędrownika: Karpacka Troja i Festiwal Dwa Oblicza

Skansen, czyli muzeum na wolnym powietrzu, to forma wystawiennictwa zapoczątkowana w Szwecji w XIX wieku. Jeszcze 20-30 lat temu, znaliśmy głównie skanseny etnograficzne oraz techniki…

2025-09-14 | Tomasz Świątkowski | 1 minut
Kalendarium

Inauguracja nowego cyklu spotkań Akademii Bronioznawcy

Od października 2025 roku rusza kolejny cykl comiesięcznych spotkań historycznych organizowanych przez Stowarzyszenie Miłośników Dawnej Broni i Barwy oraz Muzeum Czartoryskich w Krakowie. Cykl wykładów…

2025-10-23 | Tomasz Świątkowski | 2 minuty

Zbliża się III Międzynarodowy Kongres Antyterrorystyczny

W dniach 21-22 maja 2025 na Uniwersytecie WSB Merito we Wrocławiu odbędzie się trzecia edycja Międzynarodowego Kongresu Antyterrorystycznego. To prestiżowe wydarzenie, gromadzi uznanych ekspertów krajowych i zagranicznych.

2025-05-09 | Redakcja | 2 minuty

Szkolenie Team99 Academy poziom LVL3, czyli balistyka zewnętrzna w teorii i praktyce

W dniach 22 i 23 listopada br. Team99 Academy zorganizowała trzeci etap nauki strzelania dalekodystansowego. Tym razem zajęcia praktyczne odbyły się na strzelnicy w Skarżysku-Kamiennej.

2024-12-01 | Grzegorz Sobczak | 7 minut

Szkolenie Long Range Shooting Team99 Academy LVL2, czyli kto nie liczy, ten nie trafia

W sobotę 28 września Team99 Academy zorganizowała kolejny etap szkolenia w zakresie strzelectwa dalekodystansowego – tym razem na poziomie LVL2. Zajęcia odbywały się…

2024-09-30 | Grzegorz Sobczak | 6 minut

Inauguracja nowego cyklu spotkań Akademii Bronioznawcy

Od października 2025 roku rusza kolejny cykl comiesięcznych spotkań historycznych organizowanych przez Stowarzyszenie Miłośników Dawnej Broni i Barwy oraz Muzeum Czartoryskich w Krakowie. Cykl wykładów…

2025-10-23 | Tomasz Świątkowski | 2 minuty

Zbliża się III Międzynarodowy Kongres Antyterrorystyczny

W dniach 21-22 maja 2025 na Uniwersytecie WSB Merito we Wrocławiu odbędzie się trzecia edycja Międzynarodowego Kongresu Antyterrorystycznego. To prestiżowe wydarzenie, gromadzi uznanych ekspertów krajowych i zagranicznych.

2025-05-09 | Redakcja | 2 minuty

Nowe zawody taktyczne na mapie Polski, czyli relacja z Defcon One 2024

Kurz po zawodach Defcon One zdecydowanie już opadł, siniaki poznikały, a emocje nadal nas trzymają. Te intensywne dwa dni przyniosły niezapomniane wspomnienia oraz wyzwania,…

2024-11-20 | Klaudia Lazar | 8 minut

MCS Bochnia zaprasza na zawody „Solny Garnizon”

Zapraszamy wszystkich chętnych na zawody strzeleckie, organizowane 13 października przez Solny Garnizon, na strzelnicy Małopolskiego Centrum Strzelectwa w Bochni.

2024-09-24 | Redakcja | 2 minuty

AH-1Z Viper na współczesnym i przyszłym polu walki

Col. Vasilios Pappas jest managerem Programu H-1 (PMA-276 ) w US Marine Corps dotyczącym pozyskiwania, rozwoju i wsparcia eksploatacji wiropłatów bliskiego wsparcia, zwalczania celów opancerzonych, misji eskortowych, rozpoznania i wsparcia ogniowego. O systemie wykorzystania śmigłowców AH-1 Viper przez USMC na współczesnym polu walki oraz o perspektywach tego śmigłowca odnośnie pola walki przyszłości, z col. Vasiliosem Pappasem rozmawiają Jakub Link-Lenczowski i Grzegorz Sobczak

