PDF jako niezależny i rynkowy podmiot ma mobilizować kapitał na potrzeby strategicznych inwestycji w sektorze obronnym oraz podwójnego zastosowania. Paweł Bejda – sekretarz stanu w MON, odpowiedzialny za nadzór nad modernizacją techniczną Wojska Polskiego, zapoznał się ze stanem prac nad koncepcją.
Zdjęcia: Ministerstwo Obrony Narodowej
Ministerstwo Obrony Narodowej, w ramach prac Zespołu powołanego w celu opracowania założeń w zakresie wsparcia innowacyjnych technologii obronnych wspierających modernizację Sił Zbrojnych RP, któremu przewodniczy doradca Ministra Obrony Narodowej – Maciej Samsonowicz, opracowywało koncepcję Polish Defence Fund (PDF) jako instrumentu wspierającego rozwój strategicznych technologii obronnych i podwójnego zastosowania. Projekt stanowi odpowiedź na rosnącą potrzebę zwiększenia innowacyjności polskiego sektora obronnego oraz wzmocnienia współpracy między sektorem publicznym a prywatnym.
W czwartek, 27 marca 2025, podczas posiedzenia Zespołu, prowadzonego przez sekretarza stanu Pawła Bejdę, z udziałem przedstawicieli Banku Gospodarstwa Krajowego, Polskiej Grupy Zbrojeniowej i MS TFI, zaprezentowano założenia funduszu. Fundusz ma być platformą mobilizującą polski i międzynarodowy kapitał, wzorowaną na sprawdzonych modelach inwestycyjnych. Fundusz powinien stworzyć ekosystem wspierający rozwój nowoczesnych technologii w Polsce. Jego działalność skoncentruje się na inwestowaniu w innowacyjne spółki z sektora obronnego i podwójnego zastosowania, w tym start-upy oraz młode przedsiębiorstwa o wysokim potencjale wzrostu, wzmacniając bezpieczeństwo Polski, NATO i Europy.
Polish Defence Fund będzie funkcjonował jako niezależny podmiot – fundusz inwestycyjny funkcjonujący na zasadach rynkowych venture capital. Jego unikalny charakter wynikać będzie z dostępu do specjalistycznego know-how oraz sprawnego przepływu informacji, możliwego dzięki zaangażowaniu przemysłu zbrojeniowego i odbiorców technologii. Mając na uwadze strategiczny charakter inwestycji, MON zakłada, że PDF będzie dysponował kapitałem z przewagą polskich środków, co pozwoli na skuteczne zabezpieczenie interesów państwa.
W zaproponowanej koncepcji istotnym i dodatkowym wsparciem dla funduszu ma być Komitet Doradczy, w którego skład wejdą przedstawiciele Sił Zbrojnych RP oraz Ministerstwa Obrony Narodowej, co powinno zapewnić zgodność z priorytetami obronnymi.
Rozwój autonomii technologicznej i zdolności obronnych
Koncepcja działalności funduszu wpisuje się w priorytety polskiej polityki zbrojeniowej. Polska, jako kluczowy członek NATO i państwo graniczne wschodniej flanki Sojuszu, kładzie szczególny nacisk na rozwój własnego potencjału militarnego oraz wzmacnianie krajowego przemysłu obronnego. Polityka bezpieczeństwa państwa musi koncentrować się na budowaniu zdolności odstraszania, modernizacji sił zbrojnych oraz zwiększaniu autonomii technologicznej. Fundusz będzie pełnił zatem podwójną rolę – z jednej strony będzie wspierać rozwój innowacyjnych technologii wojskowych, a z drugiej przyczyni się do wzmocnienia pozycji Polski w strukturach sojuszniczych, zapewniając jej większą samodzielność.
Rynkowy model inwestycji w strategiczne obszary
Kluczowe jest, aby Polish Defence Fund miał strukturę rynkową i był atrakcyjny zarówno dla inwestorów polskich, jak i międzynarodowych. Musi on spełniać standardy globalnych funduszy inwestycyjnych, zapewniając przejrzyste zasady ładu korporacyjnego, skuteczną ochronę praw inwestorów oraz korzystne rozwiązania podatkowe. Taka struktura nie tylko gwarantuje zgodność z międzynarodowymi normami, ale także zwiększa wiarygodność funduszu na rynku i ułatwia pozyskanie kapitału.
Rynkowy charakter funduszy venture capital zapewniają kluczowe mechanizmy zarządcze i nadzorcze: niezależność podmiotu zarządzającego (General Partnera), który powinien mieć pełną autonomię w zarządzaniu funduszem, autonomiczne decyzje komitetu inwestycyjnego, co gwarantuje obiektywizm wyboru projektów, oraz transparentny nadzór rady inwestorów, chroniący interesy wszystkich uczestników. Takie rozwiązania skutecznie funkcjonują w istniejących funduszach venture capital, aktywnych w obszarze technologii obronnych i podwójnego zastosowania. PDF będzie krajowym uzupełnieniem m. in. NATO Innovation Fund. Dodatkowo, zaangażowanie zewnętrznych inwestorów instytucjonalnych powinien wzmocnić profesjonalny charakter funduszu, konkurencyjność i przyciągnąć kapitał na warunkach rynkowych.
