Amerykańska flota F-35 uziemiona

11 października Departament Obrony USA podjął decyzję o uziemieniu wszystkich F-35A, F-35B i F-35C, pozostających na wyposażeniu sił zbrojnych. Podobne zalecenie zostało wysłane innym użytkownikom tych samolotów na świecie. Krok ten jest związany z katastrofą jednego z nich sprzed kilkunastu dni.

Władze wojskowe podejrzewają, że przyczyną katastrofy F-35B z 501. Eskadry Szkoleniowej USMC Warlords, do której doszło 28 września w pobliżu bazy lotniczej MCAS Beaufort w Karolinie Południowej, były wadliwe przewody paliwowe silnika Pratt & Whitney F135-PW-600. Dzień wcześniej inny F-35B, należący do Korpusu Piechoty Morskiej, zadebiutował w walce (Katastrofa amerykańskiego F-35B, 2018-10-01; F-35B zadebiutował w boju, 2018-09-28).

Biuro programowe F-35 ogłosiło, że w czasie gdy samoloty nie będą wykonywać lotów zostanie przeprowadzony przegląd techniczny wybranych elementów wszystkich operowanych samolotów. Operacja powinna zostać zakończona od 24 do 48 godzin, a wykryte wadliwe przewody zostaną usunięte i zastąpione nowymi. Wówczas nastąpi decyzja o dopuszczeniu tych samolotów do lotów.

Wstępne raporty z oględzin wraku podczas trwającego śledztwa ws. pierwszej w historii programu katastrofy F-35 wskazują na awarię przewodów paliwowych, natomiast śledczy kontynuują swoją pracę i przekażą w tej sprawie dalsze informacje (F-35B wskazuje cele dla HIMARS, 2018-10-10).

Pomimo, iż biuro programowe ogłosiło w swoim komunikacie, że uziemienie dotyczy także nieamerykańskich użytkowników F-35, Ministerstwo Obrony Wielkiej Brytanii zdementowało te informacje, stwierdzając, że wstrzymano tylko niektóre loty, a testy F-35B w ramach programu First of Class Flight Trials (Fixed Wing) na lotniskowcu HMS Queen Elizabeth (R08) są kontynuowane zgodnie z planem (F-35B na HMS Queen Elizabeth, 2018-10-01).

Decyzja o uziemieniu dotyczy zatem około 156 F-35A, należących do USAF, 61 F-35B należących do USMC i 28 F-35C należących do US Navy. Departament Obrony planuje zakupić łącznie 2456 samolotów w trzech wersjach produkcyjnych za równowartość około 325 mld USD (1,215 bln zł). Pozostali użytkownicy F-35 to Australia, Holandia, Izrael, Japonia, Korea Południowa, Norwegia, Turcja, Włochy i Wielka Brytania.

Analiza
W przeszłości podejmowano już decyzje o czasowym uziemieniu F-35, ale nigdy nie objęto zakazem lotów całej użytkowanej floty. 14 czerwca 2018 aż 55 F-35A amerykańskich wojsk lotniczych nie mogło wykonywać lotów z powodu wykrycia wad instalacji tlenowej Honeywell OBOGS (On-Board Oxygen Generation Systems). Nie były to pierwsze problemy tego typu. Łącznie w latach 2006-2016 stwierdzono dziesięć przypadków objawów hipoksji, czyli niedoboru tlenu u pilotów lub hiperkapnii, oznaczającej z kolei nadmiar tego pierwiastka we krwi.

22 czerwca 2017 wszystkie F-35B z bazy MCAS Yuma zostały na ziemi na jeden dzień z powodu awarii autonomicznego systemu informacji logistycznych (Autonomic Logistics Information System, ALIS), który pozwala na śledzenie eksploatacji, diagnostyki płatowca, awioniki i zespołu napędowego, zapewnienie terminowych dostaw części zamiennych, a także tworzenie, zapisywanie i odtwarzanie misji bojowych.

Natomiast 16 września 2016 trzynaście F-35A, należących do USAF, a także dwa królewskich norweskich wojsk lotniczych, stacjonujących w bazach lotniczych Hill (Utah), Luke (Arizona) i Nellis (Nevada) zostało uziemionych z powodu kruszenia i złuszczania się przewodów chłodzących wewnątrz zbiorników paliwowych. Co ciekawe, dzień przed najnowszym zakazem lotów dla F-35, sekretarz obrony James Mattis ogłosił plan zwiększenia gotowości operacyjnej floty wszystkich statków powietrznych sił zbrojnych, która do września 2019 ma wynosić co najmniej 80%. Obecny wskaźnik, według ostatnich informacji z marca 2018, dla F-35A wynosi średnio 55%.