Col. Vasilios Pappas, manager Programu H-1 w US Marine Corps
dotyczącym platform śmigłowców rodziny H-1 / Zdjęcie: US Marine Corps

JLL:

Na wstępie chciałbym wyrazić podziękowanie za znalezienie czasu na spotkanie z nami. Chciałbym zacząć od pytania jak ważne dla USMC są programy śmigłowcowe, zwłaszcza w czasie gdy formacja ta przechodzi transformację, następuje zmiana doktryny działań i przejście w kierunku działań lżejszych sił i jednostek bardziej manewrowych? Jak ważna jest rola śmigłowców AH-1Z i UH-1Y w tych przemianach?

Col. Vasilios Pappas:

Rzeczywiście Marine Corps podlega obecnie istotnym zmianom. W dowództwie Korpusu nazywamy ten proces Force Desing 2030 . Jednak nie przywiązywałbym tu większej wagi do daty. Rok 2030 jest jedynie pewnym punktem orientacyjnym. Naszymi planami sięgamy dalej.

Z jednej strony ograniczamy niektóre zdolności po to, aby rozwijać inne. Istnieją wyraźne potrzeby, aby wprowadzać pewne zmiany. Na przykład prowadzimy teraz dyskusję na temat zgrywania działań platform załogowych i bezzałogowych, tego jaki kształt przyjmie ich wykorzystanie przez Korpus Piechoty Morskiej, w tym jakich środków rażenia dalekiego zasięgu będziemy używać, np. amunicji krążącej. To są kwestie przyszłości, w oparciu o które budujemy nasze wymagania i określamy sposoby wykorzystania posiadanych zdolności, aby sprostać wyzwaniom przyszłości nawet zanim wejdą do służby efekty programu Future Vertical Lift (FVL). To tyle żeby nakreślić pewien ogólny obraz.

Teraz przechodząc do odpowiedzi na pytanie o UH-1Y i AH-1Z. Naszym głównym założeniem jest wykorzystanie tych śmigłowców co najmniej do roku 2040, więc obie platformy pozostaną w służbie przez parę kolejnych dekad. Zanim platformy powstałe w ramach FVL spełnią ostatecznie stawiane przez Korpus wymagania, będziemy zaangażowani w modernizację i dalszy rozwój tych śmigłowców. Nasze plany zakładają, że wstępna gotowość operacyjna (IOC – Initial Operational Capability) platform uzyskanych w wyniku programu FVL uzyskają w 2035. Oznacza to, że będziemy mieć wówczas zdefiniowaną jednostkę, która będzie w stanie wykonywać zadania w miejscach, w których będzie rozlokowana. A to oznacza – jak mówiłem – że Vipery i Venomy pozostaną w służbie co najmniej do 2040.

Bell AH-1Z Viper  w najbliższej przyszłości pozostanie podstawowym śmigłowcem bojowym USMC. W ramach modernizacji zyska jednak nowe możliwości / Zdjęcie: US Marine Corps

GS:

W uzupełnieniu do poprzedniego pytania, jaki wpływ na modernizację śmigłowców rodziny H-1 będzie miała zmiana sposobu działania US Marine Corps? Ponieważ niezależnie od tego, ile bezzałogowców i w jaki sposób będzie wykorzystywał Korpus, śmigłowce rodziny H-1 pozostaną w użyciu. Jaki więc będzie kierunek dalszej modernizacji w kontekście nowego modelu działania USMC?

VP:

Oba nowe śmigłowce UH-1Y i AH-1Z są obecnie zintegrowane pod kątem swoich możliwości. Włączając w to wykorzystanie sieci wymiany danych Link 16. Możemy stwierdzić, że śmigłowce te są doskonale dostosowane do współpracy z samolotami bojowymi F-35. Cały czas udoskonalamy wyposażenie zwiększające przeżywalność obu śmigłowców na polu walki. Zwiększane są możliwości czujników wykrywających opromieniowanie wiązką radarową lub laserem. Zintegrowaliśmy ze śmigłowcami zamiennik dla pocisków AGM-114 Hellfire jakim jest pocisk JAGM (Joint Air to Ground Munition), który ma lepsze parametry bojowe niż używany obecnie Hellfire. Oczywiście w przypadku śmigłowców AH-1Z utrzymamy ich zdolności do zwalczania celów powietrznych.