Kluczowe jest, aby zespół inwestycyjny podmiotu zarządzającego tworzyli eksperci z praktyką w budowaniu i zarządzaniu funduszami venture capital oraz szeroką znajomością sektorów, w które będzie inwestował fundusz. Takie kompetencje nie tylko zwiększają skuteczność decyzji inwestycyjnych, ale także budują zaufanie inwestorów i wzmacniają pozycję funduszu na rynku. Docelowa struktura PDF powinna zostać zbudowana jako odrębny podmiot, spełniający międzynarodowe standardy i atrakcyjny dla szerokiego grona inwestorów. Od kilku miesięcy doświadczony zespół MS TFI działający w ramach GK PGZ, współpracuje z MON przy przygotowaniu koncepcji Polish Defence Fund, będąc jednocześnie inkubatorem dla projektu.
Synergia inwestorów polskich i zagranicznych
Zgodnie z koncepcją MON, Fundusz będzie dysponował docelowym kapitałem na poziomie 100 milionów EUR, z przewagą polskiego kapitału (>51%), co ma na celu zapewnienie ochrony interesów państwa. MON przewiduje udział polskich i zagranicznych inwestorów, takich jak instytucje finansowe i przemysłowe, w tym firmy przemysłu zbrojeniowego, partnerów offsetowych, funduszy funduszy (Funds of Funds) oraz partnerów strategicznych.
Inwestycje w technologie kluczowe dla odporności państwa
Polish Defence Fund będzie się koncentrował na inwestycjach w technologie obronne, technologie podwójnego zastosowania, technologie przemysłowe, robotykę, sztuczną inteligencję, cyberbezpieczeństwo oraz inne sektory przyczyniające się do bezpieczeństwa i odporności Polski, wschodniej flanki NATO i Europy.
Fundusz będzie skupiał swoje inwestycje głównie na polskich start-upach oraz spółkach z sektora małych i średnich przedsiębiorstw (MSP), które napotykają trudności w pozyskiwaniu finansowania i komercjalizacji projektów w obszarze obronności, a co za tym idzie nie są jeszcze w stanie dostarczać gotowych rozwiązań na skalę wymaganą przez modernizację Sił Zbrojnych RP. Priorytetowo traktowane będą podmioty posiadające już działający projekt oraz wykazujące się realizacją pierwszych przychodów, co świadczy o ich zdolności do generowania wartości rynkowej. W planach Funduszu są też inwestycje w atrakcyjne i innowacyjne firmy technologiczne z krajów NATO i sojuszniczych, w szczególności z Europy, w celu pozyskania i rozwijania produkcji w Polsce.
PDF może również przyczynić się do powstawania kolejnych funduszy, a także rozwoju wielu przedsiębiorstw, które rozpoczną aktywność w obszarze innowacyjnych technologii obronnych i podwójnego zastosowania.
PDF będzie także wspierać wdrażanie AI w Siłach Zbrojnych RP, m.in. poprzez współpracę z nowo powołanym Centrum Implementacji Sztucznej Inteligencji. Wzmocnienie krajowego sektora AI w obronności to kluczowy element zwiększania suwerenności technologicznej Polski oraz budowania zdolności obronnych dostosowanych do wyzwań współczesnego pola walki.
Strategiczna współpraca z Siłami Zbrojnymi RP
Ministerstwo Obrony Narodowej będzie odgrywać kluczową rolę w funkcjonowaniu Polish Defence Fund, zapewniając poprzez Komitet Doradczy strategiczne wsparcie dotyczące rozwoju funduszu i jego działań, tak aby były one zgodne z potrzebami obronnymi kraju. Komitet jako ciało doradcze powinien wskazywać kluczowe obszary technologiczne wymagające wsparcia, a jego wiedza ekspercka oraz doświadczenie pozwolą ukierunkować działania funduszu na rozwiązania, które będą miały realny wpływ na modernizację armii oraz wzrost zdolności obronnych. Powołanie Komitetu Doradczego umożliwi także lepszą synchronizację między sektorem obronnym a przemysłem technologicznym, co usprawni wdrażanie nowoczesnych rozwiązań w Siłach Zbrojnych RP. Dzięki stałemu dialogowi z przedstawicielami Sił Zbrojnych oraz agencji odpowiedzialnych za rozwój technologii obronnych, fundusz będzie mógł efektywnie alokować kapitał, jednocześnie zapewniając zgodność inwestycji z kluczowymi priorytetami obronnymi państwa. W koncepcji MON, PGZ powinien mieć też zagwarantowane prawo pierwokupu ewentualnych rozwiązań, które będą rozwijane w ramach inwestycji funduszu PDF. Sekretarz stanu w MON – Paweł Bejda wyrazi nadzieję, że fundusz osiągnie gotowość operacyjną przed czerwcowym szczytem NATO.