Co do przyszłych możliwości, jesteśmy w trakcie tworzenia mapy drogowej wyznaczającej kierunki modernizacji. Będą one wynikały również z efektów programu Future Vertical Lift. Jak wspomniałem wcześniej, jednym z aspektów jest w tym zakresie współdziałanie platform załogowych i bezzałogowych.

Pozwolę sobie wspomnieć w tym miejscu, że USMC rozszerza zakres wykorzystania bezzałogowców. Rozwijamy program MUX MALE zwiększający wykorzystanie bsl MQ-9. Jest to jeden z kroków naprzód jaki wykonujemy w celu zwiększenia możliwości USMC w zakresie wykorzystania platform bezzałogowych jakie ma nastąpić w niedalekiej przyszłości. Jest także wiele działań, o których mogę powiedzieć, że jest jeszcze za wcześnie na ich szersze ujawnianie. Przy tym, nie jestem osobą należącą do zespołu pracującego nad platformą śmigłowców rodziny H-1, jednak mogę potwierdzić, że w miarę jak flota bsl-i w USMC będzie coraz bardziej różnorodna, śmigłowce AH-1Z i UH-1Y będą integrowane z platformami bezzałogowymi.
Mam nadzieję, że w pełni odpowiedziałem na pytanie…

GS:

Może jeszcze dodatkowe pytanie w kwestii nowych systemów uzbrojenia. Jakie zdolności będą w tym zakresie wymagane w najbliższej przyszłości? Kwestie większego zasięgu i precyzji, czy może zmniejszenie wymagań?

VP:

Jak wspomniałem wcześniej, w grę wchodzi oczywiście zwiększanie zasięgu uzbrojenia. Za tym idzie oczywiście wydłużenie zasięgu działania czujników. Musimy mieć zdolności wysyłania bezzałogowców w ramach współpracy platform załogowych i bezzałogowych, także w celu zwiększenia przeżywalności. Co więcej, podniesienie przeżywalności zwiększone poprzez wydłużenie zasięgu uzyskamy także dzięki współpracy śmigłowców z platformami bezzałogowymi ale także wykorzystywanymi jako broń. Tu wracamy do kwestii współpracy platform załogowych i bezzałogowych o dużym zasięgu działania, w tym wykorzystania amunicji krążącej dalekiego zasięgu. Skoro mogę wysyłać na duże odległości urządzenia z czujnikami pracującymi w podczerwieni lub elektrooptycznymi w celu wykrywania i wskazywania celów, mogą to być równocześnie platformy uzbrojone. Jeżeli używam środków bojowych, które nie uderzają w cel od razu, mogę je wykorzystać do lepszego rozpoznania pola walki. To są technologie, które rozwijamy i staramy się implementować w ramach doskonalenia wykorzystania amunicji krążącej dalekiego zasięgu.

JLL:

USMC wykorzystuje rodzinę śmigłowców H-1 do działań morskich i desantowych w rejonie wybrzeża. Czy w Pańskiej opinii sprawdza się one również jako konie robocze w specyfice działania wojsk lądowych?

VP:

Marine Corps jest w 100% jednostką operującą z morza. Jesteśmy jednak również formacją o wysokim stopniu gotowości bojowej. Jak mówią historyczne hasła, jesteśmy first to fight oraz always ready. Dla nas działanie w każdym klimacie i w dowolnym miejscu to nie tylko słowa Hymnu Marines, to także sposób działania wpisany w procedury użycia naszego uzbrojenia. Dla USMC śmigłowce AH-1Z i UH-1Y to możliwość działania w każdych warunkach, przy każdej pogodzie. Niezależnie czy na morzu, czy na pustyni, czy w górach, czy w zimnym klimacie – te śmigłowce pozwalają działać Marines w każdym miejscu na Ziemi, niezależnie dokąd bylibyśmy wysłani. Korpus musi mieć możliwość wysyłania śmigłowców wszędzie tam gdzie wysyłani są jego żołnierze. Jeśli nie moglibyśmy wykorzystać naszych śmigłowców, nie moglibyśmy wykonać naszego zadania poprawnie. Możliwości operacyjne UH-1Y oraz AH-1Z zarówno w odniesieniu do własności bojowych, jak i zdolności operowania w różnorodnych warunkach zostały wykazane w realnych działaniach. Sprawdzamy to przy okazji rożnych ćwiczeń, w rejonie Oceanu Indyjskiego, na Pacyfiku, ale także w Norwegii, gdzie pogoda bywa okropna, czy na ćwiczeniach BALTOPS na Bałtyku.

USMC poszukuje platform, które mogą być używane w surowych warunkach – często bez dostępu do infrastruktury obsługowej, hangarów, potrzebujemy zapewnić możliwość działania jednostkom z dala od naszych baz – okrętów. Realizujemy często działania w warunkach, do których inne platformy nie zostały zaprojektowane. Właśnie dla tego używamy UH-1Y i AH-1Z, ponieważ zostały one stworzone właśnie do takich surowych okoliczności środowiskowych. Przygotowanie do działań morskich jest bardzo ważną sprawą, zabezpieczenie antykorozyjne pozwala nam wykorzystywać śmigłowce przy ekstremalnej pogodzie, wilgotności obecności piasku.

USMC posiada zdolności działania w dowolnym miejscu na świecie, podobne wymagania stawiane są więc przed śmigłowcami AH-1Z Viper, które są przystosowane do eksploatacji w każdej strefie klimatycznej
Zdjęcie: US Marine Corps

JLL:

Właśnie. Czy przystosowanie do działań na morzu wprowadza jakieś dodatkowe wymagania dotyczące warunków obsługi technicznej?

VP:

Jeśli przygotowujesz śmigłowiec do wymagających działań uwzględniasz to na etapie konstruowania. Wyposażenie jest dobrze uszczelniane, stosujesz metale i powłoki odporne na korozję. Zabezpieczasz się tak, żeby nie było problemów. Przystosowanie do działań ekspedycyjnych oznacza więc minimalizację wymagań związanych z obsługą. Jednak wykorzystanie śmigłowców w warunkach morskich to nie tylko zabezpieczenie konstrukcji, to także specjalne procedury zapewniające kontrolę stanu technicznego, pozwalające na bezpieczne użytkowanie śmigłowców w wymagającym środowisku.

Czy zatem sprawdzamy sprzęt pod kątem korozji? Czy wykonujemy przeglądy elementów i miejsc w śmigłowcu, o których wiemy, że są narażone na czynniki atmosferyczne? Oczywiście, tak. To jest cały ekosystem dla eksploatacji w surowym środowisku, pewne procesy są niezbędne i je po prostu realizujemy. W ten sposób możemy zapewnić, że jeśli zostaniemy wezwani do startu, nasze śmigłowce będą zawsze gotowe.

GS:

Jeśli rozmawiamy o kwestii obsługi technicznej, Chciałbym zapytać o doświadczenia USMC w tym zakresie. Jak wygląda standardowy model prowadzenia obsługi technicznej śmigłowców rodziny H-1 podczas bazowania na wysuniętych stanowiskach? Czy do takiego bazowania wysyłane są pojedyncze śmigłowce, czy grupy kilku śmigłowców? Do jakiego poziomu obsługa techniczna jest prowadzona w warunkach polowych?

VP:

To dobre pytanie. Wróćmy do wspomnianego wcześniej ekosystemu serwisu. Niezależnie od rozwoju konstrukcji śmigłowców, w pewnym momencie ktoś zawsze będzie musiał zająć się ich obsługą – sprawdzić stan podzespołów, uzupełnić poziom oleju, zatankować paliwo. Tu ważna staje się łatwość obsługi śmigłowca. W celu zapewnienia zdatności do lotu Korpus Marines organizuje jednostki – eskadry, na jakie podzielone jest nasze lotnictwo. W oparciu o nie tworzymy Marine Corps Air Ground Task Force, gdzie zazwyczaj dzielimy śmigłowce AH-1Z i UH-1Y na grupy np. cztery AH-1Z, czy trzy UH-1Y, które stanowią elementy składowe Sił Ekspedycyjnych USMC. Wchodzą one wówczas w skład eskadr (VMM) średnich pionowzlotów Osprey, dalszą część będą stanowić samoloty F-35, śmigłowce CH-53. Taką łączoną jednostkę F-35, H-1, V-22 i CH-53 przebazowujemy jako komponent bojowy, który umieszczany jest na okręcie. Jednocześnie zapewniamy tym jednostkom odpowiednią grupę personelu obsługi technicznej statków powietrznych.

Mówię o okręcie, ale podam też przykład rzeczywistych działań w Afganistanie, gdzie mogliśmy np. oddzielić od siebie jednostki i poszczególne typu sprzętu. Przywołałem ten przykład żeby pokazać, iż jesteśmy w stanie zapewnić obsługę techniczną niezależnie od tego, gdzie się znajdujemy.

Nasze jednostki ekspedycyjne są w stanie działać w małych wysuniętych bazach, gdzie nie ma rozbudowanego zaplecza technicznego i musimy operować śmigłowcami obsługiwanymi przez kilku wyspecjalizowanych mechaników. Utrzymujemy w tych warunkach stałą gotowość bojową 24 h na dobę w przypadku mniejszych grup śmigłowców. Oczywiście śmigłowce mogą być wymieniane i odsyłane celem wykonania większych przeglądów lub remontów. Jednak zaprojektowaliśmy nasze statki powietrzne, procedury przeglądów i system zastępowania śmigłowców w taki sposób, aby zapewnić możliwość przebazowania jednostek lotniczych do wsparcia naszych działań naziemnych, gdziekolwiek by ono było wymagane. Jest to jeden z elementów jaki musimy realizować, aby zapewnić odpowiednią sprawność działania naszych mniejszych jednostek rozlokowanych w różnych miejscach, dzięki czemu zapewniamy wsparcie dla naszych sił na lądzie. To co nas odróżnia od wielu innych formacji na świecie to fakt, że musimy być zawsze blisko naszych jednostek lądowych. Gdy startujemy, możemy znaleźć się nad polem walki prawie natychmiast.

Ze względu na specyfikę działań USMC – z dala od stałych baz – śmigłowce AH-1Z muszą być dostosowane do wymagań obsługi technicznej w warunkach polowych, bez rozbudowanego zaplecza technicznego
Zdjęcie: US Marine Corps

JLL:

Wróćmy jeszcze na chwile do programu Future Vertical lift. Jak ten program może zmienić kwestie szkolenia operacyjnego załóg śmigłowców? Czy będzie to rewolucja, czy ewolucja?

VP:

Rewolucja, czy ewolucja? Ciekawe pytanie… Żeby odpowiedzieć na nie posłużę się przykładem, gdy Korpus Marines przezbrajał się ze śmigłowców CH-46 Sea Knight na pionowzloty V-22. Niektórzy powiedzą rewolucja – inni, że ewolucja. Ja wybrałbym raczej określenie game changer. Ten proces zmienił zupełnie sposób w jaki Marines mogą działać. Małe elementy sił USMC mogą być przerzucane na duże odległości, gdziekolwiek na świecie, z możliwością uzupełniania paliwa w locie, przy zachowaniu zdolności do pionowego startu i lądowania, a zwłaszcza do lotów z dużymi prędkościami – to całkowicie zmieniło działania USMC.

Porównajmy teraz tą sytuację z programem FVL i śmigłowcami AH-1Z oraz UH-1Y. To będzie taki sam poziom zmiany reguł gry, jak w przypadku V-22. Wspomniany przeze mnie proces może być poziomem odniesienia do zmian jakie zajdą w dziedzinie śmigłowców bojowych. To jednak nie będzie tylko zwiększenie możliwości platformy w zakresie manewrowości, przeżywalności, zasięgu działania, ale także możliwości wykorzystania amunicji dalekiego zasięgu, współdziałania z platformami bezzałogowymi, a także koncepcji współpracy używanych przez nas platform. Te potrzeby posłużyły nam do budowy wymagań dla programu FVL, a teraz są one sprawdzane w badaniach w locie. Możemy się więc zastanawiać, czy to rewolucja, czy ewolucja – dla mnie to zmiana reguł gry. To będzie kompletna zmiana wyglądu pola walki. Możliwości projekcji siły w stosunku do przeciwnika jakie dziś dają nam AH-1Z i UH-1Y, zostaną zwielokrotnione w stosunku do obecnego poziomu.

GS:

Przywołał Pan przykład Ospreya, mam więc pytanie, czy nowe platformy śmigłowcowe wpłyną w istotny sposób na liczbę potrzebnych śmigłowców? Wiadomo, że V-22 mogą wykonać te same zadania co zwykłe śmigłowce, jednak do ich wykonania wystarczy mniejsza liczba maszyn. Czy podobnie będzie z konstrukcjami, które powstaną w ramach programu FVL?

VP:

Nie określiliśmy jeszcze jak będzie wyglądać liczebność naszej floty powietrznej po realizacji programu FVL. To nie będzie prosta odpowiedź zważywszy na fakt, że mówimy o wprowadzeniu platform załogowych i bezzałogowych, od których będzie zależała liczba wiropłatów wprowadzonych po programie FVL. To określenie sposobów współpracy platform załogowych i bezzałogowych zdefiniuje nam z kolei wymagania stawiane przyszłym konstrukcjom, w tym ich zdolności bojowe. Trudno więc dziś powiedzieć, jaka liczba przyszłych śmigłowców bojowych zastąpi obecnie używane AH-1Z, czy UH-1Y. Na razie pracujemy nad uzyskaniem odpowiedzi na pytanie bardziej ogólne – jakie są potrzeby USMC w odniesieniu do nowych wiropłatów bojowych i wielozadaniowych?

Naszym hasłem jest, że każdy żołnierz Marines jest strzelcem, a każdy oficer Marines jest dowódcą plutonu – to część naszego etosu. Niezależnie od tego, czego aktualnie potrzebują nasi żołnierze na pierwszej linii frontu, musimy być pewni, że zapewniliśmy im odpowiednie zdolności, które będą dla nich wsparciem w prowadzonej walce. Wiem, że nie jest to dokładna odpowiedź na pytanie o liczby, ale trudno mi dziś sformułować taką odpowiedź. Pewne kwestie dopiero analizujemy.

GS:

Dziękuję. Wprawdzie nie jest to odpowiedź wprost, ale daje szerokie ujęcie i moim zdaniem wyczerpuje temat.

Col. Vasilios Pappas za sterami śmigłowca UH-1Y / Zdjęcie: archiwum col. Vasiliosa Pappasa

JLL:

Na koniec moje pytanie do Pana jako profesjonalisty znającego na wskroś platformę rodziny śmigłowców H-1. Jakie Pańskim zdaniem są największe zalety tych śmigłowców, ale nie z punktu widzenia USMC, lecz patrząc szerzej, bardziej uniwersalnie na tę rodzinę śmigłowców?

VP:

Niewątpliwie największa zaletą jest podobieństwo konstrukcji AH-1Z i UH-1Y. H-1 to 85% wspólnych elementów i podzespołów. Wspólna platforma pozwala nam łączyć zadania śmigłowców wielozadaniowych do desantu i transportu jakie daje UH-1Y z możliwościami precyzyjnego rażenia jakie daje AH-1Z. Jest to połączenie najlepszych zdolności jakie możemy mieć dostępne – to jest nasza największa korzyść. To nie tylko dwa elementy wyposażenia, dwa systemy uzbrojenia Marines. To możliwość wspólnego działania w ramach przebazowań. Wspomniałem już o mieszanych eskadrach naszych Marine Air Ground Task Force z V-22, F-35. Ale zawsze Vipery i Venomy działają razem, w jednej eskadrze, razem prowadzimy szkolenie, razem prowadzimy obsługę techniczną.

Dzięki możliwości wykorzystania personelu technicznego do obsługi obu platform możemy wspierać nasze siły na ziemi w efektywniejszy sposób niż wprowadzając jedną platformę do wykonywania wszystkich rodzajów misji. Dla nas połączenie możliwości obu śmigłowców jest najlepszym rozwiązaniem.

JLL:

Dziękujemy za rozmowę.